Pedagogik akmeologiyaning asosiy muammolari. Kasbiy kompetentlilik. Mavzu rejasi

Natijaviy ko‘rsatkichlar:

• 
  maqsadga muvofiqlik, natijalarning dastlabki maqsadlarga mosligi, samaradorlik;
  
• 
  mahsuldorlik, mehnat predmetini o‘zgartirishda namoyon bo‘ladigan natijalar;
  
• 
  tejamkorlik, manbalar, vaqt va ishchi kuchidan minimal darajada foydalanish;
  
• 
  qulaylik, mazkur sharoitda eng yaxshi natijalarga erishish uchun minimal darajada vaqt va kuch sarf qilish;
  
• 
  yuksak namunalarga mos keladigan faoliyat usullarini o‘zlashtirish va natijalarga erishish;
  
• 
  yangi vazifalar qo‘yish, nostandart texnologiyalarni topish, umuman yangi mahsulot yaratish, shakllangan tajribalardan chetga chiqish (kasbiy ijod, yangiliklar yaratish).
  

2. Jarayonga xos ko‘rsatkichlar:

• 
  kasbiy faoliyat vazifalarining turli-tumanligi;
  
• 
  ijtimoiy talablarga moslashuvchan, qulay texnologiyalardan foydalanish;
  
• 
  kasbiy faoliyat sub’ektining shakllanganligi (kishining maqsad qo‘ya olishi, anglashi, faoliyatni boshqara olishi);
  
• 
  kasbiy faoliyatda deformatsiyalarning mavjud emasligi (maqsad, zveno va operatsiyalarni o‘tkazib yubormaslik);
  
• 
  o‘tmish tajribaga asoslanish va o‘zining shaxsiy tajribasiga ega bo‘lish;
  
• 
  aniq faoliyat turlarini egallash, ixtisoslashuv;
  
• 
  bir necha oraliq faoliyat turlarini egallash, universallik);
  
• 
  ixtisoslik talablariga mos keladigan bilim, ko‘nikma va malakalarni egallash.
  

3. Professional muloqotning rivojlanganlik ko‘rsatkichlari:

• 
  hamkorlikda, jamoa bo‘lib bajariladigan kasbiy faoliyat samaradorligining oshishi;
  
• 
  “komanda” bo‘lib bajariladigan ish usullarini egallash, yuqori darajada mahsuldor kasbiy faoliyatning mavjudligi;
  
• 
  yangi kasbiy muhit, ishga oid va ijodiy muloqotni loyihalash;
  
• 
  hamkorlikdagi mehnat faoliyatida o‘zaro bilish, o‘zaro tushunish, bir-birini tuzatish;
  
• 
  hamkorlikdagi faoliyat ishtirokchilarining psixik rivojlanishi uchun ichki zahiralarni safarbar etish uchun zarur sharoit yaratish;
  
• 
  hamkorlikdagi mehnat faoliyatida funksiya va rollarni oqilona taqsimlash;
  
• 
  kommunikativ texnikaning ko‘plab turlaridan foydalanish;
  
• 
  hamkasblar bilan nizolarsiz hamkorlik qilish;
  
• 
  mehnat jarayonida boshqa kishini o‘rganish, unga hamdard bo‘lish;
  
• 
  boshqa kishilar tomonidan samarali natijalarga erishish maqsadida to‘plangan tajribani tahlil qilish;
  
• 
  iste’molchilar ehtiyojlari va kasbiy faoliyat natijalarini hisobga olish;
  
• 
  kasbiy faoliyatda ijobiy psixologik muhitni ta’minlash, ishtirokchilarning hamkorlikdagi faoliyatdan o‘zaro qiniqishiga erishish;
  
• 
  mazkur guruhda qabul qilingan kasbiy etika, me’yor va muloqot tiliga rioya qilish.
  

4. Yetuk mutaxassis shaxsining ko‘rsatkichlari:

• 
  mazkur kasbning ahloqiy qadriyatlari va mentalitetini tushunish;
  
• 
  shaxsiy kasbiy tajribasini to‘plash va tahlil qilish;
  
• 
  o‘z kasbining ustasi sifatida namoyon eta olish, kasbiy rivojlanishi uchun eng qulay ssenariyni tashkil eta olish;
  
• 
  o‘z imkoniyatlaridan maksimal darajada foydalana olish va kompensatsiya qilish (o‘rnini to‘ldirish);
  
• 
  kasbiy faoliyatda kishining imkoniyatlariga mos keluvchi, kasbiy topshiriq va faoliyat usullarini birlashtiruvchi individual uslubni shakllantirish;
  
• 
  o‘zini saqlab qolish uchun xavf tug‘ilgan paytda ham mehnat faoliyatini blokirovka qilish (ajratib olish), xulq-atvorga xos kasbiy xatti-harakatlarning adekvatligi va tejamkorligi;
  
• 
  o‘z imkoniyatlarini maksimal tarzda safarbar eta olish, kuch-quvvatni bir joyga to‘plash;
  
• 
  mavjud imkoniyatlarni hisobga olgan holda butun kuch-quvvatni yuqori darajada safarbar etish va to‘plash, ortiqcha zo‘riqishlarning oldini olish;
  
• 
  o‘z kasbining ustasi sifatida mehnatga ijobiy munosabat va undan to‘liq qoniqish hosil qilishni ta’minlash;
  
• 
  har bir yangi imkoniyatni kasbiy takomillashuvga safarbar etish, foydalanilmay qolgan imkoniyatlar uchun mas’uliyatni his qilish;
  
• 
  individual kasbiy optimumni ishlab chiqishga qobiliyatli bo‘lish;
  
• 
  kasblar dunyosi va ular uchun zarur sifatlar haqida bilimga ega bo‘lish;
  
• 
  o‘zining kasbiy faoliyat ko‘p qirrali ekanligi anglagan holda faoliyat hamda muloqotning turli soha va turlarida muvaffaqiyat qozonishga intilish;
  
• 
  shaxsning kasbiy tipiga yaqinlashli, mazkur mehnat faoliyati uchun muhim bo‘lgan sifatlarni rivojlantirish;
  
• 
  shaxs deformatsiyalarining mavjud emasligi;
  
• 
  kasb uchun muhim bo‘lgan cho‘qqilarni zabt etish usullarini o‘zlashtirish, akmeogramma tuzish.