Pedagogs international research journal

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
41
ijodiyotining bu nodir namoyondalari bilan tanishtirish, ularni atrof-
olamga bo’lgan 
qadriyatli munosabatda bo’lishini tarbiyalanadi shu bilan birga xalq madaniyati 
yodgorliklariga murojaat qilish bolalar nutqiy madaniyatini shakllantirish jarayonining 
muvaffaqiyatini sezilarli darajada oshiradi. 
Bundan tashqari, maqollardan foydalanish bolalar 
maktabgacha ta’lim 
tashkilotida, kundalik ishda nutq ohanglarini rivojlantirishda jamoada yaxshi kayfiyat, 
quvonchli his-tuyg'ularni muxofaza qilish, bolalarning ijodga bo'lgan ehtiyojlarini 
qondirish vositasid
a qo‘llash muhim ahamiyatga ega
. Bugungi kungacha xalq 
pedagogikasining vositalari: qo‘shiqlar, ertaklar, to
pishmoqlar, maqollar, matallar 
o‘lmas
merosdir. Xalq qalbining mustahkamligi 
va go‘zalligi xalq og‘zaki ijodida 
mujassamdir. 
Biz ko‘rib chiqayotgan 
bolalarda nutq madaniyatini shakllantirish masalasida 
xalq maqollaridan foydalanishning
asosiy yo‘nalishlar
ini ochib berib, mahalliy 
mualliflarning ba’zi 
tadqiqot ishlari va uslubiy ishlanmalarini tahlil qilishni maqsad 
qildik. 
So’ngi renessans davrida, maktabgacha yoshdagi
bolalar 
nutqini 
shakllantirish, nutqiy muloqot madaniyatini tarbiyalash masalalari F.R.Qodirova, 
Q.Shodieva, R.M.Qodirova, D.R.Babayeva, N.Sh.Nurmuxammedova, I.Tuychieva, 
G.Jumasheva, 
G.A.Berdialiyeva, 
N.Sh.Abdullayeva, 
D.A.Abduraximova, 
G.O.Najmiddinova va boshqa olimalarning tadqiqot ishlarini taqsinga sazovor
ekanligini ta’kidlash joizdir.
F.R.Qodirovaning badiiy asarni tinglashdagi mantiqiylik, diqqat masalalari, 
bolalarning og‘zaki nutqini rivojlantirish yoki o‘stirishda ertak va afsona, 
dostonlarning o‘rni, bolalarni ertaklar orqali savol –javobga o‘rgati
sh metodlari va 
yo‘llarini ochib berganligi ahamiyatlidir va bizning maktabgacha yoshdagi bolalarning 
nutq madaniyatini shakllantirishga qaratilgan ilmiy tadqiqod ishimizga metodologik 
asos bo‘lib xizmat qiladi. 
G.A.Berdialiyeva “Maktabgacha ta’lim muassasalari nutq o’stirish 
mashg‘ulotlarida 
bolalarni 
mustaqil 
fikrlashga 
o‘rgatish 
metodikasini 
takomillashtirish
” mavzusida olib borgan tadqiqot ishida 
bolada mustaqil fikrlashni 
faollashtirish uchun uning ijodkorligi; bilishning dialektik bosqichlarini amalga 
oshirishga qaratilgan ta’limni rivojlantirishning maqbul usullaridan foydalanish; bola 
shaxsiga tarbiyaviy ta’sirni kuchaytirish; maxsus didaktik materiallarni qo‘llash kabi 
mustaqil fikrlash qobiliyatlari diagnostikasini takomillashtirish yo‘llari kir
itish 
tajribasini amalga oshirdi
2
. 
Demak, bolaning ijodkorligini bilishning dialektik bosqichlarini amalga 
oshirishga qaratilgan ta’limni rivojlantirishda turli usullaridan foydalanish yani bola 
2
Г.А.Бердиалиева
“Мактабгача таълим муассасалари нутқ ўстириш машғулотларида болаларни
мустақил фикрлашга 
ўргатиш методикасини такомиллаштириш”
пед.фан.фалс.док. (PhD) диссерт.автореферат. –Т., 2019. 

---