Marcin Błaszczyk Biologia I genetyka
Zarys odruchowej regulacji krążenia
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2.2.6.2. Zarys odruchowej regulacji krążenia
Układ krwionośny, zarówno serce, jak i naczynia krwionośne, są unerwione przez układ autonomiczny. Serce unerwione jest współczulnie przez włókna wychodzące ze zwojów gwiaździstych i szyjnych; ich pobudzenie powoduje zwiększenie pracy serca przez dodatnie efekty tropowe (dodatni efekt chronotropowy – zwiększenie częstotliwości rytmu; dromotropowy – szybsze przewodzenie pobudzeń; inotropowy – zwiększenie kurczliwości kardiomiocytów czyli komórek roboczych mięśnia sercowego). Natomiast przywspółczulnie unerwione jest przez oba pnie nerwów błędnych. Pobudzenie współczulne powoduje zmniejszenie pracy serca. Naczynia krwionośne unerwione są tylko współczulnie – unerwiona jest tkanka mięśniowa otaczająca naczynia. Jednak nawet w stanie spoczynku, układ współczulny wysyła pobudzającą impulsację, toteż nawet w czasie spoczynku naczynia krwionośne są częściowo zwężone. Regulacja przepływu i ciśnienia krwi odbywa się przez zmianę napięcia układu współczulnego: zmniejszenie pobudzenia powoduje rozkurczenie mięśniówki i zwiększenie średnicy naczyń, zwiększenie pobudzenia – 60 zmniejszenie średnicy i zmniejszenie przepływu. Należy dodać, że nawet minimalna zmiana średnicy naczyń oznacza wielką różnicę w przepływie krwi (zgodnie z prawem Poiseuill’a: opór przepływu jest odwrotnie proporcjonalny do czwartej potęgi promienia naczynia, a więc dwukrotny wzrost promienia oznacza 16-krotny spadek oporu). Funkcja układu krążenia polega na transporcie wielu substancji pomiędzy tkankami organizmu. Przenoszenie wielu z nich ma dużą tolerancję czasową, ale logistyka transportu tlenu i dwutlenku węgla musi być realizowana z dużą precyzją. Minimalne opóźnienia w usuwaniu CO 2 prowadzą np. do kwasicy, kilkusekundowe zaburzenie w dostarczaniu tlenu do mózgu – do utraty przytomności. Dlatego regulacja wydajności krążenia odbywa się w powiązaniu z układem oddechowym. Odruch z chemoreceptorów tętniczych. Przy omawianiu regulacji oddychania, wspomniano o kłębkach szyjnych i aortalnych. Ich pobudzenie oznacza, że w organizmie brakuje tlenu. Odpowiedź ze strony układu krwionośnego skierowana jest więc na oszczędzanie tlenu przez pobudzenie układu współczulnego (rozdz. 2.2.5.) naczynia krwionośne zwężają się, zmniejszając zaopatrzenie w tlen wszystkich narządów oprócz mózgu i serca. Wszystkie inne narządy bowiem mogą przejściowo funkcjonować z obniżoną podażą tlenu, prowadząc metabolizm beztlenowy (rozdz. 2.1.2.), mózg ani serce – nie. Dla regulacji wydajności przepływu krwi ważne jest utrzymanie odpowiedniego jej ciśnienia. Informacja o ciśnieniu krwi uzyskiwana jest z baroreceptorów tętniczych, zlokalizowanych w zatokach żylnych i łuku aorty. Nie mierzą one bezpośrednio ciśnienia, są mechano- receptorami wrażliwymi na rozciąganie ścian naczyń krwionośnych, co jest konsekwencją podwyższania ciśnienia przepływającej krwi. Pobudzenie tych receptorów wywołuje dwa efekty. Pierwszy – składowa sercowa odruchu – to pobudzenie nerwu błędnego zaopatrującego serce z jednoczesnym zahamowaniem pobudzania przez układ współczulny, co prowadzi do zmniejszenia pracy serca. Drugi efekt – składowa naczyniowa – polega na zahamowaniu współczulnego, tonicznego pobudzania mięśniówki naczyń krwionośnych, co prowadzi do ich rozszerzenia się. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|