Pedagogika instituti

8-mavzu.Ilmiy uslubning grammatik xususiyatlari.
Reja:
1.Akademik yozuv tushunchasi.
2.Tahliliy, faktik, baholovchi turdagi kasbiy nutq.
3.Soha doirasida belgilangan mavzu asosida ilmiy tadqiqot olib boorish jarayonlari.
4.Maqola, tezis, taqriz, annotatsiya, rezyume matniga qo‘yiladigan talablar.

1. Berilgan so‘zlar ishtirokida so‘z birikmalari tuzing.
Futurolog, texnologiya, axborot, mahsulot, resurs, iste’molchilar.
2. Quyidagi so‘zlardan so‘z birikmalari yasang. Hosil bo‘lgan
birikmalar ishtirokida gaplar tuzing.
Qishloq + xo‘jalik, nur + rentgen, elektr + yo‘naltirish + kuch,
kanal +kabel, aviatsiya + benzin, kuchaytirmoq + magnit, operatsiya +
tizim, ta’lim + masofa.
3. Berilgan so‘z birikmalarini o‘zbek tiliga tarjima qiling.
Ularning mazmunini tushuntiring.
Средства связи, система передачи и хранения информации,
программно-технические средства, телекоммуникационные
средства и системы, средства идентификации, локальные
информационные вычислительные сети, информационные
технологии, беспилотные летательные аппараты.
4. Matnni o‘qing. Shaxsiy kuzatishlaringizga tayanib, matndagi
fikrni davom ettiring. Unga nom bering.
Yaqinda San-Xose shahrida tadbirkor va futurologlar
(kelajakshunoslar) ishtirokida an’anaviy futurologik anjuman bo‘lib
o‘tdi. Anjuman yakunlariga ko‘ra, yaqin o‘n yil ichida yuzaga kelishi
kutilayotgan texnologik yangiliklar aniqlandi.
Yaqin o‘n yil ichida Internetning yangi avlodi vujudga keladi. Sir
emaski, Internet dastlab davlat va tijorat manfaatlaridan xoli bo‘lgan
yagona erkin hudud sifatida yuzaga kelgandi. Ammo bugungi kunda
Internet hayotimizning barcha jabha1larini qamrab olgan yagona
markazlashgan tizimga aylandi. Bu tizimdan nafaqat ezgu, balki turli
qora niyatli kuchlar ham unumli foydalanmoqda. Biroq yaqin yillarda
Internetning konsepsiyalari birmuncha o‘zgaradi. Uning xavfsizligini
oshirish yuzasidan keng qamrovli ishlar qilinadi.
Ishlab chiqaruvchilar uchun Vikipediya tarmog‘i vujudga keladi.
Mazkur onlayn ensiklopediya ma’lum vaqt mobaynida hukm surgan
axborot monopoliyasini yo‘qqa chiqardi. Endilikda bugungi kunda
mavjud barcha mahsulotlar haqida yagona markazlashgan axborot tizimi
vujudga keladi. Shu tariqa monopoliya gigantlari “egardan”
tushish2lariga to‘g‘ri keladi. Endi iste’molchi Internet tarmog‘i orqali
istalgan korxonaning mahsuloti haqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lib,
unga buyurtma berishi mumkin.
3D-nashr qurilish tizimida inqilob yasaydi. U qurilish va ishlab
chiqarishdagi eski qoliplarni butunlay yengib chiqadi. “Printerdan
chiqarilgan uylar” mavjud inshootlardan keskin farq qiladi va u fantastik
filmlardagi “kelajak uylari” haqidagi orzularni ro‘yobga chiqaradi.
Penitensiar tizim1 haqidagi tushunchalar ham o‘zgarib ketadi.
Mehnat vositasida davolash asosiy yo‘nalishga aylanadi. Hatto mahbuslar
ham o‘z ishini yuritishi, izlanishlar olib borishi mumkin bo‘ladi.
Moddiy boyliklar va tabiiy resurslardan foydalanish tizimi ham
qayta ko‘rib chiqiladi, ulardan hamkorlikda foydalanish g‘oyasi hayotga
tatbiq etiladi. Deylik, kimdadir moddiy resurs (mashina, uy kabi) bo‘lsa
hamda boshqa birov undan vaqtincha foydalanish uchun ma’lum
miqdorda to‘lov to‘lashga rozi bo‘lsa, har ikki kishi o‘zaro kelishgan
holda bu resursdan umumiylikda foydalana oladilar. Bunday tizim orqali
ijaraga olingan turar-joylar, avtomashinalar ana shu sohaning ilk
ko‘rinishlari sanaladi. Tadqiqotlarga ko‘ra odamlar ham, tijorat
subyektlari ham o‘zlaridagi moddiy resurslarning o‘rtacha o‘n foizidan
to‘liq foydalanishar ekan.
Jamoatchilik va xayriya munosabatlari oldindan to‘lash tizimi
hisobiga rivojlanadi. Masalan, ayrim qahvaxonalarda siz o‘zingizdan
keyin kelishi mumkin bo‘lgan notanish mijoz uchun to‘laysiz. Sizni esa
bu qahvaxonaga sizdan avval kelgan mijoz to‘lab ketgan pul evaziga
mehmon qilishadi. Bunday usul xayriya maqsadlarini amalga oshirishda
ancha qiziq va maqbul ko‘rinadi.
Masofadan turib ishlash odatiy ko‘rinish kasb etadi. Frilanser (erkin
jurnalist)lar soni tobora oshib boradi. Futurologlar fikricha, masofadan
turib ish bitirish afzalliklarini insoniyat to‘la-to‘kis anglab yetadi.
Odamlar o‘rtasidagi masofaning ahamiyati qolmaydi.
Yer mikroflorasining global xaritasi tuziladi. Shu tariqa bizning
ekotizim haqidagi qarashlarimiz ham o‘zgaradi. Agar bunday loyihalar
muvaffaqiyatli amalga oshirilsa, sayyoramiz aholisining turli hayot darajasi haqidagi tasavvurlari
darajasi yanada rivojlanadi o‘zgaradi. Bakteriyalarni o‘rganish.
penitensiar tizim – пенитенциарная система (система наказаний)