Toshkent arxitektura qurilish instituti o. Sh. Mamanazarov loyiha boshqaruvi

 
 
 
 
 
 

---

40 
4.3. Tuzilish va loyihalarni boshqarish funksiyalari 
 
 
Loyihani boshqarish uchun tuzilish zarur. Tuzilishning mazmuni loyihani 
sinchkovlik bilan ierarxik quyi tizimlar va tarkibiy qismlarga ajratishdir. 
Loyiha tarkibi ishlab chiqilishi kerak boʻlgan yoki ishlab chiqarilishi kerak 
boʻlgan mahsulotlarni aniqlash uchun moʻljallangan va loyihaning yakuniy maqsadi 
bilan amalga oshiriladigan ishlarning elementlarini birlashtiradi. 
Bundan tashqari, loyihani tuzish jarayoni umumiy loyihani rejalashtirish 
jarayonining ajralmas qismidir va uning maqsadlarini belgilaydi, shuningdek 
konsolidatsiyalangan (bosh) loyiha rejasini va mas’uliyat va vazifalarni tayinlash 
matritsasini tayyorlaydi. 
Boshqarish funksiyalari loyihaning barcha yoʻnalishlarida va barcha 
darajadagi menejerlar tomonidan bajarilishi kerak boʻlgan asosiy, bazaviy faoliyatni 
oʻz ichiga oladi. 
Loyiha boshqaruvi funksiyalari loyihani boshqarishning barcha 
bosqichlarida va bosqichlarida amalga oshiriladi: rejalashtirish, loyiha nazorati, tahlil 
qilish, qarorlarni qabul qilish, loyiha budjetini tuzish va bajarish, bajarishni tashkil 
etish, monitoring, baholash, hisobot berish, ekspertizadan oʻtkazish, tekshirish va 
qabul qilish, hisobga olish, boshqarish. 
Loyihani boshqarishning kichik tizimlari ob’yektlar tarkibiga va loyihaning 
boshqariladigan elementlariga qarab, loyihada nisbatan mustaqil ravishda 
shakllantiriladi. 
Loyihaning asosiy ob’yektlari va boshqariladigan elementlari eng umumiy 
shaklda: vaqt, mehnat, qiymat va xarajatlar, daromadlar, resurslar va xizmatlarni sotib 
olish va yetkazib berish, resurslar (allaqachon sotib olingan), loyiha oʻzgarishlari, 
loyiha risklari, axborot va aloqa, sifat va hokazolarni ichiga oladi. Ushbu kichik 
tizimlar deyarli barcha loyihalarda mavjud. Har bir oʻziga xos loyihada oʻziga xos quyi 
tizimlar qoʻshilishi mumkin. 
Quyi tizimlar va loyihalarni boshqarish funksiyalari oʻrtasidagi farq quyi 
tizimlar mavzuga yoʻnaltirilganligi va funksiyalar muayyan jarayonlar, proseduralar 

---

41 
va usullarga yoʻnaltirilganligi hisoblanadi. Quyi tizimni boshqarish deyarli barcha 
funksiyalarni amalga oshirishni oʻz ichiga oladi. Shunday qilib, xarajat rejalashtirish 
va xarajatlarni nazorat qilish bir xil mavzu boʻyicha - xarajatlarga asoslangan boʻlib, 
xarajat rejalashtirish va sifatni rejalashtirish bir xil rejalashtirish tartib-qoidalariga, 
tarmoq modellariga va boshqalarga asoslangan. 
Asosiy fan sohalari boʻyicha loyihalarni boshqarish tizimining quyi tizimlari 
quyidagilarga boʻlinadi: 
loyiha mazmunini boshqarish, ish hajmi, vaqtni boshqarish, davomiylikni 
boshqarish, 
xarajatlarni boshqarish, sifatni boshqarish, xaridlar va ta’minotni boshqarish, 
resurslarni taqsimlashni boshqarish, inson resurslarini boshqarish, risklarni 
boshqarish, 
resurslarni boshqarish, integratsiya (muvofiqlashtirish) boshqaruvi, axborot va 
kommunikatsiyalarni boshqarish.