Operatsion Tizimlar Mustaqil ish tt 11-20 s ravshanov Javohir Mavzu

64-bit rejimida virtual manzil 

---

64-bitli rejimda segmentatsiya bekor qilinadi, shuning uchun dasturchi faqat bitta 64-
bitli sondan iborat va chiziqli adreslarga to'g'ri keladigan manzillar bilan ishlaydi. 
Biroq, bu erda ham IA-32 arxitekturasi umumiy qoidalardan istisno: chiziqli va 
shuning uchun virtual manzil (Intel hujjatlaridagi mantiqiy), manzil aslida 
imzolangan raqamdir, chunki ular bo'lishi kerak " kanonik ", ya'ni shuning uchun 
manzilning eng muhim jismoniy bitlari qiymatiga qarab, manzilning barcha eng 
muhim bitlari nolga yoki bittaga teng bo'ladi. Masalan, IA-32 me'morchiligining 
birinchi 64-bitli mikroprotsessorlarida 64-bit emas, balki 48-bitli chiziqli manzillar 
jismoniy ravishda amalga oshiriladi, ular 0000_0000_0000_0000h dan 
0000_7FFF_FFFF_FFFFh yoki FFF_8000_0000_00FFFFFFgacha, ya'ni 
FFF_8000_0000_00F_FFFgacha, imzolangan raqamlar sifatida –2 ** 47 dan + 2 ** 
47-1 gacha. 
2.MSDOS operatsion tizimlarida operativ xotirani 
taqsimlash. Xotirani taqsimlash usullari (statik, 
dinamik).Kiritish-chiqarish tizimli jadvallar va ularning 
bog‘lanishi. HPFS (yuqori unimdorlikka ega bo‘lgan fayl 
tizimi) 
Reja:
1.MSDOS operatsion tizimlari 
2.
Xotirani taqsimlash usullari (statik, dinamik)
3. 
HPFS (yuqori unimdorlikka ega bo‘lgan fayl tizimi)
Hozircha MS DOS operatsion tizim bilan tanishi utamiz. MS DOS OS si 
quyidagi qismlardan tashkil topagan: • BIOS (Basic Input-Output 
System), (Kiritish-chiqarishning asosiy tizimsi). Bu kompyuterning doimiy 

---

xotirasida joylashgan. Uning vazifasi axborotlarni kiritish va chiqarish 
bilan boglik bo’lgan eng sodda va universal xizmatlarni bajarishdan 
iborat. • Operatsion tizimning yo’qlovchisi. Bu tizim juda kiska dastur 
bo’lib, u MS DOSli disketaning birinchi sektorida joylashadi va uning 
vazifasi MS DOSning kolgan ikki modulini ukishdan iborat. • io.sys va 
msdos.sys tizimli fayllar. Ularni operatsion tizim yo’qlovchisi xotiraga 
kuchiradi va kompyuter xotirasida doimo saqlaydi. io.sys (INPUT-
OUTPUT) BIOSning xotiradagi davomi hisoblanadi. msdos.sys DOSning 
yuqori darajadagi vazifalarini bajaradi. • MS DOSning buyruk protsessori 
foydalanuvchi kiritgan komandalarni kayta ishlaydi. Buyruk protsessori 
OS yo’qlanayotgan disketaning command.com faylida joylashadi. • MS 
DOSning tashki komandalari - OS bilan birgalikda yo’qlanadigan alohida 
fayllardagi dasturlardir. Bu dasturlar xizmatchi vazifasini bajaradi, 
masalan, disketalarni formatlash, disketalarni tekshirish va xokazo. • 
Kurilmalar drayverlari MS DOSning kiritish-chiqarish tizimsini tuldiradi, 
yangi kurilmalarning ishini ta‘minlaydi , mavjud bo’lgan kurilmalarning 
nostandart ishlatilishini ta‘minlaydi. Drayver nomi config.sys faylida 
ko’rsatiladi. 2. Xotirani taqsimlash usullarining tasnifi 1 Xotirani 
taqsimlash usullarining tasnifi Ruxsat etilgan bo'limlar bo'yicha xotirani 
taqsimlash: umumiy navbat bilan (a), alohida navbat bilan (b) Bunday 
holda, xotirani boshqarish quyi tizimi quyidagi vazifalarni bajaradi: § 
Yangi kelgan jarayon uchun zarur bo'lgan xotira hajmini bo'sh bo'limlar 
hajmi bilan taqqoslaydi va tegishli bo'limni tanlaydi; § Dasturni 
bo'limlardan biriga yuklashni va manzillarni o'rnatishni amalga oshiradi. 
Tarjima bosqichida, dasturni ishlab chiquvchisi uni bajarish kerak bo'lgan 
bo'limni belgilashi mumkin. Bu sizga ma'lum bir xotira maydoniga 
sozlangan mashina kodini joyini o'zgartiruvchi yuklagichdan 
foydalanmasdan darhol olish imkonini beradi. Aniq afzallik bilan - amalga 
oshirish qulayligi, bu usul muhim kamchilikka ega - qattiqlik. Har bir 
bo'limda faqat bitta jarayon bajarilishi mumkinligi sababli, ko'p 
dasturlash darajasi bo'limlar soni bilan oldindan belgilanadi. Dasturning 
hajmidan qat'i nazar, u butun bo'limni egallaydi. Masalan, uchta bo'limli 

---

tizimda bir vaqtning o'zida uchtadan ortiq jarayonni bajarish mumkin 
emas, hatto ular juda kam xotira talab qilsa ham. Boshqa tomondan, 
xotirani qismlarga ajratish dasturlari biron bir bo'limga to'g'ri 
kelmaydigan, lekin bir nechta bo'limlarda etarli xotiraga ega bo'lgan 
jarayonlarning bajarilishini oldini oladi. Xotirani boshqarishning bu usuli 
dastlabki multidasturlash operatsion tizimlarida qo'llanilgan. Biroq, 
doimiy bo'limlar bo'yicha xotirani taqsimlash usuli, asosan, amalga 
oshirish xarajatlarining pastligi tufayli real vaqt tizimlarida hali ham 
qo'llaniladi. Haqiqiy vaqtda tizimlarning hisoblash jarayonining 
determinizmi (bajarilishi kerak bo'lgan vazifalar to'plami, ularning xotira 
talablari, ba'zan esa boshlash vaqtlari oldindan ma'lum) xotirani 
boshqarishning ushbu usulining moslashuvchanligi yo'qligini qoplaydi. 3 
Operatsion tizim - bu maxsus dastur bo’lib, bu dasturning asosiy vazifasi - 
kompyuter ishini boshqarish, kompyuter va foydalanuvchi o’rtasida 
muloqotni o’rnatish, tashqi qurilmalar ishlash holatlarini sozlash va ular 
bilan muloqotni o’rnatish, har xil dasturlarni ishga tushirish va ularning 
ishlash holatlarini ta‘minlash. Operatsion tizimlardan eng taniqlilari bu 
Microsoft firmasining MS-DOS, Windows operatsion tizimlari, Apple 
firmasining Macintosh – MacOS operatsion tizimi, Unix va Linux 
operatsion tizimlari 
Xotirani taqsimlash usullari (statik, dinamik) 
2
. Xotirani statik va dinamik taqsimlash o‘rtasidagi farq.