“pedagogs” international research journal issn: 2181-4027 sjif: 995

 
 
 
 

---

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-24, Issue-2, December - 2022
 
146 
1-rasm. 
nomi…….
1
Bozor iqtisodiyotida tovar va xizmatlar narxi talab va taklifdan kelib chiqib 
shakllanadi. Ammo shunday tovar va xizmat turlari mavjudki, ularning narxlari davlat 
tomonidan o‘rnatiladi va tartibga solinadi. Iste'mol savatidagi ayrim tovar va xizmatlar 
narxlari tartibga solinishi to‘g‘ridan-to‘g‘ri umumiy inflyatsiya darajasiga ta'sir etgani 
uchun bunday tovar va xizmatlar narxlaridagi o‘zgarishlar bazaviy inflyatsiyani 
hisoblashda qo‘llanilmaydi. Shu bilan, bazaviy inflyatsiyani hisoblash maqsadida 
iste'mol narxlari indeksiga tuzatishlar kiritiladi. Bu holatni tahlil qiladigan bo’lsak 
tabiiyki bizda: “nega ba’zi tovar va xizmatlar bazaviy inflayatsiyaga kiritilmaydi?”, 
degan savol tug’ilishi tabiiy. Bu savolga esa quyidagicha javob beramiz: Yuqorida 
ta'kidlanganidek, narx-navosi tartibga solinadigan, qisqa muddatlarda o‘zgaruvchan 
hamda mavsumiy tovar va xizmat narxlaridagi o‘zgarishlar bazaviy inflyatsiyani 
hisoblashda inobatga olinmaydi. Bunday tovar va xizmatlarning bazaviy inflyatsiyaga 
kiritilishi, yaqqol (sof) inflyatsiya darajasiga mutanosib ravishda aks etmasligi, 
shuningdek, pul-kredit siyosati borasida olib borilgan choralarning ta'sirchanligini 
baholashga imkon yaratmasligi mumkin.
 
Aynan bu tovar va xizmatlarni bazaviy 
inflyatsiyadan chiqarib tashlash, narxlari shok ta'sirida o‘zgaruvchi tovar va 
xizmatlarning dinamikasiga chalg‘imasdan pul-kredit siyosati choralarini umumiy 
narxlarga ta'sirini ajratib olishda qo‘l keladi. Bazaviy inflyatsiyani hisoblashda bu kabi 
1
manbasi 

---