Sabr – g‘am-kulfat, azob-uqubatlarga chidash, toqat qilish; o‘z ixtiyori bilan nafsni tiyish, qanoatli bo‘lish. Qur’onning bir necha oyatlarida musulmonlarning sabrli bo‘lishiga da’vat bor. Hadislarda inson uchun sabrdan yaxshiroq va ulug‘roq ne’mat ato etilmagani bayon qilingan.
Sabr – g‘am-kulfat, azob-uqubatlarga chidash, toqat qilish; o‘z ixtiyori bilan nafsni tiyish, qanoatli bo‘lish. Qur’onning bir necha oyatlarida musulmonlarning sabrli bo‘lishiga da’vat bor. Hadislarda inson uchun sabrdan yaxshiroq va ulug‘roq ne’mat ato etilmagani bayon qilingan.
Kamtarlik – insonning ma’naviy qiyofasini belgilaydigan ijobiy hislatlardan biridir. Kamtar kishi doimo el hurmatida bo‘ladi, uni hamma qadrlaydi. Kamtarlik hayotda o‘z mavqei, qobiliyati, imkoniyatiga yarasha faoliyat ko‘rsatish, o‘zini odobli tutish demakdir.
Halollik va rostgo‘ylik– insonning ma’naviy go‘zalligidir. Halollik o‘z mehnati bilan kun ko‘rish birovning haqiga xiyonat qilmaslikda, vijdonan poklikda namoyon bo‘ladi. Rostgo‘ylik esa hayotda doim rost so‘zlashdir.
Vatanparvarlik – bu tushuncha juda keng tushuncha. Vatanparvarlik deganda biz odatda o‘z yurti, diyori uchun jon fido qilishga tayyor turishni o‘z elini sevishni, unga sadoqatli bo‘lishni tushunamiz. O‘zbek xalq og‘zaki ijodida yuqoridagi mavzudagi asarlar juda ko‘p va ular o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda juda qo‘lkeladi.
Boshlang’ich sinflarda xalk og’zaki ijodi namunalaridan foydalanishning holati
Dars o‘quvchilarga ta’lim-tarbiya berishning asosiy shakli ekanlgi pedagogika fanida to‘la ilmiy asoslangan. Ulug‘ chex pedagogi YAn Amos Komenskiy 1630 yillarda “Sinf – dars tizimi”ning nazariy asoslarini yaratgan. O‘sha davrdayoq maktab amaliyotida sinab ko‘rilgan. Bu tizim butun dunyo bo‘ylab yoyildi. Ammo uning keng ko‘lamda tatbiq etilishi XX asrning boshlariga kelib amalga oshdi. CHunki, bu davrga kelib, dunyoning juda ko‘p joylarida ta’lim tizimida demokratik tamoyillarga amal qilish, keskin o‘zgarish va islohotlarning ro‘yobga chiqishi sinf-dars tizimini faollashtirgan edi.
Olimlar, ilg‘or o‘qituvchilar darsning samaradorligini oshirish, o‘quvchilarning ongi va faol o‘zlashtirishlarini yo‘lga qo‘yish maqsadida darsning xilma-xil turlarini ishlab chiqdilar. Hozirgi davrga kelib har bir fan bo‘yicha o‘ziga xos dars turlari joriy etilgan. Ammo barcha fanlar uchun umumiy bo‘lgan, didaktik qonun-qoidalarga rioya etadigan dars turlariga quyidagilarni kiritish mumkin deb hisoblanadi.
Qadimgi, ota-bobolarimizdan ma’naviy meros bo‘lib qolgan “Avesto” kitobida odamlarda “ezgu fikr, ezgu so‘z va ezgu amallar” uyg‘un bo‘lishi kerakligi haqidaaytilgan.
