Паша Ибиш оьлу Сяфяров

 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
20 
 
 
 
 
 
II FƏSİL 
 
KIÇIK QAFQAZ VİLAYƏTİNİN 
GEOLOGİYASI 
 
 
 
 
 
 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
21 
Kiçik Qafqaz vilay
əti Kür və Araz çayları arasında suayrıcı 
olub, şərqdən qərbə doğru yüksəlir. Azərbaycanın qərbində 
yerl
əşir. Vilayətin əsas dağ silsilələri Şahdağ, Şərqi Göyçə, 
Murovdağ (Gamışdağ 3724 m.) və Qarabağdır. Qarabağ 
silsil
əsindən qərbdə Vulkanik yayla yerləşir. Ən fəal seysmiklik 
G
əncəbasar zonasında (8-9 bal) müşahidə olunur.
Geomorfoloji vahidl
əri - Murovdağ, Şahdağ, Şərqi Göyçə, 
Qarabağ silsilələri, Qarabağ vulkanik yaylası və s.
Zirv
ələri - Gamışdağ, Hinaldağ, Böyük Işıqlı və s.
Böyük Qafqazdan f
ərqli olaraq vilayətdə Mezozoy erasının 
effuziv süxurları üstünlük təşkil edir. Xüsusilə Qarabağ vulkanik 
yaylası sönmüş vulkanlarla zəngindir. Bu vulkanlardan ən 
hündürl
əri Böyük Işıqlı və Qızılboğazdır. Vulkan və effuziv 
süxurların geniş yayılması ilə əlaqədar rayon filiz faydalı 
qazıntıları - alunit, dəmir filizi, qızıl, Mehmanə polimetal yatağı 
v
ə mineral bulaqlar -Istisu, Turşsu, Şırlan, Minkənd bulaqları ilə 
z
əngindir. . Vilayətdə mezozoy, kaynozoy, qismən də paleozoy 
(Əsrikçay hövzəsi) erasının süxurları yayılmışdır. Azərbaycanda 
ən qədim süxurlardan biri Tovuz rayonunun Əsrikçay 
hövz
əsindədir. Paleozoya aid bu süxurların yaşı 400-450 mln. 
ildir.
Iqlimi - Vilay
ətdə yarımsəhra və quru çöl iqlimindən başqa 
bütün iqlim tipl
əri mülayim-isti, dağ soyuq və dağ tundra iqlim 
tipl
əri mövcuddur. Kiçik Qafqazın dağətəyi və alçaq dağlığında 
qışı quraq keçən mülayim-isti (cənub-şərq hissədə yayı quraq 
keç
ən mülayim-isti), orta dağlığında qışı quraq keçən soyuq, 
yüks
ək dağlığında isə dağ-tundra iqlimi hakimdir.
Çayları sıxdır. Tovuz, Xaçın, Tərtər, Zəyəm, Şəmkir, Kürəkçay 
– Kür 
çayına; Həkəri, Bərgüşad, Köndələn, Oxçuçay isə Araz 
çay
ına tökülürlər.

---