97
Ishni boshlashdan oldin, albatta, himoya ko’zoynagi va rezina qo’lqop
kiyish kerak. Xlorsulfon kislota suv bilan reaksiyaga kirishganda
portlashini esga
olish kerak.
100 ml sig’imli, ikki shohli forshtoss orqali aralashtirgich,
tomizgich
voronka, termometr va gaz chiqaruvchi nayli qaytarma sovitgich o’rnatilgach, uch
og’izli tubi yumaloq kolbaga
(54-rasm) 46 g xlorsulfon kislota solinadi.
54-rasm. Benzolsulfoxlorid sintez qiladigan asbob
1 – tubi yumaloq uch og’izli kolba, 2 – aralashtirgich, 3 – termometr, 4 – qaytarma
sovutgich va tomizgich voronkali ikki shoxli fortoss
Bir soat davomida aralashtirib turib unga asta-sekin 11,5 ml benzol
quyiladi. Reaksion aralashmaning temperaturasi 20-25
0
C
dan oshmasligi uchun
kolba vaqti-vaqti bilan muzli suvda sovutiladi. Benzolning hammasi quyib
bo’lingach, reaksion aralashma shu temperaturada yana bir soat aralashtiriladi.
So’ngra kolbadagi aralashma 250 g muzi bor stakanga ag’dariladi.
Benzosulfoxlorid uglerod tetraxlorid bilan ekstraksiya qilinadi (25 ml dan 2 marta).
Ekstrakt suv bilan yuviladi va suvli qavat ajratilgandan so’ng erituvchi haydaladi.
Benzosulfoxlorid
vakuumda haydaladi, bunda 113-115
0
C da (10 mm sim. ust.)
qaynaydigan fraksiya yig’iladi. Benzol sulfoxlorid miqdori 16 g.
Benzolsulfoxlorid – moysimon suyuqlik, muzli suvda sovutilganda qotadi,
sovuq suvda erimaydi,
issiq suvda parchalanadi, spirtda va efirda eriydi.
Molekulyar massasi 176,63; suyuqlanish temperaturasi 14
0
C; qaynash
temperaturasi 113-115
0
C (10 mm sim.ust.) yoki 251,5
0
C (760 mm sim.ust.).
Dostları ilə paylaş: 
