2022 maktabgacha ta’lim tashkilotlarida musiqa mashg’ulotlarining pedagogik va psixologik omillari najmetdinova Nigora Irkinovna

Musiqiy tarbiya vazifalari:
1. Musiqaga muhabbat va qiziqishni o‘stirish.
2. Bolalarning musiqiy tajribasini boyitish (musiqiy asarlar asosida).
3. Bolalarni oddiy musiqiy tushunchalar bilan tanishtirish, musiqa tinglash, 
kuylash, musiqiy ritmikasi borasida malakalarni rivojlantirish.
4. Bolalarda emotsional hisni shakllantirish. Ularda lad hissi, ritm tuyg‘usini 
o‘stirish.
5. Musiqiy didni o‘stirish (musiqiy taassurotlar asosida).
6. Bolalarda ijodkorlikni rivojlantirish (barcha faoliyatlar asosida).
Musiqiy asarlar bolalarning psixologik xususiyatlarini, ularning qiziqishlari va 
dunyoqarashlarini hisobga olgan holda tanlanishi kerak. Maktabgacha bo‘lgan davr 
psixologiyada ilk bolalik davri deb yuritiladi hamda bolalikning eng go‘zal va esda 
qoladigan damlarini o‘z ichiga oladi. Musiqa tarbiyasi bolalar bog‘chasi va umumiy 
o‘rta ta’lim maktablarida umumiy fanlar tarkibida o‘qitiladi. Hozirgi kun talabi 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 1 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
481 
w
www.oriens.uz
January 
2022
 
maktabgacha ta’lim muassasalari oldiga musiqiy-estetik tarbiya berish borasida aniq 
vazifalarni qo‘yadi:
– bolalarni tabiat go‘zalliklarini, badiiy asarlarni idrok etish;
– estetik did va hissiyotni shakllantirish;
– hayotda go‘zallik tushunchasini to‘liqligicha anglashni o‘rgatish;
– bolalarga badiiy ijodkorlikni shakllantirish;
– bolalarda go‘zallikni o‘z hayotlariga, o‘z faoliyatlariga olib kirish.
Uzluksiz ta’lim tizimida maktabgacha ta’lim muhim o‘rin egallaydi. Hozirgi 
kunda maktabgacha ta’lim muassasalarining ahamiyati uzluksiz ta’limning oldingi 
bosqichi sifatida muhim rol o‘ynamoqda. Shuning uchun har bir fanning alohida 
o‘qitilish ahamiyati oshib bormoqda. Maktabgacha ta’lim muassasalaridagi har bir 
mashg’ulotning asosiy vazifasi bolalarni fikrlash va o‘ylashga o‘rgatishdir. Musiqa 
san’atining ahamiyati musiqa shunday san’at turiki, u insonlarni kechinmalari, 
emotsional hissiyotlari orqali birlashtiradi. Ular orasidagi aloqa vositasiga aylanadi. 
Bir kompozitor tomonidan yaratilgan musiqa boshqa insonlar qalbida turli-tuman 
kechinmalar uyg’otishining o‘zini bir mo‘jiza deb atash mumkin.
Musiqa tarbiyasi estetik tarbiyaning tarkibiy qismi hisoblanadi. Inson shaxsini 
shakllantiruvchi yetakchi omillardan biri – ta’lim-tarbiyadir. Estetik tarbiya esa uning 
tarkibiy qismi sifatida go‘zallikning mohiyati, estetik va axloqiy hissiyotlarning 
birligi, san’atning xalqchilligi to‘g‘risidagi ta’limotga suyanib, bolalarning ob’yektiv 
dunyo haqidagi bilimini kengaytiradi va chuqurlashtiradi, ijodiy qobiliyatini va 
iste’dodini o‘stiradi hamda ularda yuksak ma’naviy fazilatlarning tarkib topishiga 
yordam beradi. Odatda, estetik tarbiyaning maqsadi bolalarda estetik his-tuyg‘u va 
fikrlarni rivojlantirish, go‘zallikni ko‘ra bilish va ulardan zavqlana olishdan iborat, 
deb tushuniladi. Aslida estetik tarbiyaning maqsad va vazifalari bu bilan chegaralanib 
qolmaydi. Bolalarni go‘zallik va xunuklikni, yuksaklik va tubanlikni, shodlik, 
kulfatni anglash va ko‘ra bilishga o‘rgatadi. Estetik tarbiya umuminsoniy va milliy 
qadriyatlar qaror topishiga xizmat qiladi. Ayonki, tarbiya inson ongiga, his-
tuyg‘ulariga, tasavvuriga, e’tiqodiga, dunyoqarashiga, xatti-harakatlariga, xulq-
atvoriga ta’sir o‘tkazadi.
Bolani musiqaviy asarlarni idrok etish tug’risidagi masalaga to’xtaymiz. Idrok 
san’ati o’zidan keyin psixologik faoliyatni namoyon qiladi, musiqa san’ati asarlarini 
tushunish masalasi o’zidan o’zi kelib chiqishi mumkin emas. Uni o’rgatish kerak. 
Musiqa asarlarini idrok etish hissiyotidan boshlanadi. Musiqa asarlarini idrok etish 
emotsional jonkuyarlikni vujudga keltiradi. Bolaning bu holatida unga tanish 

---