106
Rag'batlantiruvchi funktsiya resurslarni
tejashni rivojlantirish, ishlab
chiqarish samaradorligini oshirish, mahsulot sifatini
yaxshilash va yangi
texnologiyalarni joriy qilish uchun ishlatiladi. Narx ishlab chiqaruvchini ishlab
chiqarishning eng tejamkor usulini tanlashga undaydi.
Taqsimlash funktsiyasi QQS, aktsiz solig'i
va davlat, viloyat byudjetiga
olingan markazlashtirilgan sof daromadning boshqa shakllarini hisobga olishni
nazarda tutadi. Shunday qilib, narx orqali bozor iqtisodiyoti ishtirokchilari o'rtasida
(tarmoqlar, mintaqalar va boshqalar) daromadlarni qayta taqsimlash mavjud.
Narxlarning turlari
Korxonaning ulgurji narxlari - bu ishlab chiqargan mahsulotni
iste'molchilarga sotadigan, ishlab chiqarish
va sotish xarajatlarini qoplab, o'z
faoliyatini davom ettirish va rivojlantirishga imkon beradigan foyda keltiradigan
mahsulot ishlab chiqaruvchilarining narxlari.
Korxonaning ulgurji narxi = Xarajat + foyda + aktsiz solig'i + QQS
Sanoatning ulgurji (sotish) narxlari - korxonalar va iste'molchi tashkilotlar
tomonidan ishlab chiqaruvchilarga yoki sotish (ulgurji) tashkilotlarga korxonalarga,
vositachilarga va ulgurji savdo tashkilotlariga sotayotganligida qo‘llaniladi. Ulgurji
baho korxonalarga ishlab chiqarish
xarajatlarini qoplashni, zarur foyda olishni
ta’minlanishi zarur.
Ulgurji narxlar,ulgurji foyda
narx = narx + ta'minot + aktsiz solig'i + QQS
chakana baholar. Ulardan tovarlami bevosita iste’molchilarga sotishda
foydalaniladi. Bu baholarga davlat savdosi, xususiy shaxsiy mulk egalari do‘konlari
va bozorda yuzaga kelayotgan baholar kiradi. Chakana baho darajasi aholining real
daromadlari bilan belgilanadi.
Chakana = narx + xarid + aktsiz + QQS
Dostları ilə paylaş: 
