Pensiya ishi

Turli davlatlarda umumiy ta’limga davlat ajratmalari
14
 
Ko’rsatkichlar
Buyuk 
Britaniya
AQSH
Fransiya
Yaponiya
Ta’limga davlat xarajatlari, 
YaIMga nisbatan %da
5,5 
5,3 
5,7 
3,5 
Ta’limga xarajatlar, davlat 
xarajatlariga nisbatan %da
12,5 
13,7 
10,6 
9,5 
Xarajat moddalari bo’yicha 
muassasa xarajatlari:
Xodimlarga ish haqi
73,1 
71,8 
74,6 
79,7 
Smeta xarajatlari bo’yicha:
Joriy xarajatlar
91,5 
88,8 
90,2 
90,3 
Kapital xarajatlar
8,5 
11,2 
9,8 
9,7 
Jadvaldan ko’rinib turganidek, rivojlangan mamlakatlarda ta’lim tizimiga 
ajratiladigan xarajatlar mamlakatlar YaIMining o’tracha 3,5-5,5 foizini tashkil 
qilmoqda. Bu ko’rsatkichning ko’p yoki kam ekanligini bilish uchun quyidagi 
ma’lumotga murojaat qilamiz: “Mamlakatda ta’lim tizimining barqaror rivojini 
ta’minlash uchun mamlakat YaIMining 7-8 foizini safarbar qilish maqsadga 
muvofiq”
15
. 
14
http://www.auditfin.com elektron manzili ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzildi. 
15
 FutaoHuang. Higher education financing: Trends and challenges. International Journal of 
Educational Development. January 2018, Pages 106-115 

---

21 
Mamlakatlarga kadrlar tayyorlash sohasi bir nechta sabablarga ko’ra 
muhimdir. Birinchidan, bu mamlakat rivojlanishining yuqori darajalariga erishish 
yo’lidagi muhim qadam hisoblanadi. Ta’limning sifati va samaradorligi inson 
kapitalining yuqori salohiyatini belgilab beradi. Har bir mamlakatda kadrlar 
tayyorlashni moliyalashtirishning turlicha modellaridan foydalaniladi. Ayrim 
davlatlarda ta’limni moliyalashtirishga asosan xususiy mablag’lar yo’naltirilsa, 
ayrimlarida bu sektor asosan davlat mablag’lari hisobidan ta’minlanadi. Keyingi 
yillarda ta’lim sohasiga yo’naltiriladigan davlat va xususiy sektor mablag’lari 
o’rtasidagi nisbat birmuncha o’zgardi va xususiy manbalarning ustunligi 
kuzatilmoqda
16
.