Pedagogika fakulteti pedagogika kafedrasyy


Mekdepdäki ajaýyp bahalar girişi kepillendirmeýär



Yüklə 2,54 Mb.
səhifə15/43
tarix07.01.2024
ölçüsü2,54 Mb.
#205384
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   43
Qiyosiy pedagogika OMK (2)

Mekdepdäki ajaýyp bahalar girişi kepillendirmeýär
Amerikan uniwersitetleriniň Russiýa we GDA ýurtlaryndan tapawutlylykda saýlama ölçegleri bar, sebäbi ABŞ-nyň uniwersitetleri iň ýokary bal alan dalaşgäri däl-de, uniwersitetiň has köp peýdalanmagy üçin güýçli höwesi bolan dalaşgäri halaýarlar. Höweslendirişiň subutnamasy meýletin iş, diplom, sport üstünlikleri, şeýle hem gowy höweslendiriji hat bolar. Mundan başga-da, daşary ýurtly talyplar gowy TOEFL / IELTS baly bilen iňlis diliniň ýokary derejesini görkezmeli.
Hakykat: Halkara giriş kriteriýalary içerki okuwçylardan tapawutlanýar. Köp uniwersitetler daşary ýurtly talyplardan SAT tabşyrmagyny talap etmeýär, käbirleri mugallymlardan höweslendiriş hatlaryny we tekliplerini soramaýar.
Ösen daşary ýurtlarda bilim, mekdep we bilim işlerini ýola goýmak
Mekdeplerde durmuşa geçirilýän dünýäniň ösen ýurtlarynda bilim we bilim işleriniň ýerine ýetirilişini öwrenmek bilen, garaşsyz respublikamyz, milli bilim ulgamlaryny üýtgedip gurmak, bilim we mekdebi guramak işlerinde könelişdik. Şeýle hem, aktuallygyny ýitirýän iş görnüşlerinden we usullaryndan dynmak we degişli derejede täzelemek üçin goşmaça baý çeşmelerimiz bolar. Galyberse-de, döwletiň we jemgyýetiň talaplary we gyzyklanmalary häzirki zaman biliminde öz beýanyny tapmalydyr.
Ylmy-tehniki ösüş, täze tehnologiki öwrülişik şertlerinde üstünlikli işläp bilýän jemgyýetiň agzalaryny taýýarlamak, ýaş nesli hünärlere ugrukdyrmak we orta bilimiň, bilimiň köp görnüşli üçünji tapgyryny girizmek - daşary ýurtda okamak islenýär bilimde ýeňil pedagogiki gurallary ulanmak, bilimde başlangyç we döredijilik üçin giň ýol açmak we onuň üçin iň amatly ulgamlary döretmek ýaly tejribeler. Häzirki wagtda uly göwrümli özgertmeleri geçirýän bilimimiz üçin bu möhüm ähmiýete eýe.
Ondan soňky ýyllarda daşary ýurt bilimine degişli köp makalalar, broşýuralar we gollanmalar çap edildi we oňa bagyşlanan seminarlar, konferensiýalar, okuwlar we ýygnaklar geçirildi.
Bu, bilim ulgamlarymyzda we daşary ýurtlarda bilim işlerine çalt artýan ünsi we gyzyklanmany görkezýär.
Daşary ýurt bilimini öwrenmek bilen meşgullanýan guramalar hem jemgyýetçilik bilim ulgamlarynda döredilýär. Jemgyýetçilik bilim ministrliginden başga-da, ýörite bölümler bu mesele boýunça respublikan bilim usulyýet merkezinde, pedagogika ylymlarynyň ylmy gözleg institutynda işleýär we birnäçe bölüm bu ugurda hünär derejesini ýokarlandyrmak institutynda işleýär.
Daşary ýurt bilim ulgamlary, BMG-nyň Özbegistandaky wekilhanasy, ilçihanalar, ABŞ-nyň Parahatçylyk korpusynyň hünärmenleri, Germaniýanyň Halkara Ösüş Gaznasy, AKSELS merkezi, Adenauer gaznasy, Fransuz medeni merkezi, Iňlis geňeşi, Gýote instituty boýunça hünärmenlerimizi terbiýelemekde. Silm A SH. " kompaniýa, UNESKO-nyň we ICEUNISEF-iň wekilhanalary we beýleki köp sanly guramalar ýakyndan kömek edýärler.
Ösen daşary ýurtlarda bilimiň, ýurduň içerki syýasatyna işjeň täsir edýän sosial prosesdigi ykrar edilen hakykat. Şol sebäpli daşary ýurtlarda mekdep zerurlyklaryny ykdysady üpjün etmek üçin bölünip berilýän serişdeleriň mukdary ýylsaýyn artýar.
Mysal üçin, Japanaponiýada "mekdep diňe bir üstünlikiň we abadançylygyň nyşany däl", "adamlary gowulaşdyrýar" diýen düşünje ynanç we ynanç boldy.
Bilim baradaky aladalar meşhur syýasatçylaryň üns merkezinde. Şol sebäpli ABŞ-nyň öňki prezidenti R. Reýgan, Beýik Britaniýanyň premýer-ministri M.Teçer, Fransiýanyň prezidenti F. Mitterrand hiç zat üçin mekdep reformasynyň başlangyjy diýilmeýär. F. Mitterrand mekdebi "jemgyýetiň hereketlendiriji güýji" hasaplady.
Ösen ýurtlarda pedagogiki gözlegleri geçirýän köp sanly ylmy institut bar. Germaniýada olaryň 2000-den gowragy bar. Franceüzlerçe döwlet we hususy guramalar, uniwersitetler we pedagogiki gözleg merkezleri Fransiýada, ABŞ-da we Japanaponiýada bilim teoriýasynyň meseleleri bilen meşgullanýar. Olaryň işleri halkara bilim merkezleri, mysal üçin ABŞ-daky Halkara bilim instituty tarapyndan utgaşdyrylýar. Olaryň köpüsiniň işi bilim maksatnamasyny gowulandyrmaga we üýtgedip gurmaga gönükdirilendir.
Beýik Britaniýada, ABŞ-da bolşy ýaly, hökmany dersleriň gerimi giňeldi. Iňlis dili we edebiýaty, matematika we tebigy ylymlar okuw meýilnamasynyň özenini emele getirdi. Beýleki dersleri saýlamak okuwçylaryň we ene-atalaryň islegine görä.
"Täze dünýä" pedagogiki ideýalary Fransiýanyň we Germaniýanyň bilimine möhüm täsir edýär.
Nemes ýarym günlük orta mekdeplerinde olaryň hemmesi esasy dersler bilen birlikde goşmaça himiýa, fizika we daşary ýurt dillerini öz içine alýan bilim programmalaryny durmuşa geçirýärler. Bu okuw meýilnamasy, doly däl orta mekdebiň çäginden çykýar we orta mekdepleri we gimnaziýalary öz içine alýar.
Japaneseapon mekdepleri Ikinji jahan urşundan soň Amerikanyň bilim ýoluny dowam etdirdiler. Emma muňa garamazdan, bu iki ýurduň dokma programmalarynda birnäçe tapawutlar göze ilýär. Japanaponiýada bilim maksatnamalary çylşyrymly boldy, esasy dersler toplumy has giňdi we birnäçe täze ýörite we goşmaça kurslar girizildi. Mysal üçin, milli we dünýä nusgawy sazy öwrenmek umumy bilim mekdepleriniň täze aýdym-saz okuw meýilnamasyna girizildi.
1960-njy we 1980-nji ýyllarda ykdysady taýdan ösen ýurtlarda fizika, himiýa, biologiýa we käbir ýagdaýlarda tebigy ylym bilim maksatnamasyna astronomiýa, geologiýa, mineralogiýa, fiziologiýa we ekologiýa elementleriniň goşulandygyny bellemek gerek. 6 ýyl, Germaniýada 2 ýyl okuw. Bilim derslerini birleşdirmek prosesinde täze kurslar peýda bolup başlady. Fransiýada, 1970-nji we 1980-nji ýyllarda synag, ykdysady ynsanperwerlik kurslary orta mekdep okuw meýilnamasynyň tebigy-ylmy we gumanitar ugurlaryna girizildi.
Häzirki wagtda ösen ýurtlaryň okuw meýilnamasyna integrirlenen kurslaryň girizilmegi doly amala aşyryldy - okuw sagatlarynyň 6-10% -i fransuz mekdeplerinde, 15% -i bolsa Iňlis mekdeplerinde berilýär.
Mekdeplerde geçirilen özgertmeler bilim işleriniň klassifikasiýasynda kynçylyk döretdi.
Ykdysady taýdan ösen daşary ýurtlarda bilimiň gatlaklary iň derwaýys meselä öwrüldi. Mysal üçin, fransuz mugallymlary okuwçylary üç topara bölmegi makul bilýärler. Bular aşakdakylar:
1. Matematika we gumanitar ugurlarda işläp bilýän birmeňzeş talyplar.
2. Tebigy seriýalaryň derslerini öwrenmäge meýilli ýarym birmeňzeş talyplar.
3. Hegeron - dürli derejelerdäki ähli dersleri özleşdirýän talyplar we ş.m.
Tapawutlandyryş prosesiniň täze möhüm ugry goşmaça bilimi ösdürmekdir.
Goşmaça mekdepleriň döremeginiň sebäbi, özleşdirmeýän we ABŞ-da we Günbatar Europeewropada bilim almaýan talyplaryň sanynyň köpelmegi we funksional sowatsyzlyk artýar.
1980-nji ýyllarda ABŞ-ly talyplaryň reýtingi 1950-nji ýyllar bilen deňeşdirilende 973-den 893-e düşdi. Fransiýada, her üç liseýden biri bu negatiw ýagdaýy ýeňip geçmek üçin goşmaça bilim alýar.
Goşmaça bilim mekdebe çenli bilim edaralarynda, mekdeplerde we liseýlerde geçirilýär. ABŞ-da köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň mümkinçilikleri bu hyzmat üçin mobilizlendi, Milli telewideniýe kompaniýasynyň ýörite bilim kanaly arkaly 130 sagat bilim programmalary gurnaldy.
Daşary ýurtlaryň köpüsinde bilim prosesleriniň klassifikasiýasy boýunça gözlegler dowam etdirilýär.
Ösen ýurtlarda zehinli çagalara üns artýar.
Soňky ýyllarda deň-duşlary bilen deňeşdirilende başarnyklarynda birnäçe gezek ösen çagalar köp. Mekdebi gaty ir başlaýarlar we bilim kurslaryny özleşdirmekde uly üstünlik gazanýarlar.
Şeýle zehinler mekdebi 60-njy ýyllarda Günbatarda ýüze çykypdyr. Şeýle mekdepleriň bilim maksatnamalary çagalaryň ukyplarynyň we mümkinçilikleriniň doly durmuşa geçirilmegini üpjün etmek üçin düzülendir.
Daşary ýurtly kärdeşleri zehinli çagalaryň tersine akyl taýdan kemis okuwçylaryň ykbaly barada aladalanýarlar, şeýle problemanyň sebäplerini öwrenmek we öňüni almak üçin köp sanly öňüni alyş işleri alnyp barylýar we olar üçin ýörite mekdepler açylýar. Emma dur.
Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda 1970-nji ýyllarda geljekki statistika şeýle çagalaryň sanynyň artýandygyny görkezýär. Mekdebiň tutuş ýurt boýunça taslamasy durmuşa geçirilip başlandy. Bu synagyň mazmuny, mugallymyň buýrugy boýunça işlemek, has köp okuwça özbaşdak işlemäge mümkinçilik bermekdir. Bilim gurluşy synp işini, garaşsyz taýýarlygy, mugallymlaryň maslahatyny öz içine alýar.
Nemes mekdepleri synpda okuwçylaryň sanyny azaltmaga tarap hereket edýärler. Aýry-aýry paketler (ýumuşlar) bu okuwçylaryň hersine paýlanýar. Talyp synaglary özbaşdak ýerine ýetirýär, zerur bolsa mugallymdan maslahat alýar.
Aboveokarda agzalan maksatlar:
- mekdepleriň ynsanperwer we ähliumumy ugurlaryny güýçlendirmek.
- okuwçynyň şahsyýetini emele getirmegiň iň täsirli ýollaryny tapmak.
- bilimiň täze görnüşlerinden peýdalanmak - talyplar geňeşleri, mekdep geňeşleri, bilim oýunlary.
-Mekdep okuw meýilnamalaryny ýöriteleşdirmek, dersleriň özara baglanyşygyny güýçlendirmek we gowulaşdyrmak.
- Mekdebi kokteýle ýakynlaşdyrmak, adam işjeňligi, karýerany ugrukdyrmak boýunça işleri üýtgedip gurmak.
- Differensial bilimi döretmek, ýörite bilim edaralaryny ösdürmek (zehinli we akyl we fiziki taýdan kemis okuwçylar üçin).
- Täze, ýagny bilim tehniki serişdeleriniň bilimdäki ähmiýetini ýokarlandyrmak, mugallymlar toparynda kompýuter bilimini ornaşdyrmak.
- Pedagogiki ideýalary durmuşa geçirmekde giň gerimli synag gözleglerden ybaratdyr.
Daşary ýurt biliminiň şeýle göreldeli taraplarynyň ýurdumyzyň bilim ulgamlarynda ulanylmagy ýaş, garaşsyz respublikamyzda bilim özgertmelerini çaltlaşdyrar.

Yüklə 2,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   43




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin