(arabcha keksa, oqsoqol) – arablarda islomdan ilgari urug’, qabila boshliqlari, katta oila oqsoqollari shayx deb atalgan. Keyinchalik esa islom dini tarqalgan mamlakatlarda avval bilimdon kishilar, olimlar, so’ngra ruhoniylar, ulamolar, keyinchalik tasavvuf tariqatidagi pirlar, eshonlar va muqaddas joylarning mutasaddilari ham shayx deb yuritilgan.
“SHAYX UR-RAIS”
ШЕЙХ УР РАИС
“SHayx ur-rais”
– AbuAli ibn Sinoga Sharqda berilgan unvon.
SHIALIK
ШИИТСКИЙ ТОЛК
SHialik
– islomdagiasosiy yo’nalishlardan biri. O’zining keng yoyilishi jihatdan sunniylikdan keyingi ikkinchi o’rinda turadi. Shialik VII asr o’rtalarida xalifa Ali hokimiyati tarafdorlaridan iborat siyosiy guruh sifatida vujudga kelgan. Shialar sunniylar kabi Qur’oni Karimni ilohiy deb e’tirof etadilar, lekin xalifalar davrida uning ayrim qismlari tushirib qoldirilgan deb hisoblaydilar. Sunnada esa ular faqat Ali nomi bilan bog’liq hadislarni tan olganlar va shunday hadislardan iborat mustaqil to’plam “Axbor”ni tuzganlar.
Shialar sunniylar kabi Makka va Madinani “muqaddas” hisoblash bilan birga, Karbalo, Najaf shaharlarida joylashgan yirik shia imomlari qabrlarini ham ziyorat qiladilar.
Hozir jahondagi musulmonlarning 10 foizi shialikkka mansub. Shialik hozirgi vaqtda Eronda hukmron e’tiqod hisoblanadi. Iroq, Livan, Afg’oniston, Hindiston, Pokiston, Tojikiston va Ozarbayjonda ham shialar bor.
