“pedagogs” international research journal issn: 2181-4027 sjif: 995

---

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-24, Issue-2, December - 2022
 
145 
PUL-KREDIT SIYOSATI VA UNING ELEMENTLARI 
Toshkent moliya Instituti, “Moliya” kafedrasi dotsenti Pulatova M.B.
Buxgalteriya hisobi va audit fakulteti talabasi Jaloliddin M.N. 
Email : 
[e-mail]
 
Telefon raqam : ([phone]
 
Annotatsiya: Bazaviy inflyatsiya, ochiq bozor operatsiyalari, Markaziy bank 
asosiy stavkasi va majburiy zaxira talablari va qo’shimcha malumotlar.
Kalit so’zlar: Pul-kredit siyosati, inflyatsiya ,majburiy zaxiralar, inflyatsion 
targetlash, obligatsiyalar
Kirish: Pul-kredit siyosati - hukumatning pul muomalasi va kredit sohasida olib 
boradigan bosh yoʻli va mamlakat iqtisodiyoti barqarorligini va uning samarali 
faoliyatini taʼminlashga, pul tizimini lozim darajada mustahkam saqlab turishga 
qaratilgan chora-tadbirlari. Pul-kredit siyosati davlat iqtisodiy siyosatining tarkibiy 
qismi boʻlib, odatda, uni Markaziy bank amalga oshiradi. Pul-kredit siyosati orqali 
muomaladagi ortiqcha pul massasi qisqartiriladi yoki koʻpaytiriladi, inflyasiyani 
pasaytirish chora-tadbirlari koʻriladi. Markaziy bank Pul-kredit siyosatini olib borishda 
pul bozoriga toʻgʻridan-toʻgʻri oʻzining boshqaruv vakolatlari yordamida va pul 
emissiyasi orqali taʼsir oʻtkazishi mumkin. Hozirgi kunda pul-kredit siyosati bir qator 
yangiliklar olib borilmoqda bulardan, inflayatsiyasi pasaytirish uchun chora tadbirlar, 
ochiq bozor operatsiyalari va boshqalar. Bularning barchasini quyidagi asosiy qismda 
birma-bir ko’rib o’tamiz.
Asosiy qism: Pul-kredit siyosati va uning elementlari haqida gapiradigan bo’lsak 
avvalambor bazaviy inflyatsiya haqida gapirsak mavsadga muvofiq bo’ladi. Bazaviy 
inflyatsiya – bu inflyatsiyaning bir qismi bo‘lgan va o‘zida ma'muriy hamda mavsumiy 
omillarning narxlardagi ta'sirini hisobga olmagan holda tovar va xizmatlar narxlarining 
erkin o‘zgarishini (dinamikasini) aks ettiruvchi ko‘rsatkichdir. Ushbu ko‘rsatkich 
mamlakatdagi inflyatsiya darajasini ma'lum bir davr uchun yaqqolroq ifoda etadi. 
Qo’shimcha ravishda Bazaviy inflyatsiya iste’mol savatidagi mavsumiy; qisqa 
muddatlarda narx-navosi tez-tez o’zgarib turuvchi; narx-navosi davlat tomonidan 
tartibga solinadigan ayrim tovar va xizmatlarning narxlarini inobat olmaydi. Masalan; 
meva-sabzavot tovarlari, suv, gaz, elektr-energiya kabi tovar va xizmat turlari.
Quyidagi rasm orqali inflyatsiya va uning tarkibini ko‘rinishimiz.