Maqmarik süxurlardan fərqli olaraq çökmə süxurlar Yer səthində atmosfer
Yüklə 364,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
(alevritlərin)
dənəciklərinin diametri 0,10-0,01 mm arasında dəyişir. Bunların görkəmli nümayəndəsi kontinental mənşəli löss və lössvari süxurlardır. Löss-kövrək quruluşlu, makroməsaməli, tərkibində çoxlu miqdarda karbonat və sulfatlar olan, zəif sementləşmiş süxurdur. Lössün rəngi sarımtıl-bozdan qonura qədər dəyişir, asanlıqla islanır. Lössləri başqa süxurlardan fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdən biri onlarda oturma xassəsinin olmasıdır. Süxuru isladarkən həcminin azalmasına oturma deyilir. Bu süxurların xüsusiyyətlərindən biri də onlarda laylaşmanın olmamasıdır. Narın qırıntılı süxurlar (pelitlər) mineral dənəciklərinin fıziki-kimyəvi aşınması və 0,01 mm-dən narın hissəciklərə bölünməsi nəticəsində təbiətdə geniş yayılmış süxur qrupudur ki, bu da pelitləri və ya sadəcə olaraq gilləri təşkil edir. Bir sıra xüsusiyyətlərinə görə gillər həm qirıntı və həm də kimyəvi süxurlardan fərqlənir. Bu süxurların xüsusiyyətləri başlıca olaraq onlarda cüzi miqdarda iştirak edən kolloid hissəciklərə görə meydana çıxır. Bunu suspenziyalara aid etmək olar. Məhlulda bu hissəciklərin hər ikisi elektrik yükünə malikdir. Bu isə onların məhlulda çökməsinə mane olur, dəniz şəraitində isə hissəciklər kaoqulyasiyaya uğrayaraq çökməyə başlayır. Bu qayda ilə gilli süxurlar əmələ gəlir. Gillərin tərkibində iki əsas qrupdan olan kaolinit və montmorillonit mineralları iştirak edir. Bu minerallar fiziki və kimyəvi xassələrinə görə bir- birindən kəskin fərqləndiyi üçün hansının üstünlük təşkil etməsindən asılı olaraq süxurun xassələri bu və ya digər istiqamətdə dəyişir. Əgər gil ancaq kaolinit mi- nerallarından ibarət olarsa, belə gil Yüklə 364,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|