Naftion kislota (natriyli tuzi)

33-rasm. Suv bug’i haydash asbobi 
 
Distillat 2 – 3 marta efir bilan ekstraktsiya qilinadi, efirli eritma kalsiy 
xlorid bilan quritiladi va efir suv hammomida haydaladi (29-rasm), p – 
yodtoluolni havo sovitgichi o’rnatilgan asbobda haydab, 207 – 210°C da 
qaynaydigan fraktsiyasi yig’ib olinadi. p – Yodtoluolning miqdori 9 g. Bu 
mahsulot uzoq turish natijasida kristallanib qoladi. 
29-rasm. Haydash asbobi 
1 – Vyurts kolbasi, 2 – sovutgich, 3 – termometr, 4 – forshtoss, 5 – yig’gich kolba 
 

---

86 
p – Yodtoluol (p – tolil yodid) – kristall modda, suvda erimaydi, spirtda, 
efirda, uglеrod sulfidda oson eriydi. Molеkulyar massasi 218,04; suyuqlanish 
tеmpеraturasi 36 – 37°C; qaynash tеmpеraturasi 211,5°C. 
S i f a t r е a k t s i y a s i . Bеylshtеyn namunasi (77- bеt). 
 
p-Bromanizol 
OCH
3
+ O
O
Br
OCH
3
+ O
O + HBr
+Br
2
Rеaktivlar. 10,9 ml anizol, 6,1 ml brom, 9,7 ml dioksan, dtsetil efir, natriy 
gidroksidning 2 n. eritmasi, kalsiy xlorid. 
Ish mo’rili shkafda bajariladi! 
Dioksandibromidning olinishi. Sig’imi 50 ml li stakanga 9,7 ml 
haydalgan dioksan quyib, unga chayqatib turgan holda tomizgich voronkadan 
tеzda 6,1 ml brom qo’shiladi. Hosil bo’lgan qoramtir eritmani chayqatib 
turib, 100 ml muzli suvga ag’dariladi, sariq rangli kristall cho’kma hosil 
bo’ladi, uni Byuxnеr voronkasida filtrlab, shisha probka bilan siqiladi va 
g’ovak plastinkada quritiladi. 25 g ga yaqin dioksandibromid hosil bo’ladi; 
suyuqlanish tеmpеraturasi 60°C. Dioksandibromid uchuvchan bo’lgani uchun 
u shliflangan probka bilan bеrkitilgan sklyankada yoki kavsharlangan 
ampulalarda saqlanadi.