1. Faoliyat sifatida (madaniyat- faoliyatini maqsadga muvofiq tashkil etishjarayonidir); 2. Predmetlar- boyligi sifatida (madaniyat- jamiyat va shaxsni talabini qondirish uchun ma’lum boylik keltirib chiqaruvchi predmetlar yig‘indisidir); 3. Natija sifatida- (madaniyat- faoliyatini natijasi); Jismoniy madaniyatning faoliyat turi - sifatida insonning o‘ziga xos,
maqsadga muvofiq harakat faolligini tashkil etadi. Boshqacha qilib aytganda
harakat faoliyatining aniq shakllar ko‘rsatilgan.Jismoniy madaniyatga hamma
shakldagi harakatlar kirib qolmasdan, balki harakat faoliyatini aniq mashqlari
kiradiki, bular hayotda kerakli harakat ko‘nikma va malakalari tashkil toptira
oladigan, hayotga ahamiyatli bo‘lgan, jismoniy sifatlarni yo‘naltirgan holda
rivojlanishini ta’minlay oladigan, insonning sog‘lig‘i va ish qobiliyatini yuqori
darajada ushlab turaoladigan bo‘lsin. Bunday jismoniy madaniyat faoliyatining
asosiy elementlari jismoniy mashqlar deb nom olgan.
Tarixiy tekshirishlarning ko‘rsatishicha, jismoniy madaniyatga ta’sir
ko‘rsatuvchi shakllari, mehnat faoliyatining birinchi elementar shakllarini
qaytargan holda, ko‘proq jismoniy mehnat xarakterida bo‘lgan. Jismoniy
madaniyatning keyingi rivojlanish jarayonida, ko‘proq harakat va faoliyatni
maxsus (o‘yin, sport, gimnastika) madaniy ta’lim, tarbiyaviy, sog‘lomlashtirish va
boshqa vazifalarni echish uchun, maxsus tuzilgan shakllarini o‘z ichiga
oladi.Jismoniy madaniyat amaliy tomondan mehnat amaliyotiga oldingidagidek
tayyorlash vositasi sifatida qoladi. Bu esa mehnat operatsiyalarini tez egallab
olishni ta’minlashi, unumli mehnat qilishni hamda hayotda amaliy vazifalarni
echish uchun kerak bo‘ladigan ko‘nikma va malakalarni, jismoniy sifatlarni
rivojlantirishni va yuqori ish qobiliyatini ta’minlaydigan jismoniy tayyorgarlikka
olib keladi.
1.
