Naftion kislota (natriyli tuzi)

 
 n-Nitroanilin qizili sintezi 
O
2
N
NH
2
O
2
N
N
NCl
O
2
N
N
N
ONa
+NaNO
2
+2HCl
-NaCl;-2H
2
O
+
OH
+NaOH
-2H
2
O; -NaCl
Reaktivlar: 0,5 g n-nitroanilin, xlorid kislota (20% li eritmasi), 0,3 g natriy 
nitrit, 0,5 g ß-naftol, natriy gidroksid (30% li eritmasi), 1 g natriy atsetat, osh tuzi. 

---

112 
Kichikroq stakanda 0,5 g n-nitroanilin 5 ml qaynoq suv va 1 ml 20% li 
xlorid kislota eritmasining aralashmasida eritiladi. Eritma 0-5 gacha sovitilib, unga 
yana shuncha miqdorda xlorid kislota eritmasi qo’shiladi. Agar cho’kma hosil 
bo’ladigan bo’lsa suv ham qo’shiladi. Hosil bo’lgan eritma muzli suv hammomiga 
tushiriladi va aralashtirib turgan holda oz-ozdan 0,3 g natriy nitritning 4 ml suvdagi 
eritmasi tomizib diazotirlanadi. Diazotirlash nihoyasiga yetgach eritma sovuq 
joyda 1 soat qoldiriladi. Bu vaqt ichida boshqa stakanda 0,5 g 

-naftol 2 ml 30% li 
natriy gidroksid eritmasida eritiladi va hosil bo’lgan cho’kmani yo’qotish uchun 
qaynoq suv qo’shiladi. 
1 soatdan so’ng diazoeritmaga 1 g natriy atsetatning 4 ml suvdagi eritmasi 
qo’shiladi. Kerak bo’lsa ikkala eritma filtrlanadi. So’ngra 

-naftol eritmasi oz-
ozdan chayqatilib, diazoeritmaga quyiladi va 1 g osh tuzi qo’shiladi. Cho’kmaga 
tushgan bo’yoq Byuxner voronkasida filtrlanadi, filtrda bir necha marta osh tuzi 
eritmasi bilan yuviladi va havoda quritiladi. Bo’yoqning miqdori 1 g. 
 
Metil qizil sintezi 
 
-HCl
NH
2
COOH
N
2
Cl
COOH
+
N(CH
3
)
2
COOH
N
N
N(CH
3
)
2
+NaNO
2
+2HCl
-NaCl;-2H
2
O
+