Naftion kislota (natriyli tuzi)

 
Reaktivlar: 9,1 ml aniline, 16,5 ml sulfat kislota (d-1,84), aktivlantirilgan 
ko’mir. Ish mo’rili shkafda bajariladi! 
100 ml sig’imli, qaytarma sovutkich ulangan kolbaga 9,1 ml anilin solib, 
unga aralashtirilib turgan holda asta-sekin 16,5 ml konsentrlangan sulfat kislota 
qo’shiladi. Aralashma moy hammomida 180-190 gradus C da (termametri moyga 
tushirilgan holda) qizdiriladi. Taxminan 3-4 soatdan so’ng namuna olinadi. 
Reaksion aralashmadan bir necha tomchi namuna olib, probirkadagi sovuq suvga 
tomiziladi va unga o’yuvchi natriyning suyuq eritmasi qo’shiladi. Agar reaksiyaga 
kirishmay qolgan anilin suv yuziga ajralib chiqmasa reksiya nihoyasiga yetgan deb 
hisoblash mumkin. Sovutilgan reksion aralashma stakandagi oziroq sovuq suv 
ustiga qo’yiladi. Sulfanil kislata kiristallari firtillab olinadi va filtirda sovuq suvda 
yuviladi. Sulfanil kislota qoynoq suvdan qayta kristallantiriladi, bunda kerak bo’lsa 
aktivlangan ko’mir qo’shiladi. Hosil bo’lgan sulfanil kislotaning yaltiroq plastika 
simon kiristallari buyuxner varonkasida filtrlanadi, ozroq sovuq suv bilan yuviladi 
va filtir qog’ozi orasida quritiladi. Havoda quritilganda kiristallizatsiya suv 
yo’qoladi. Suv suflanil kislotaning miqdori 10 gr. Sulfanil kislota (N-
aminobenzolsuvfokislota) – rangsiz kiristal modda. Molekulyar massasi 173,18 
parchalanish temperaturasi 280-300
o 
gradus C. Suvli eritmasidan 40 gradus C 
yuqori temperaturada suvsiz sulfanil kislota, 21-40
0
C da monogidrat, 0-21 
0
C da 
esa ikki molekulada suvi bor gidrat sulfanil kislota ajralib chiqadi.
Sifat reaksiyasi: Sulfogruppaning gidralitik parchalanishi. Sulfanil suvdagi 
qaynoq eritmasiga bromli suv qo’shilganda tribromanilin mayda kristallar holida 
cho’kmaga tushadi.
 
Benzolsulfoxlorid sintezi 
+ 2ClSO
2
OH
SO
2
Cl
+ H
2
SO
4
+ HCl