Topologiyalari. Kompyuter tarmogining apparat va dasturiy ta’minoti

Rasmlarni qidirish. Rasmlar ma’lumotlarning grafik yoki tasvir ko’rinishi 
hisoblanadi. Internet tarmog’ida grafik ma’lumotlarning ko’plab turlari uchraydi, ya’ni: 
chizma (vektor), foto (rastr), harakatlanuvchi (animatsiya) hamda siqilgan rasmlar. Bunday 
grafik ma’lumotlar tarkibida matnli axborot mavjud bo’lmaydi. Shundan ko’rinib 
turibdiki, demak rasm ko’rinishidagi ma’lumotlar ustida faqatgina uning nomi yoki turi 
bo’yicha qidiruv olib borish mumkin. Kupgina internet qidiruv tizimlari grafik yoki tasvir 
ko’rinishidagi ma’lumotlarni qidirish uchun alohida bo’limga ega bo’lib, bu bo’lim orqali 
ixtiyoriy turdagi rasmlarni ularning nomlari bo’yicha qidiruvni amalga oshirish mumkin. 
Masalan: 
 
Musiqalarni va filmlarni qidirish. Internet tamog’ida matnli yoki rasm ko’rinishidagi 
ma’lumotlardan tashqarimusiqa va video ma’lumotlarning ham ko’plab manbalari mavjud. 
Internet tarmog’i orqali har bir foydalanuvchi musiqa eshitishi, radio tinglashi, teledasturlar 

---

23 
yoki videofilmlarni tomosha qilishi mumkin. Internet orqali radioeshittirish va 
teledasturlar namoyishi ma’lum, ushbu turdagi xizmatlarni taqdim etuvchi tizimlar 
(serverlar) tomonidan amalga oshiriladi. Internet orqali radio tinglash yoki teleko’rsatuvni 
tomosha qilish uchun ushbu tizimga bog’lanishni o’zi kifoyadir. Ammo musiqa va filmlar 
Internet tarmog’iga ulangan kompyuterlarda alohida material ko’rinishida saqlanadi. 
Ularni tinglash, tomosha qilish yoki kompyuterga ko’chirib olish uchun avvalo kerakligini 
qidirib topish zarur. 
Musiqa va video materiallari ustida ham grafik (rasm) materiallar kabi uning nomi 
yoki izohi bo’yichaqidiruv olib borish mumkin. Bunda musiqa va filmlarni qidirib topish 
uchun qidiruv tizimi maydoniga materialning nomi yoki uning izohiga taaluqli biror jumla 
kiritiladi va qidiruv tizimi ishga tushiriladi. Shundan so’ng qidiruv tizimi tomonidan 
kiritilgan jumlaga mos keluvchi musiqa va video materiallar joylashgan veb- saytlarning 
ro’yxati shakllantiriladi. Ro’yxatdagi veb-saytlar foydalanuvchi tomonidan birin - ketin 
ko’rib chiqiladi va kerakli materiallar kompyuterga saqlab olinadi. Quyida Google qidirish 
oynasi keltirilgan.