İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .............................................................................................................................. i
İÇİNDEKİLER ................................................................................................................. ii
ÖZET .............................................................................................................................. vii
SUMMARY ................................................................................................................... viii
KISALTMALAR ............................................................................................................. ix
ŞEKİL LİSTESİ .............................................................................................................. xii
TABLO LİSTESİ ........................................................................................................... xiii
BÖLÜM 1. GİRİŞ VE AMAÇ ......................................................................................... 1
BÖLÜM 2. HAVACILIK SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER VE
SEKTÖRÜN GELİŞİMİ ................................................................................................... 3
2.1. HAVACILIK SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER ................................ 4
2.1.1. Havacılık Kavramı ....................................................................................... 5
2.1.2. Havacılık İşletmeleri.................................................................................... 6
2.2. HAVACILIK SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİ .......................................................... 8
2.2.1. Türkiye’de Havacılık Sektörünün Gelişimi ............................................... 10
2.2.2. Dünya da Havacılık Sektörünün Gelişimi ................................................. 19
BÖLÜM 3. TÜRKİYE’DE HAVACILIK SEKTÖRÜ YER HİZMETLERİ
HAKKINDA GENEL BİLGİLER VE SEKTÖRLE İLGİLİ KURULUŞLAR ............. 23
3.1. TÜRKİYE’DE HAVACILIK SEKTÖRÜ YER HİZMETLERİ ........................ 24
3.1.1. Türkiye’de Yer Hizmeti Türleri ................................................................ 25
3.1.1.1.Yolcu Trafik ..................................................................................... 26
3.1.1.2.Yük Kontrolü ve Haberleşme .......................................................... 27
iii
3.1.1.3.Ramp ................................................................................................ 27
3.1.1.4.Uçak Hat Bakım ............................................................................... 28
3.1.1.5.Uçuş Operasyon ............................................................................... 29
3.1.1.6.Ulaşım .............................................................................................. 31
3.1.1.7.İkram ve Servis ................................................................................ 32
3.1.1.8.Gözetim ve Yönetim ........................................................................ 32
3.1.1.9.Uçak Özel Güvenlik Hizmeti ve Denetim ....................................... 34
3.1.1.10.Temsil ............................................................................................ 35
3.1.1.11.Diğer Yer Hizmetleri ..................................................................... 36
3.1.2. DHMİ Teçhizat Listesi Yer Hizmetleri Ekipmanları ................................ 39
3.1.3. Türkiye’deki Yer Hizmetleri Kuruluşları .................................................. 41
3.1.3.1.A Grubu Yer Hizmetleri Kuruluşları ............................................. 41
a.TGS Yer Hizmetleri A.Ş. ....................................................................... 42
b.Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş. (HAVAŞ) ........................................ 43
c.Çelebi Hava Servisi A.Ş. ........................................................................ 45
3.1.3.2.Diğer Yer Hizmetleri Kuruluşları .................................................. 46
3.1.4. Yer Hizmetlerinin Türkiye’de Gelişimi .................................................... 48
3.2. HAVACILIK SEKTÖRÜ YER HİZMETLERİ İLE İLGİLİ RESMİ
KURULUŞLAR .................................................................................................. 52
3.2.1. Ulaştırma Bakanlığı ................................................................................... 52
3.2.2. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ......................................... 53
3.2.3. Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO) ................................ 55
3.2.4. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) .............................................. 57
3.2.5. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) .............................................. 63
3.2.6. Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC) ............................................. 65
3.2.7. Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Örgütü (EUROCONTROL) ............. 66
iv
3.2.8. Havacılık Otoriteleri Birliği (JAA) ........................................................... 68
3.2.9. Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) ............................................. 69
BÖLÜM 4. YER HİZMETLERİ KURULUŞLARI İLE İLGİLİ HUKUKİ
DÜZENLEMELER VE VERGİLEME .......................................................................... 71
4.1. TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU VE ÇALIŞMA RUHSATLARI ......... 72
4.2. TÜRK TİCARET KANUNUNDAKİ DÜZENLEMELER ................................ 74
4.3. VERGI KANUNLARI AÇISINDAN DÜZENLEMELER ................................ 75
4.3.1. Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Düzenlemeler ................................ 76
4.3.2. Vergi Usul Kanunu Açısından Düzenlemeler ........................................... 77
4.3.3. Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Düzenlemeler ........................... 79
BÖLÜM 5. YER HİZMETLERİ İŞLETMELERİNDE MUHASEBE SİSTEMİ,
MUHASEBE UYGULAMALARI, SEKTÖR İLE İLGİLİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM
ÖNERİLERİ ................................................................................................................... 84
5.1. MUHASEBE BİLGİ SİSTEMİ, MUHASEBENİN FONKSİYONLARI VE
YER HİZMETLERİ AÇISINDAN ÖNEMİ....................................................... 84
5.1.1. Muhasebe Bilgi Sistemi ve Önemi............................................................ 85
5.1.2. Muhasebenin Fonksiyonları ...................................................................... 86
5.1.3. Yer Hizmetleri İşletmelerinde Muhasebe Sistemi, Defter Tutma ve Hesap
Planı ......................................................................................................... 87
5.2. YER HİZMETLERİ İŞLETMELERİNDE ORTAYA ÇIKAN GELİR, GİDER
VE MALİYET HESAPLARI ............................................................................. 92
5.2.1. Yer Hizmetleri İşletmelerinde Elde Edilen Gelirler ve Kullanılan
Muhasebe Hesapları .................................................................................. 93
5.2.1.1.Yer Hizmetleri İşletmelerinde Ana Faaliyetlerden Elde Edilen
Gelirler ........................................................................................... 93
a.Handling Geliri ........................................................................... 93
b.Otobüs Gelirleri .......................................................................... 94
v
c.Antrepo Gelirleri ......................................................................... 94
d.Kargo Gelirleri ............................................................................ 94
5.2.1.2. Yer İşletmelerinde Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Gelir Ve
Karlar ............................................................................................. 94
a.640 - İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ .................. 95
b.641 - BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ 95
c.642 - FAİZ GELİRLERİ ............................................................. 95
d.643 - KOMİSYON GELİRLERİ ................................................ 95
5.2.2. Yer Hizmetleri İşletmelerinde Gider Çeşitleri ve Kullanılan Maliyet
Hesapları .................................................................................................... 96
5.2.2.1. Yer Hizmetleri Kuruluşları Tarafından Yapılan Aracılık Hizmeti
Sonucu Hizmet Verilen Havayolu Firmasına Yansıtılan İşlemler ve
Gider Türleri .................................................................................. 96
a.Havayolları Adına Konma ve Konaklama Giderleri................... 96
b.Yolcu Servis Ücreti ..................................................................... 96
c.Yer Hizmetleri Ücretleri ............................................................. 97
5.2.2.2. Yer Hizmetlerinde 7/A Seçeneğine Göre Ortaya Çıkan Giderler 98
5.2.2.3. Yer Hizmetlerinde Ortaya Çıkan Diğer Giderler ......................... 99
a.İlk Madde ve Malzeme Giderleri ................................................ 99
b.İşçi Ücret ve Giderleri ................................................................ 99
c.Memur Ücret ve Giderleri ........................................................... 99
d.Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler ..................................... 99
e.Çeşitli Giderler .......................................................................... 100
f.Vergi Resim ve Harçlar ............................................................. 100
g.Amortisman ve Tükenme Payları ............................................. 100
h.Finansman Giderleri ................................................................. 100
vi
5.3. YER HİZMETLERİ İŞLETMELERİNDE GELİRLERİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ .......................................................................... 100
5.4. YER HİZMETLERİ İŞLETMELERİNDE GİDERLERİN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ .......................................................................... 101
5.5. YER HİZMETLERİ İŞLETMELERİNDE SABİT KIYMET VE ÖZEL
MALİYETLERİN MUHASEBESİ .................................................................. 105
5.6. YER HİZMETLERİNDE YABANCI PARALI İŞLEMLER .......................... 111
5.7. SEKTÖREL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ .................................... 114
BÖLÜM 6. SONUÇ VE ÖNERİLER .......................................................................... 118
KAYNAKLAR ............................................................................................................. 120
ÖZGEÇMİŞ .................................................................................................................. 131
|