MƏDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ F. KÖÇƏRLİ adına respublika uşAQ

Filmoqrafiya:  Neft  və  milyonlar  səltənətində  (film,  1916),  Məhəmməd  Füzuli  (film, 
1958),  Hər  Ģey  olduğu  kimi.  BeĢinci  film.  RəĢid  Behbudov  (film,  2000),  Məclisi  üns 
(film, 2006),  Muğamat var olan yerdə... (film, 2009) 
Ədəbiyyat: ġuĢinski F. Azərbaycan xalq musiqiçiləri (1985), ġuĢinski F. Cabbar 
Qaryağdı oğlu: Monoqrafiya (1987),  ġuĢinski F. Xalq sənətkarı: C. Qaryağdıoğlu–125 
(1987),  ġuĢinski F. Görkəmli xanəndə (1987), Məhəmədoğlu F. Unudulmaz sənətkar 
(1987),  Əbdülqasımov F. Qüdrətli sənətkar (1991) və s.  
 
 
 

98 
 
31.Xalq artisti Rafiq Babayevin anadan olmasının  80 illiyi (31.03.1936-19.03.1994) 
 
Rаfiq  Fərzi  оğlu  Bаbаyеv  1936-cı  il  mart  ayının  31-də 
Bаkıdа  аnаdаn  оlmuĢdur.  1950-ci  illərdə  Аzərbаycаn 
Dövlət  Musiqi  Məktəbində  və  Аzərbаycаn  Dövlət 
Kоnsеrvаtоriyаsındа  təhsil  аlmıĢdır.  Gənc  yаĢlаrındаn  cаz 
musiqisi  ilə  mаrаqlаnmıĢ,  özünün  cаz  kоmpоzisiyаsını 
yаrаtmıĢdır.  1955-ci  ildə  cаz  kvаrtеti  təĢkil  еtmiĢdir.  Еyni 
zаmаndа  Аnаtоllu  Qəniyеvin  xаlq  çаlğı  аlətləri 
аnsаmblındа,  Tоfiq  Əhmədоvun  еstrаdа  аnsаmblındа 
çаlıĢаrаq,  böyük  təcrübə  qаzаnmıĢdır.  1960-cı  ildə  Rаfiq 
Bаbаyеv  SSRĠ  Xаlq  аrtisti  RəĢid  Bеhbudоvun  dəvəti  ilə 
Аzərbаycаn  Dövlət  Filаrmоniyаsının  nəzdində  fəаliyyət 
göstərən аnsаmbldа iĢləməyə bаĢlаmıĢdır. 20 il müddətində 
dаvаm  еdən  bu  yаrаdıcılıq  əməkdаĢlığı  yüksək  sənət  nümunələrini  mеydаnа  gətirdi. 
RəĢid  Bеhbudоvun  bədii  rəhbər,  Rаfiq  Bаbаyеvin  musiqi  rəhbəri  оlduğu  аnsаmbl 
dünyаnın  bir  çох  ölkələrində  Аzərbаycаn  musiqisini  ləyаqətlə  təmsil  еtmiĢdir.  Rаfiq 
Bаbаyеv  həmçinin  ―Qаyа‖  аnsаmblı,  Müslüm  Mаqоmаyеv,  Pоlаd  Bülbülоğlu  ilə  də 
yаrаdıcılıq  əlаqələri  qurmuĢdur.  Bаkıdа  ilk  cаz  fеstivаlının  təĢkili  də  оnun  аdı  ilə 
bаğlıdır. 1967-ci ildə yаrаtdığı ―Bаyаtı-Kürd‖ muğаmı əsаsındа cаz kоmpоzisiyаsı çох 
məĢhurdur. Rаfiq Bаbаyеv bir sırа kinоfilmlərə, məsələn, ―Аzərbаycаn hаqqındа еtüd‖, 
―Gеcə söhbəti‖ və s. musiqi bəstələmiĢdir. 1983-cü ildən Аzərbаycаn Dövlət Rаdiо və 
Tеlеviziyа VеriliĢləri Qаpаlı Səhmdаr Cəmiyyəti Еstrаdа-simfоnik оrkеstrinə rəhbərlik 
еtmiĢdir.  1991-ci  ildə  Rafiq  Babayev  ―Cəngi‖  folklor-caz  kollektivini  təĢkil  etmiĢ  və 
musiqi layihələrinin həyata keçirilməsinə kömək edən səsyazma studiyası təĢkil etmiĢdi. 
O,  folklor  çalğı  alətlərindən  istifadə  etməklə,  onları  qeyri-adi  harmoniya  ilə 
zənginləĢdirərək,  Qərbə və ġərqə xas olan musiqini melodik tərzdə birləĢdirərək gözəl 
kompozisiyalar  yaratmıĢdı.  Daim  öz  üzərində  iĢləyən  bu  bəstəkar  və  pianoçu  həm  də 
gözəl  pedaqoji  istedada  malik  idi.  Rafiq  Babayevə  1993-cü  ildə  Azərbaycanın  Xalq 
artisti adı verilmiĢdir. 1994-cü il martın 19-da metro stansiyasında baĢ vermiĢ partlayıĢ 
nəticəsində  bu  gözəl  musiqiçi,  həyatsevər  insan  yaradıcılığının  ən  mühüm  və  məsul 
dövründə həyatla vidalaĢdı.  
Folmoqrafiya:  AbĢeron ritmləri (film, 1970), Azərbaycan haqqında etüd (film, 1969), 
Bakı  bağları.  Buzovna  (film,  2007),  Basatın  igidliyi  (film,  1988),  Bir  ailəlik  bağ  evi 
(film,  1978),  Fəryad  (film,  1993),  KiĢi  sözü  (film,  1987),  Qara  leylək  (film,  1986), 
Qobustan (film, 1997), Qoca palıdın nağılı (film, 1984), Vətənin yüksək səması altında 
(film, 1987), YaddaĢ (film, 1989) və s. 
 
 
 

99 
 
Milli qəhrəmanlıq zirvəsi 
  
7.Nəzərli Hikmət Baba oğlunun 50 illiyi (07.03.1966-26.02.1992) 
 
“Düşmən Azərbaycana məqsədli şəkildə vurduğu bu ziyanın əvəzini mütləq alacaq, 
Qarabağ torpağı düşmən tapdağı altında qalmayacaq!” 
                                                                                        
Ulu öndər Heydər Əliyev 
 
Hikmət Nəzərli — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı; Xocalı 
soyqırımı şəhidi
. 
 
 
 
 
 
7  mart 1966-cı  ildə Bakı  Ģəhərində  doğulmuĢdur. 1973-cü  ildə Xətai  rayonundakı  27 
saylı  məktəbə  getmiĢ  sonra  atasının  iĢ  yerini  dəyiĢməsi  ilə  əlaqədar   DaĢkəndə 
köçmüĢdür.   1982-ci  ildə  yenidən Bakıya qayıdır. 1984-cü  ildə  hərbi  xidmətə 
çağırılımıĢdır. Gürcüstanda hərbi  xidmətdə  olan  Hikmət 1986-cı  ildə  ordudan  tərxis 
edilir.  O,  DĠN-nin  yanğından  mühafizə  idarəsinə  iĢə  qəbul  olunur.  Qarabağda 
ermənilərin  törətdikləri  vəhĢiliklərə  dözə  bilməyən  Hikmət  könüllü  olaraq  orduya 
yazılır. Ağdam rayonunda Ģərəfli döyüĢ yolu baĢlayır. Umudlu kənd sakinlərinə kömək 
edərkən yaralanır, müalicə olduqdan sonra isə yenidən cəbhəyə üz tutur. O, 1991-ci ilin 
dekabrında  könüllülərdən  ibarət  ġıxov  batalyonunun  tərkibində  Qarabağa  yola  düĢüb, 
Ağdam, Umudlu, Xocalı istiqamətində döyüĢlərdə qəhrəmanlıqla vuruĢub. 1992-ci il 25 
fevral ermənilər Xocalıda vəhĢilikər  törətdikləri  zaman  Hikmət  idarə  etdiyi  maĢınla 
düĢmənə  müqavimət  göstərərək  dinc  əhalinin  buradan  çıxmasına  Ģərait  yaradırdı.  Bu 
döyüĢdə  xeyli  erməni  quldurunu  məhv  edən  Hikmət  son  anda  döyüĢçü  dostları  ilə 
meĢəyə çəkilir, sonrakı taleyi barədə isə heç bir məlumat yoxdur. Ailəli idi, bir övladı 
yadigar qalıb.  
Azərbyacan  Respublikası  prezidentinin 9  sentyabr 1992-ci  il  tarixli  178  saylı 
fərmanı  ilə  Nəzərli  Hikmət  Baba  oğluna  ölümündən  sonra  "Azərbaycanın  Milli 
Qəhrəmanı" adı verilmişdir. 
 
 
 
 
 

100 
 
 
16.İbrahimov Nurəddin İslam oğlunun 65 illiyi (16.03.1951-10.02.1995) 
Nizami ordumuzun möhkəmlənməsi, beynəlxalq miqyasda Azərbaycanın haqq 
mövqeyinin dəstəklənməsi, insanlarda düşmənə nifrətin artması, yekdil əhval-
ruhiyyənin yaranması onu deməyə əsas verir ki, Qarabağ torpağı düşmən əsarətindən 
azad  ediləcək
! 
 
 
Nurəddin İslam oğlu İbrahimov (1951 - 1995) 
 Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı. 
 
 
 
 
 
Ġbrahimov  Nurəddin  Ġslam  oğlu 1951-ci  il  mart  ayının  16-da Bakı Ģəhərində 
doğulmuĢdur. 1969-cu  ildə  125  saylı  orta  məktəbi  bitirmiĢdir. 1970-ci  ildə  ordu 
sıralarına  çağırılmıĢdır. 1978-ci  ildə Rusiyanın Ġrkutsk Ģəhərinin  milis  idarəsində  iĢə 
qəbul  olunmuĢdur. 1988-ci  ildə  burada  Ġrkutsk  Ģəhər  cinayət  axtarıĢ  Ģöbəsinin  rəisi 
vəzifəsinə  təyin  edilmiĢdir. Azərbaycanda baĢ  verən  hadisələrə  biganə  qalmayan 
Nurəddin 1990-cı  ildə Bakıya gəlmiĢ,  sonra  isə Laçın rayon  milis  idarəsində  sahə 
müvəkkili  iĢləməyə  baĢlamıĢdır.  O,  Qarabağ  uğrunda  gedən  döyüĢlərdə  fəal  iĢtirak 
etmiĢ, 
bu 
döyüĢlərin 
birində 
ağır 
yaralanmıĢdır. 
Müalicə 
olunandan 
sonra Bakının Əzizbəyov  rayonunun polis  idarəsində  iĢini  davam  etdirmiĢdir.  Buna 
baxmayaraq o, yenə də tez-tez cəbhəyə yollanmıĢ, qızğın döyüĢlərə girmiĢdir. 1993-cü 
ildə Kosalar kəndi  və Cəbrayıl rayonları  uğrunda  gedən  döyüĢlərdə  əsl  qəhrəmanlıq 
göstərmiĢ və mayor rütbəsi almıĢdır. Nurəddin 10 fevral 1995-ci il Binə qəsəbəsindəki 
cinayətkar  dəstənin  zərərsizləĢdirilməsi  zamanı  xüsusi  fərqlənmiĢ  və  qəhrəmancasına 
həlak  olmuĢdur.  Aliləli  idi,  bir  övladı  var.  Bakı Ģəhərinin Buzovna qəsəbəsinin 
qəbristanlığında  dəfn  edilmiĢdir. Buzovna qəsəbəsində  onun  adına  küçə  var.  Buradakı 
Mədəniyyət evi də onun adını daĢıyır. Qəsəbədə büstü qoyulub. 
Azərbaycan Respublikası prezidentinin 26 dekabr 1995-ci il tarixli 424 saylı 
fərmanı ilə ölümündən sonra "Azərbaycan Milli Qəhrəmanı" adına layiq 
görülmüşdür. 
 
 

101 
 
 
 
18.Nəsrəddinov Rafiq Hüseyn oğlunun 55 illiyi (18.03.1961-06.09.1992) 
 
“Vətənçin yaşayan, Vətənçin ölən 
Səmimi bir insan nə bəxtiyardır” 
                                                        
Mikayıl Müşfiq 
 
 
Rafiq Nəsrəddinov — Azərbaycanın Milli 
Qəhrəmanı; Qarabağ müharibəsi şəhidi. 
 
 
 
 
 
18 mart 1961-ci il Bakı Ģəhərində dənizçi ailəsində dünyaya gəlmiĢdir. 1968-1978-ci 
illərdə Nərimanov rayonundakı 39 saylı məktəbdə təhsil almıĢdır. 1979-cu ildə hərbi 
xidmətə çağırılmıĢdır. 1981-ci ildə tank qoĢunlarında xidmətini baĢa vurur və Bakı 
Dövlət Universitetinə daxil olur. 1987-ci ildə buranı müvəffəqiyyətlə bitirir. 1992-ci 
ildə Səbail rayon Hərbi Komissarlığı tərəfindən Milli Orduya çağırılır. Təcrübəli 
döyüĢçü olması cəbhədə onun iĢini nisbətən asanlaĢdırırdı. Erməni quldurlarını dəfələrlə 
ağır itkilərə məruz qoymuĢdu. Bu kimi üstünlükləri nəzərə alınaraq Rafiq tank 
bölüyünün rəisi vəzifəsinə təyin edilir.  
Rafiqin son döyüĢü  Ağdərənin  Qızılqaya  kəndində oldu.  6 sentyabr  1992-ci il baĢ 
vermiĢ bu döyüĢdə son nəfəsəcən vuruĢan Rafiq qəhrəmancasına həlak oldu. Ailəli idi, 
iki övladı qalıb. Bakı Ģəhərinin ġəhidlər xiyabanında dəfn edilib. Oxuduğu 39 saylı orta 
məktəb qəhrəmanımızın adını daĢıyır, burada büstü qoyulub. YaĢadığı binanın önünə 
xatirə lövhəsi vurulub. 
Azərbaycan  Respublikası  prezidentinin 16  sentyabr 1994-cü  il  tarixli  203  saylı 
fərmanı  ilə  baş  leytenant  Nəsrəddinov  Rafiq  Hüseyn  oğlu  ölümündən  sonra 
"Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür. 
 
 
 
 
 

102 
 
22.Əsədov Əsəd Soltan oğlunun 60 illiyi (22.03.1956- 29.10.1991) 
 
“XX əsr xalqımızın yaddaşında dövlətçilik, müstəqillik, ərazi bütövlüyü uğrunda 
mübarizə əsri kimi qalacaqdır.” 
                                                              Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 
 
 
 
Əsəd Əsədov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı; Qarabağ 
müharibəsi şəhidi. 
 
 
 
22  mart 1956-ci  ildə Zəngilan  rayonunun Turabad kəndində  doğulmuĢdur. 1975-ci 
ildə Mincivan qəsəbə  orta  məktəbini  bitirdikdən  sonra  Sovet  Ordusu  sıralarına 
çağırılmıĢdır.  Hərbi  xidmətini  baĢa  vurduqdan  sonra  Saratov  vilayətinin  Krasnokutsk 
Ģəhərindəki  Təyyarəçilik  Məktəbinin  mülki  aviasiya  Ģöbəsinə  daxil  olmuĢdur.  29 
oktyabr 1991-ci  il  AN-2  təyyarəsinin  komandiri  Əsəd  Əsədov  7  nəfər  uçuĢ  və  texniki 
heyətlə  Yevlax  aeroportundan  səmaya  qalxdı. Xocalı aeroportunda  ermənilərdən  ibarət 
iĢçi qrupunu aeroportun texniki istismarından uzaqlaĢdiran AZAL-ın əməkdaĢları Ģərəfli 
missiyanı yerinə yetirib geriyə uçarkən təyyarə düĢmən tərəfindən ALAZAN raketi ilə 
vuruldu. Cəsur komandir bu uçuĢ zamanı heyət üzvləri ilə birlikdə həlak oldu. Ailəli idi. 
Dörd  övladı  yadigar  qalıb.  Zəngilan  rayonunda dəfn  edilmiĢdir.  Zəngilan 
rayonu Turabad kənd  orta  məktəbi  və Mincivan qəsəbəsindəki  mərkəzi  küçələrdən  biri 
onun adını daĢıyır. 
Azərbaycan  Respublikası  prezidentinin 25  noyabr 1992-ci  il  tarixli  337  saylı 
fərmanı  ilə  Əsədov  Əsəd  Soltan  oğlu  ölümündən  sonra  "Azərbaycanın  Milli 
Qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür.
  
 
 
Təki vətənimiz düşməsin dara 
Baxmayıb soyuğa, borana, qara 
Cavab vermək üçün o azğınlara 
Hər bir çətinliyə dözdü Şəhidlər. 
                                                                                                                      Dursun Musayev 
 
 
 
 

103 
 
Aprel 
Əlamətdar və tarixi günlər 
Beynəlxalq UĢaq kitabı günü (02.04.1967) 
Hans Xristian Andersen mükafatının yaranmasının 60 illiyi (1956) 
Ümumdünya Ġnternet günü (04.04.1998) 
Beynəlxalq Cizgi Filmləri Günü. 06.04.2002  
Ġlk Olimpiya oyunlarının 120 illiyi 06.04.1896  
Ümumdünya Sağlamlıq günü 07.04.1950 
―Molla Nəsrəddin‖ jurnalının nəĢrinin 110 illiyi 07.04.1906 
Beynəlxalq Aviasiya və Kosmanavtika günü 12.04.1961 
Ümumdünya Mədəniyyət Günü 15.04.1935 
Tarixi abidələrin mühafizəsi günü (18.04.1983) 
Ümumdünya Yer günü (22.04.1970) 
Ümumdünya kitab və müəllif hüquqları günü (23.04.1997)  
Ümumdünya Ġngilis Dili günü (23.04.)  
Gənclərin Beynəlxalq Həmrəylik Günü (24.04.1957) 
Ümumdünya qardaĢlaĢmıĢ Ģəhərlər günü (27.04.1962) 
Beynəlxalq Solaxaylar Günü (28.04.1984)
  
Beynəlxalq Caz Günü (30.04.2011)  
Yubilyar yazıçı və şairlər 
ġair, tərcüməçi Ənvər Əlibəylinin 100 illiyi (01.04.1916-07.05.1968) 
Yazıçı Zöhrə Əsgərovanın 65 illiyi (02.04.1951)  
Yazıçı YaĢar Rzayevin 75 illiyi (07.04.1941) 
Yazıçı, tənqidçi, ədəbiyyatĢünas Allahverdi Eminovun 75 illiyi (10.04.1941) 
 Yazıçı Sultanməcid Qənizadənin 150  illiyi (24.04.1866-1942) 
Xarici ədəbiyyat 
Rus uĢaq yazıçısı Vitali Korjikovun 85 illiyi (07.04.1931-2007) 
Amerika uĢaq yazıçısı, nağılçı Frenk Baumun 160 illiyi (15.04.1856-1919). 
İncəsənət 
TeeatrĢünüs, yazıçı Ġnqilab Kərimovun 85 illiyi (04.04.1931) 
Xalq artisti Sidqi Ruhullanın 130 illiyi (09.04.1886-1959) 
Bəstəkar Qəmbər Hüseynlinin 100 illiyi (16.04.1916-1961) 
Ġlk azərbaycanlı qadın musiqiĢünas XurĢud Ağayevanın 110 illiyi  (20.04.1906-1953) 
Pianoçu, xalq artisti Tamilla Mahmudovanın 85 illiyi (21.04.1931) 
Xalq rəssamı Hüseyn Əliyevin 105 illiyi (21.04.1911-1991) 
Bəstəkar Ədilə Hüseynzadənin 105 illiyi (29.04.1916-2005) 
Bu tarixi unutmayaq 
3-6. Kəlbəcər rayonunun ermənilər tərəfindən iĢğalı günü (1993) 
Milli qəhrəmanlıq zirvəsi 
Edilov Yelmar ġahmar oğlunun70 illiyi (10.04.1946-11.04.1994) 
 

104 
 
APREL
 
Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar 
2.  Benəlxalq Uşaq Kitabı günü 
 
 
 
           Dünyada nə qədər kitab var belə,  
           Çalışıb əlləşib gətirdim ələ,  
           Oxudum, oxudum, sonra da vardım,  
           Hər gizli xəzinədən bir dürr çixardım.  
                                                
Nizami Gəncəvi  
 
Aprelin 2-si Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günüdür.  
UĢaqların tərbiyəsində kitablar xüsusi yer tutur. Kitab onları zəngin mənəvi zövqə malik 
bir  insan kimi  tərbiyə  edir, öz xalqının  mübarizələrlə  zəngin  tarixi keçmiĢinə  dərindən 
bələd  olmasına  imkan  yaradır.  UĢaq  ədəbiyyatı  gününün  məhz  bu  tarixə  təsadüf 
etməsinin maraqlı bir tarixçəsi vardır. MəĢhur nağılçı Hans Xristian Andersen 1805-ci il 
aprelin 2-də anadan olmuĢdur. Beynəlxalq UĢaq Kitab Gününün məhz bu tarixdə qeyd 
olunmasını alman yazıçısı Yella Lepman təklif etmiĢdir. 1967-ci ildə Beynəlxalq UĢaq 
Kitabları  ġurası  tərəfindən  isə  Danimarka  yazıçısı,  uĢaqların  sevimlisi  Hans  Xristian 
Andersenin dünyaya gəldiyi gün – aprelin 2-si Beynəlxalq UĢaq Kitabı Günü kimi təsis 
edilmiĢdir.  Bu  tarix  cəmiyyətin  diqqətini  uĢaq  ədəbiyyatına,  onun  problemlərinə  cəlb 
etmək üçün təsis edilmiĢdir. Qeyd edək ki, Azərbaycanda uĢaq kitabxanaları üzrə elmi 
metodik  mərkəz  sayılan  F.Köçərli  adına  Respublika  UĢaq  Kitabxanası  2012-ci  ildən 
Beynəlxalq  UĢaq  Kitabı  ġurasının  üzvüdür.  1846-cı  ildən  baĢlayaraq  H.X.Andersenin 
qələmə  aldığı  nağılları  uĢaqlar  bu  gün  də  çox  sevirlər.  Sonralar  yazılaraq  kitablara 
köçürülən  xalq  nağıllarına  da  maraq  artmıĢdır.  XIX-XX  əsrlər  Azərbaycanda  uĢaq 
ədəbiyyatının  inkiĢafı  ilə  xarakterizə  olunmuĢdur.  Hazırda  Beynəlxalq  UĢaq  Kitabı 
Günü ölkəmizdə də özünəməxsus Ģəkildə qeyd olunur. F.Köçərli adına Respublika UĢaq 
Kitabxanası  hər  il  Milli  UĢaq  Kitabı  Sərgisi  təĢkil  etməklə  Azərbaycanda  çap  olunan 
uĢaq  ədəbiyyatı  nümunələri  ilə  oxucuları  tanıĢ  edir,  kitaba  və  kitabxana  imicinin 
yüksəlməsinə zəmin yaradır.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 

105 
 
2.Hans Xristian Andersen mükafatının yaranmasının 60 illiyi (1956) 
 
 
 
 
 
 
Hans Xristian Andersen mükafatı  ən yaxĢı uĢaq yazıçılarının və illüstratorlarının təltif 
olunduğu  mükafatdır.  1956-cı  ildə  YUNESKO-nun  uĢaq  və  gənclər  ədəbiyyatı  üzrə 
Beynəlxalq  ġurası  (IBBY)  tərəfindən  təsis  olunmuĢdur.  Mükafat  hər  il  aprelin  2-də    - 
Hans  Xristian  Andersenin  doğum  günündə  təqdim  olunur.  Beynəlxalq  ġuranın 
təĢəbbüsü  ilə  H.X.Andersenə  dərin  ehtiram  və  məhəbbət  iĢarəsi  kimi  aprelin  2-si 
Beynəlxalq  UĢaq  Kitabı  günü  elan  olunmuĢdur.  Hər  il  ĠBBY-nin  milli  bölmələrindən  
biri  bu  bayramın  təĢkilatçısı  olur.  UĢaq  ədəbiyyatının  müəllifləri  üçün  bu  mükafat  ən 
mötəbər  mükafatdır,  onu  ―kiçik  Nobel  mükafatı‖  da  adlandırılar.  Mükafat  yalnız 
həyatda  olan  yazıçı  və  illüstratorlara  verilir.  Mükafatın  təsis  olunması  ideyası  dünya 
uĢaq  ədəbiyyatı  sahəsində  mədəniyyət  xadimi  olmuĢ  Yella  Lepmana  (1891-1970) 
aiddir.  ―UĢaqlara  kitab  verin  və  siz  onlara  qanad  vermiĢ  olacaqsınız‖  sözləri  də 
Y.Lepmana aiddir. 1956-cı ildən mükafat uĢaq yazıçılarına təqdim olunur. 1966-cı ildən 
isə  mükafat  həm  də  ən  yaxĢı  rəssam-illüstratorlara  verilir.  Mükafatı  almaq  üçün 
namizədlər ĠBBY-nin uĢaq kitabı üzrə Beynəlxalq ġurasının milli  bölmələri tərəfindən 
irəli sürülür. Laureatlar – yazıçı və rəssam – ĠBBY-nin konqresi zamanı üzərində Hans 
Xristian Andersenin profili olan medalla təltif olunurlar.  
Bundan  əlavə,  ĠBBY  Beynəlxalq  ġuranın  üzvü  olan  ölkələrdə  yeni  çap  olunmuĢ  ən 
yaxĢı  uĢaq  və  yeniyetmələr  üçün  olan  kitablara  da  fəxri  diplomlar  verir.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 

106 
 
 
4.Ümumdünya İnternet günü. 1998-ci ildən II Papa (İohan Pavel) tərəfindən 
keçirilir (04.04.1998) 
  
 
Bu gün bütün dünyada Beynəlxalq internet günü kimi qeyd edilir. Bu bayramın dərin, 
bir  qədər  mübahisəli  tarixçəsi  var.  Belə  ki,  4  aprel  tarixində  Ģagirdlərin  və  tələbələrin 
himayəçisi  olan  və  tarixdə  ilk  ―Etymologiae‖  ensiklopediyasının  yaradıcısı  Sevilyalı 
müqəddəs Ġsidorun ölüm günüdür. Məlumat üçün qeyd edək ki, katolik kilsəsi 1998-ci 
ildə  ümumdünya  internet  Ģəbəkəsini  insan  bilikləri  xəzinəsi  adlandırıb.  Uzun  müddət 
namizədlər arasında seçim edən Vatikan 2000-ci ildə belə qərara gəlib ki, internetin ən 
yaxĢı himayəçisi müqəddəs Ġsidor ola bilər. Öz qərarını Ģərh edən II Ġoann Pavel bildirib 
ki, insan biliklərinin xəzinəsi internetdir, buna görə də o, bu missiyanı müqəddəs Ġsidora 
həvalə edib. Qeyd edək ki, internet himayəçisi ilk dəfə olaraq çarpaz istinad sistemindən 
istifadə edib. Bu sistem qlobal Ģəbəkədə istifadə edilən hiper istinadları xatırladır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

107 
 
 
 
6.Beynəlxalq Cizgi Filmləri Günü.  
 
6 aprel 2002-ci ildən Beynəlxalq 
Animasiya Kino Assosiasiyası tərəfindən 
təsis edilmişdir.  
 
 
 
 
 
 
 
Beynəlxalq  cizgi  filmləri  günü  (International  Animation  Day),  2002-ci  ildə  ilk  cizgi 
filmləri  texnologiyasının  ictimaiyyətə  təqdimatının  110  illiyi  münasibətilə  Beynəlxalq 
animasiya  kinosu  assosiasiyasının  (The  International  Animated  Film  Association, 
ASIFA)  Fransa  Ģöbəsinin  təĢəbbüsü  ilə  təsis  olunub  və  hər  il  oktyabrın  28-də  qeyd 
olunur.  Bu  əlamətdar  gündə  -  28  oktyabr  1892-ci  ildə  Parisdə  rəssam  və  ixtiraçı  Emil 
Reyno tamaĢaçıları yeni, o zamana qədər heç kimin görmədiyi tamaĢaya – ―optik teatra‖ 
dəvət edir. Ġstedadlı ixtiraçı özünün hərəkət edən Ģəkilləri nümyiĢ etdirən praksinoskop 
aparatını  ilk  dəfə  açıq  Ģəkildə  nümayiĢ  etdirmiĢdir.  Biz  indi  bu  hadisəni  müasir  cizgi 
filmlərinin  timsalı  adlandırardıq  və  məhz  bu  tarix  hal-hazırda  animasiya  kinosu 
dövrünün  baĢlanğıcı  hesab  olunur.  Bir  çox  ölkələrdə  bayram  tədbirləri  təyin  olunmuĢ 
vaxtdan bir  neçə gün  əvvəl baĢlayır.  Beynəlxalq  Cizgi  Filmləri günü öncəsi dünyanın 
hər yerindən animasiya kinosu peĢəkarları və həvəskarları öz filmlərinin proqramlarını 
bir-birləri ilə bölüĢür və bu hadisəni bütün il gözləyən tamaĢaçılar üçün  əsərlərinin ilk 
nümayiĢini təĢkil edirlər. Hal-hazırda cizgi filmlərinin belə seansları artıq dünyanın 104 
ölkəsində keçirilir.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

108 
 
 
6.İlk Olimpiya oyunlarının 120 illiyi (6 aprel 1896-cı il)  
 
  
 
 
 
 
Olimpiya oyunları —  beynəlxalq idman aləminin ən populyar ictimai təşkilatı, 4 
ildən bir    keçirilən  ən böyük beynəlxalq idman  müsabiqəsidir. 
Qədim Yunanıstanda mövcud olmuĢ Olimpiya oyunlarının bərpa olunması təĢəbbüsünü 
XIX  əsrin  sonlarında  fransız  ictimai  xadimi  baron  Pyer  de  Kuberten  təklif  etmiĢdir. 
Onun dövründə Yay Olimpiya Oyunları kimi tanınan bu beynəlxalq tədbir 1896-cı ildən 
etibarən  hər  4  ildən  bir  keçirilir.  Bura  dünya  müharibələrinin  baĢ  verdiyi  illər  daxil 
deyil. 1924-cü ildə QıĢ Olimpiya Oyunları təsis edildi. Əvvəllər yay və qıĢ oyunları eyni 
ildə keçirilirdi, lakin 1994-cü ildə QıĢ Olimpiya Oyunlarının keçirilməsi yay oyunlarına 
nəzərən  iki  il  irəli  çəkildi.  Olimpiya  oyunları  dedikdə  yalnız  idman  yarıĢlarını,  idman 
həyatının  insanlara  bəxĢ  etdiyi  dəyərləri  dar  mənada  yox,  geniĢ,  fəlsəfi  anlayıĢ  kimi 
qəbul  etmək  lazımdır.  Olimpiya  oyunlarının  böyüklüyü  idmançıların  təkcə  yarıĢlarda 
göstərdikləri idman nəticələri deyil, bu oyunlarda idmançı mənəviyyatı, onun kamil bir 
insan  kimi  formalaĢması  prosesinin  reallaĢdırılması,  onun  müqəddəs  ideyalara  xidmət 
etməsindən  irəli  gəlir.  Olimpiya  hərəkatı  sülh  və  əmin-amanlıqla  daim  yanaĢı 
durmuĢdur.  QədimYunanıstanda Olimpiya  oyunlarının  yaranmasından  söz  gedərkən 
oyunların  əsası,  bir  növ,  dinə  sitayiĢ,  ibadət  nəzəriyyəsinə  əsaslanırdı.  Qədim 
Yunanıstanda  stadion,  teatr  və  məbəd  müqəddəs  yer  sayılmıĢdır.  Burada  iki  Ģəhərdə 
Olimpiya  və  Delfidə  hər  4  ildən  bir  xoĢ  məramlı  oyunlar  keçirilirdi.  Bu  Ģəhərlərdə 
keçirilən  oyunlardan  əlavə,  Ģeir,  mahnı,  ədəbiyyat  və  incəsənət  üzrə  istedadlı  Ģəxslər 
bilik,  bacarıq  və  qabiliyyətlərini  nümayiĢ  etdirirdilər.  Olimpiya  oyunlarında  fiziki 
bacarıq  mənəviyyatla,  incəsənətlə  vəhdət  təĢkil  edirdi.  Olimpiya  antik  dövrdən 
baĢlayaraq  uzun,  eniĢli-yoxuĢlu  yol  keçmiĢ,  zəmanəmizə  gəlib  çatmıĢ  və  bu  yolda 
müxtəlif  maneələrlə  rastlaĢsa  da,  öz  əzəli  mahiyyətini  qoruyub  saxlamıĢdır.  Olimpiya 
oyunları  ümumbəĢəri  nüfuz  sahibi  olmaqla,  dünya  xalqlarının  dərin  məhəbbətini  də 
qazanmıĢdır.  Müasir  Olimpiya  oyunlarını  bərpa  edərkən  baron  Pyer  de  Kuberten 
olimpiya ideyalarını dərisinin rəngindən, sosial, siyasi, dini əqidəsindən və idmana dəxli 
olmayan  digər  amillərdən  asılı  olmayaraq,  bütün  qitələrin  atletləri  arasında  vicdanlı, 
idman mübarizəsinin simvolu kimi qəbul etmiĢdir. 
 
 
 
 

109