O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi

Tovarlarning narxlari 
Korxona iqtisodiyotida boshlang'ich narxlash printsipi mahsulot ishlab 
chiqarish va sotish, xizmat ko'rsatish, ish va foyda xarajatlarini qoplashdir. 
Rivojlanish va narxlash ketma-ketligi: 
1) narxlarni belgilashda maqsad va vazifalarni belgilash; 
2) talab va taklifning xususiyatini aniqlash; 
3) ishlab chiqarish tannarxini hisoblash; 
4) raqobatchilar narxini tahlil qilish (chegirma tizimiga e'tibor bering); 
5) narxlarni belgilash usulini tanlash; 
6) yakuniy narxni belgilash. 
 
9.2. Korxonaning narx siyosati 
Korxonaning narx siyosati – bozor iqtisodiyotiga o‘tish sharoitida narxlarni 
erkinlashtirish va milliy bozor narxlarini jahon bozori narxlariga yaqinlashtirishga 
qaratiladi. 
Narxlarni erkinlashtirish-iqtisodiy islohotlarning eng asosiy yo‘nalishlaridan 
biri bo‘lib, islohotlarning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari ko‘p jihatdan shu 
muammoning hal etilishiga bog‘liq bo‘ladi. Narxlarni erkinlashtirish xom ashyo 
bilan mahsulot ayrim turlarining narxlari, narx bilan aholi va korxonalar 
daromadlari o‘rtasida mutanosiblikka erishishga qanday yondashilishi bilan 

---

109 
farqlanadi. Shu yondashuvlarga asoslanib, narxlar quyidagi yo‘llar bilan 
erkinlashtiriladi:

narxlarni birdaniga yoki «esankiratadigan» tarzda qo‘yib yuborish;

narxlar o‘sishini sun'iy ravishda to‘xtatib qo‘yish;

narxni davlat tomonidan boshqarish va nazorat qilishni ma'lum darajada 
saqlab qolish. 
9.3. Narxni shakillanish strategiyasi va usullari 
1.Narxlar vazifasini belgilashda Korxona tijorat ishida narxni qanday rolga 
tayinlashi to'g'risidagi qoidaga asoslanish kerak. Amalda turli xil narxlash 
strategiyalari mavjud. 
Yuqori narxlar strategiyasi ishlab chiqarish xarajatlaridan ancha yuqori 
bo'lgan narxda dastlabki sotishni ta'minlaydi va undan keyin pastroq narx keladi. Bu 
patentlar bilan himoyalangan yangi mahsulotlarga nisbatan qo'llaniladi. Strategiya 
hozirgi talabning yuqori darajasi sharoitida mumkin.