Xulosa
Xulosa qilib aytganda, chizma - qayta tiklanish xususiyatiga ega
bo‘lgan konstruktorlik hujjatidir. Ya’ni, buyumning aniq shakli
buzilmagan holda va o‘lchamlarini to‘liq ko'rsata oladigan tekislikdagi
ko‘rinishidir. Mazkur chizma asosida buyumni qayta tiklash, tayyorlash
mumkin bo‘ladi. Bunday chizmalami tuzish va uni o‘qish qoidalari
chizmachilik fanida o‘rganiladi. Chizmachilik fani mazmuniga ko‘ra
quyidagi beshta bo‘limdan iborat: «Geometrik chizmachilik»,
«Proyeksion chizmachilik», «Mashinasozlik chizmachiligi», «Qurilish
chizmachiligi», «Topografik chizmachilik». Demak, chizmachilik
fanining grammatikasi chizma geometriya deb qaralsa, chizma
geometriyaning asosi geometriya fani ekan. Har bir konstruktor u yoki
bu buyumni loyihalash jarayonida o‘zining eng oliy darajasi - ijodiy
faoliyatini ishga solishda, awal geometriyadan olgan bilimlarini hisobga
olgan holda eng optimal qaror qabul qiladi. Chunki har bir
loyihalanayotgan buyumda texnik, texnologik va iqtisodiy masalalar
shartlarini hisobga olishga to‘g‘ri keladi. Ma’Iumki, har qanday ixtiro
qilinayotgan buyumning turli grafik tasvirlari chiziladi, mustahkamliligi
va chidamliligi faqat uning geometriyasi orqali matematik modellash
yo‘li bilan aniqlanib, sinovdan o‘tkaziladi. Bo‘lajak texnika mutaxassisi,
chizmachilik fani o‘qituvchisi, istalgan soha vakili, hattoki oddiy bir
inson ham buyumlarning chizmasidan uning ishlash prinsipi, undan
foydalanish va iloji bo‘lsa, uni ta’mirlashni bilishi lozim. Buning uchun
mutaxassis grafik savodxon bo‘lishi kerak. Chizmachilik fani o'quvchi va
talabalami grafik savodxonlikka o‘rgatadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni. -Т., 1997.
2. ЕСКД. Общие правила выпольнения чертежей. - М.: Стандартвг», 1970,
1981, 1991.
3. Raxmonov /., Qirg'izboyeva N., Ashirboyev A., Valiyev A., Nigmanov B.
Chizmachilik. -Т.: Voris-nashriyot, 2016, 456 b.
4. Raxmonov I., Abduraxmonov A. Chizmachilikdan ma’lumotnoma. -Т.: A.Navoiy
nomidagi 0 ‘zbekiston Milliy kutubxonasi, 2005- 310b.
5. Abduraxmonov A. Chizmachilikdan grafik topshiriqlar tizimi. -Т.: Cho‘lpon,
2005.
6. To'xtayev A., Abramyan Y. Mashinasozlik chizmachiligidan ma’lumotnoma, -Т.:
ILM ZIYO, 2010, 262 bet.
7. Qirg‘izboyev Yu. va boshqalar. Mashinasozlik chizmachiligi. -Т.:
o‘qituvchi, 1981,351 b.
8. Vishnepolskiy I.S., Vishnepolskiy V.I. (E.Sobitov tarjimasi). Chizmachilik, -Т.,
o‘qituvchi, 1990.
Dostları ilə paylaş: |