Pedagogs international research journal

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
87
EKOLOGIK XAVFSIZLIK
NI TA’MINLASHNING SIYOSIY VA 
 
IJTIMOIY TADBIRLARI 
 
TDTrU talabasi 
Valiyev Bahodir Vohidjon oʻgʻli
 
 
Insoniyat taraqqiyotining dastlabki bosqichlarida shaxs va tabiat munosabatlarida 
muayyan uyg'unlik mavjud bulib, tabiiy qonuniyatlar asosida ruy berayotgan 
o'zgarishlarga inson jiddiy ta'sir o'tkaza olmas edi. Shu bois, tabiatga moslashib 
yashashga majbur bulgan. Lekin jamiyatda ijtimoiy munosabatlar- ularning rivojlanib 
borishi va shu asosda fan va texnika yutuqlarining ijtimoiy voqelikda aks etib borishi 
natijasida inson o'z ehtiyojlari va manfaatlariga mos ravishda tabiatni aniqlash 
darajasida o'zgartish manbalariga ega bo'lishi mumkin. Fan va texnika taraqqiyoti 
insonga tariflab bulmaydigan boyliklar muhayo etishi bilan bir qatorda murakkab va 
yechilishi qiyin muammolarnj insonga yuzaga keltirdi. Hozirgi zamon iqtisodiyoti 
tabiy boyiklarni, umuman olganda, tabiatning o'zini ishlab chiqarish chiqarishga jadal 
suratlar bilan jalb qilmokda. 
Yaqin o'tmishda, axoli ehtiyojlarining o'sib borishi bilan jamiyat tabiiy 
boyliklaridan tobora koproq foydalana borishi kerak, degan fikr hukmronlik 
kilardi. Bunda atrof- muxitning buzilishi ekologiya makoning uzgarib ketishi , 
odamlar istiqomat yashash joylari hayot uchun havfli falokat mintaqalarga aylanib 
ketishi ehtimoli hech kimni tashvishga solmasdi. Shu tariqa, ming yilliklar davomida 
tabiat, inson va ishlab chiqarish oʻrtasida tarkib topgan muvozanat barham 
toptirilgandi. 
Shu jihatdan olganda, utgan asr davomida va XXI asrning boshlarida yuzaga 
kelgan ekologik muammolarni hal etish masalalari global xavfsizlikni taminlashning 
muhim yunalishlaridan biri sifatida maydonga chiqdi. 
Islom Karimov takidlaganidek, "Inson tomonidan biosferaga ko'rsatilayotgan 
ta'sirni tartibga solish , ijtimoiy taraqqiyot bilan qulay tabiiy muhitni saqlab qolishning 
oʻzaro ta'sirini
uygunlashtirish, inson va tabiatning oʻzaro munosabatlarida 
muvozanatga erishish muammolari borgan sari dolzarb bo'lib qolmoqda".
Hozirgi kunda asosiy e'tibor ishlab chiqarish jarayonlarini modernizatsiya qilish 
va ularning elologik xavfsiz usullarini ishlab chiqishga qaratilmoqda. Ushbu faoliyat 
muayyan darajada ijobiy natijalarga olib kelishi mumkin, lekin shuni alohida ta'kidlash 
kerakki, atrof tabiiy muhit holatiga faqatgina texnologik innovatsiyalar 
yordamida samarali ta'sir kursatib bulmaydi. Vujudga kelgan holat ekologik 
xavfsizlikni ta’minlashda siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, huquqiy, tarbiyaviy va boshqa 
omillarni nazarda tutuvchi kompleksli mexanizning ishlab chiqilishini taqozo 
etadi. Ekologik havfsizlikning asosi inson va tabiat o'rtasida muayyan muvozanatni 
o'rnatish deb e'tirof etiladigan bulsa, ushbu mexanizm tabiy muhit holatini 

---