Periferik siNİr sistemine etkiLİ İLAÇlar

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİNE ETKİLİ İLAÇLAR
Periferik sinir sistemi, otonomik ve somatik sinir sistemlerinin afferent (duyu) ve efferent (motor) nöronlarından oluşmuştur. Vejetatif, viseral, otonomik veya istemsiz sinir sistemi olarak da adlandırılan otonomik sinir sistemi iskelet kası hariç vücuttaki hemen hemen bütün dokuları uyarır. Otonomik impulslar vücuda otonomik sinir sistemini oluşturan sempatetik ve parasempatetik sistemler aracılığıyla taşınır. Her iki sistem de pregangliyonik ve postgangliyonik sinirlerden oluşur. Sempatetik sinir ucundaki nörotransmitter noradrenalin, parasempatetik sinir ucundaki nörotransmitter ise asetilkolindir. Periferik sinir sisteminde etkili ilaçlar etkilerini bu nörotransmitterler üzerinden gösterir. Sempatetik ve parasempatetik sistemler birbirinin tamamlayıcısı olmakla birlikte genellikle zıt etkiler gösterirler. Bu ilaçlar 4 ana başlık altında incelenirler

1. 
   Adrenerjik ilaçlar
   
2. 
   Antiadrenerjik ilaçlar
   
3. 
   Kolinerjik ilaçlar
   
4. 
   Antikolinerjik ilaçlar
   

ADRENERJİK İLAÇLAR
Otonomik sinir sisteminde sinir ucu ile efektör organ arasındaki nörotransmitterin noradrenalin olduğu kısım ‘‘ Adrenerjik sinir sistemi olarak tanımlanır. Adrenerjik ilaçlar farmakolojik ve terapötik etkilerini, periferde otonomik sinir sisteminin sempatetik komponentlerin aktivitelerini arttırmak veya azaltmak suretiyle gösteren bileşiklerdir.Sempaetik sinir aktivitesinin stimülasyonuna benzer şekilde etki gösteren bileşikler sempatomimetikler, adrenomimetik veya adrenerjik stimülanlar olarak, sempaetik aktiviteyi azaltanlar ise sempatolitik , antiadrenerjik veya adrenerjik blokörler olarak tanımlanır.
Adrenerjik nörotransmitterler
Otonomik sinir sistemindeki adrenerjik sinirler postgangliyonik sempaetik sinirlerdir. Postganglionik sempaetik nöronlardan salınan nörotransmitter sempaetik sinir uyarımının bir sonucu olarak noradrenalindir. Noradrenalin, sempatetik sinir uçlarından sinaptik boşluğa salınımını takiben efektör organ hücrelerindeki spesifik postsinaptik reseptörlerle etkileşir. Norepinefrinin efektör organ hücrelerindeki adrenerjik reseptörlerle etkileşmesi organ yada dokunun karakteristiği olan fizyolojik cevabın başlamasına neden olur.

Adrenalin de endojen adrenerjik bir transmitterdir fakat noradrenalinde olduğu gibi Periferik sempatetik sinir uçlarından salınmaz. Adrenalin adrenal medullada sentezlenir, depolanır ve salınır.Dolaşımla çeşitli organ ve dokulara dağılıp etkisini adrenerjik reseptörlerle etkileşerek gösterir.

Noradrenalin ve Adrenalin kateşolaminler olarak bilinen bir kimyasal grubun üyeleridir.

Sempatomimetikler (Adrenerjik Reseptör Agonistleri ) ve Etki Mekanizmaları
Sempatomimetik ajanlar etki mekanizmalarına göre direkt etkili, indirekt etkili, karma etkili bileşikler olarak 3 sınıfta incelenirler.

1. 
   Direkt etkili sempatomimetikler : Noradrenalin ve adrenalin gibi davranarak adrenerjik reseptörlerle doğrudan etkileşirler ve sempatomimetik cevabın ortaya çıkmasına yol açarlar.Adrenerjik agonistler olarak da tanımlanabilen bu bileşikler, uyarılan reseptöre bağlı olarak α-sempatomimetikler ve ß- sempatomimetikler olarak sınıflandırılırlar.
   
2. 
   İndirekt etkili sempatomimetikler : Bu bileşikler sinaps boşluğundaki noradrenalin miktarını, veziküllerden salınımını sağlamak yada sinaps boşluğundan geri alınımını inhibe etmek sureti ile arttırırlar.İndirekt etkili ajanların etkisi ile salınan noradrenalin daha sonra reseptörleri aktive ederek cevabın oluşmasını sağlar.
   
3. 
   Karma etkili sempatomimetikler : Karma etki mekanizmasına sahip bileşikler ise hem doğrudan adrenerjik reseptörlerle etkileşirler hem de noradrenalin salınımına yol açarlar.
   

Sınıflandırılmaları : Sempatomimetik bileşikler, kimyasal yapılarına göre aşağıdaki gibi sınıflandırılır.

1. 
   Kateşolaminler ( Feniletanolaminler, feniletilaminler) ve ilgili bileşikler.
   
2. 
   İmidazolin türevleri
   
3. 
   Alifatik aminler
   
4. 
   Asetamit türevleri
   

1. Kateşolaminler ( Feniletanolaminler, feniletilaminler) ve ilgili bileşikler
Noradrenalin⁺ : 1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-aminoetanol

Noradrenalin koroner arterler hariç genel bir vazokonstriksiyona yol açar ve bu nedenle sistolik ve diastolik kan basıncının artmasına neden olur. İntestinal ve bronşiyal kaslarda zayıf bir gevşetici etkisi vardır.Ayrıca kan glükoz düzeyinde hafif bir artışa neden olmaktadır.Bileşik vozokonstriktif etkisi nedeniyle, lokal olarak kanamayı durdurmak için, lokal anesteziklerle kombine halde, akut hipotansif durumlarda ve şokta ayrıca hipotansiyon ve kalp krizinde yardımcı olarak kullanılır.
Sentezi :


Adrenalin⁺ : 1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-(metilamino) etanol

Lokal kullanımı sınırlı olmakla beraber hemoroji tedavisinde ve nazal dekonjestan olarak sıklıkla kullanılmaktadır. Kullanım yerlerinden biriside lokal anesteziklerin etkisini arttırmaktır.Ayrıca intestinal ve bronşiyal düz kasların gevşemesine yol açar.Bu nedenle astımda ve anafilaktik reaksiyonlarda intravenöz yolla verilerek bronş kaslarının gevşemesini sağlar. Yüksek dozlarda verildiğinde, damarların kasılması ve periferik direncin artması nedeni ile diastolik kan basıncı artar.Adrenalin kalpte pozitif inotropik ve kronotropik etki oluşturur.
Sentezi :
1)



2)


Noradrenalin ve Adrenalin biyosentezleri :

Dipivefrin hidroklorür⁺ :1-(3’,4’-Dipivaloiloksifenil)-2-metilaminoetanol

Glokom tedavisinde kullanılır.

Sentezi:


İzoproterenol⁺ : 1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-izopropilaminoetanol

Bronşiyel astımda ortaya çıkan bronkospazmın giderilmesinde kullanılır.
Sentezi :


Fenilefrin⁺ : (-)-1-(m-Hidroksifenil)-2-metilaminoetanol

Etki süresi adrenalinin iki katıdır.Vazokonstriktör etkilidir.Mukoz membrana uygulandığında kan damarlarını büzerek ödemi ve terlemeyi azaltır.Ayrıca midriyatik olarak da kullanılır.Direkt etkili bir α-reseptör agonistidir.
Sentezi :


Metaproteranol⁺ : 1-(3,5-Dihidroksifenil)-2-izopropilaminoetanol

İzoproterenol gibi rasemik karışımı halinde kullanılır. Oral yolla verildiğinde izoproterenolden daha etkilidir.Bronşiyal astım tedavisinde tablet, şurub ve inhalasyoın formları şeklinde kullanılır.
Sentezi :

Albuterol ⁺: 2-(Tertbutilamino)-1-(4-hidroksi-3-hidroksimetilfenil)etanol

Bileşik bir çok ülkede salbutomol adıyla bilinen bir bronkodilatördür. Önemli derecede bronkodilatasyon ve oldukça düşük kardiyak stimülasyon yapan bir ß₂-seçici adrenerjik agonisttir.
Sentezi :



Terbutalin⁺ : 1-(3,5-Dihidroksifenil)-2-(tertbutilamino) etanol

Bileşik bronşiyal astımda kullanılan bir ß₂-seçici adrenerjik agonisttir.

Sentezi :

Bitolterol⁺ : 1-[3,5-Di-(p-metilbenzoiloksi)fenil]-2-(tertbutilamino)etanol

Bileşik ß₂-seçici adrenerjik agonist olan kolterolun ön ilacıdır.3.ve 4.konumlardaki 2 adet p-metil benzoiloksi grupları bileşiğin kolterolden daha lipofilik olmasını sağlar. Akciğer ve diğer dokularda esterazlarla hidroliz olarak aktif bileşik olan kolterole dönüşür.Bronşiyal astım tedavisinde inhalasyon yoluyla kullanılır.



Dopamin⁺ : 3,4-Dihidroksifeniletilamin

Dopamin noradrenalin biyosentezinde prekürsördür. Şok tedavisinde kullanılır. Kateşolaminlerin tersine kalpte kronotropik etki oluşturmadığı dozlarda böbreklere kan akımını attırır.Bu dozun üstünde verildiğinde dopamin kalpteki reseptörleri uyararak kalp verimini arttırır.Dopaminin renal kan damarlarında oluşturduğu vazodilatasyon ß-reseptörlerden ziyade spesifik dopaminerjik reseptörler üzerindeki etkisinden kaynaklanmaktadır.

Sentezi :

Efedrin⁺ : (-)-eritro-2-(Metilamino)-1-fenilpropanol

Yapısında 2 tane asimetrik karbon atomu bulunduğundan dört tane enansiyomeri vardır bunlardan eritro rasemat efedrin treo rasemat ise psödoefedrin olarak tanımlanır.Efedrin fizyolojik etkileri bakımından adrenalini taklit eder.Ancak kan basıncını arttırıcı etkisi ve lokal vazokonstriktör etkisi epinefrinden daha uzun sürelidir.Alerjik hastalıklar, soğuk algınlığı, hipoansif durumlar ve narkolopside kullanılır.

Sentezi⁺ :


Stereoselektif Sentezi :


Psödoefedrin⁺ : (-)-eritro-2-(Metilamino)-1-fenilpropanol


Fenilpropanolamin⁺ : 1-Fenil-2-aminopropan

Vazopresör ve santral stimülan etkilidir. Nazal dekonjestan olarak kullanılır.

Sentezi :


Mefentermin⁺ : 2-Metilamino-2-metil-1-fenilpropan

Akut hipotansif durumlarda damar büzücü etkisi nedeniyle parenteral olarak kullanılır. Mefentermin etki süresi uzun olan indirekt etkili bir sempatomimetiktir. İştah azaltıcı olarak da terapötik önemi vardır.

Sentezi :


Metaraminol⁺ : 1-(3-Hidroksifenil)-2-aminopropanol

Bileşik, cerrahi operasyon süresince görülen tansiyon düşüklüklerinde, genel veya spinal anestezi altındaki hastalarda kan basıncını düzeltmek için , travma, septisemi ve enfeksiyoz hastalıklarla, ilaçların neden olduğu istenmeyen reaksiyonlar sonucu gelişen şok tedavisinde kullanılır.

Sentezi :


Hidroksiamfetamin⁺ : p-(2-Aminopropil)fenol

Midriyazis oluşturmak için atropinle beraber kullanılır.Nazal mukozayı büzücü özelliği vardır.

Sentezi :


İzoetarin⁺ : 1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-izopropilaminobutanol

Bronşiyal astım tedavisinde kullanılan ß₂-seçici adrenerjik agonist bir bileşiktir.

Sentezi :


Etilnorepinefrin⁺ : 1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-aminobutanol

Güçlü bir ß-Adrenerjik stimülandır.Astım tedavisinde kullanılmaktadır.

Metoksamin⁺ : 1-(2,5-Dimetoksifenil)-2-aminopropanol

Vasopresör etki gösteren sempatomimetik bir amindir.Ventrikül hızını azaltır.Cerrahi operasyonlar sırasında arteriyel kan basıncını düzeltmek için kullanılır. Ayrıca, miyokardiyal şokta ve travma ve cerrahi ile gelişen diğer hipotansif durumlarda kullanılır.

Sentezi :

Metoksifenamin⁺ : 2-Metilamino-1-(2-metoksifenil)propan

En önemli etkisi, bronkodilatasyon ve düz kas inhibisyonudur.

Dobutamin⁺ : 3,4-Dihidroksi-N-[3-(4-hidroksifenil)-1-metilpropil]-ß-feniletilamin

Dobutamin, kardiyak ß₁-reseptörler üzerinde önemli agonist etkisi olan bir kateşolamindir.Kalp yetmezliğinde kullanılır.

Sentezi :

İzoksuprin⁺ : 1-(4-Hidroksifenil)-2-(1-metil-2-fenoksietilamino)propanol

Periferik vasküler hastalıklarda ve serovasküler yetmezlikte kullanılan bir vazodilatördür.

Sentezi :


Nilidrin⁺ : 1-(4-Hidroksifenil)-2-(1’-metil-2’-fenilpropilamino)propanol

Bileşiğin Periferik vazodilatör etkisi vardır, ekstremitelerde oluşan damar hastalıklarında kullanılır.
Ritodrin⁺: 1-(4-Hidroksifenil)-2-[2-(4-hidroksifenil)etilamino)propanol

Prematür düşüklerini ve aşırı rahim aktivitesine bağlı olarak ortaya çıkan fetal sıkıntıları önlemek için Hidroklorür tuzu şeklinde kullanılır.

Oktopamin⁺ : 1-(4-Hidroksifenil)-2-aminoetanol

Vazopresör etkilidir.
Sentezi :


Sinefrin⁺ : 1-(4-Hidroksifenil)-2-metilaminoetanol

Vazopresör etkilidir.

Sentezi :

2. İmidazolin türevleri
Önemli bazı adrenerjik agonistler imidazolin türevidir. İmidazolin halkasının α₂-reseptör aktivitesi vardır.İki numaralı konumdan sübstitüe olmuş bazı imidazolinler nonspesifik ve alerjik konjuktivit ile sinüzit ve nazofaranjitte lokal dekonjestan olarak kullanılır.

Bileşik R

Nafazolin^+ 2-(1-Naftilmetil)-2-imidazolin
Tramazolin^+ 2-[(1,2,3,4-tetrahidro-1-naftil)amino]-2-imidazolin
Tetrahidrazolin^+ 2-(1,2,3,4-tetrahidro-1-naftil)-2-imidazolin
Fenoksazolin^+ 2-(o-izopropilfenoksimetil)-2-imidazolin
Ksilometazolin^+ 2-(Tertbutil-2,6-dimetil)benzil-2-imidazolin
Oksimetazolin^+ 2-(Tertbutil-2,6-dimetil-3-hidroksi)benzil-2-imidazolin
Klonidin^+ 2-(2,6-Diklorofenilamino)-2-imidazolin

Nafazolin⁺ ve Fenoksazolin⁺ Sentezi :

Ksilometazolin⁺, Oksimetazolin⁺ ve Tetrahidrazolin⁺ Sentezi :

Tramazolin⁺ ve Klonidin⁺ Sentezi :

3. Alifatik aminler
Propilhekzedrin⁺ : 1-Siklohekzil-2-metilaminopropan

Vazokonstriksiyon oluşturur. Nazal membran üzerinde dekonjestan etkisi vardır. Bu nedenle soğuk algınlığı, alerjik rinit ve sinüzitte gelişen nazal konjestiyonun semptomatik tedavisinde kullanılır.
Sentez :


İzomethepten⁺ : 2-Metilamino-6-metil-5-hepten

Migren ağrılarının tedavisinde kullanılır.

Sentezi :



4. Asetamit türevleri :
Midodrin⁺ : 2-Amino-N-[-2-(2,5-dimetoksifenil)-2-hidroksietil]asetamit

Bir ön ilaçtır. Organizmada amit grubunun hidroliz olmasıyla aktif forma dönüşür. Etki süresi uzundur ve hipotansiyon tedavisinde kullanılır.

Sentezi :

ANTİADRENERJİK İLAÇLAR
Antiadrenerjik ilaçlar (Adrenerjik bloke edici ilaçlar, Sempatolitikler), sempatetik stimülasyonu inhibe eden veya sempatomimetik ilaçların oluşturduğu etkileri bloke eden ilaçlardır.Altı grup altında toplanırlar.

1. 
   α-Adrenerjik bloke edici ilaçlar,
   
2. 
   ß-Adrenerjik bloke edici ilaçlar,
   
3. 
   α-Adrenerjik bloke edici etkileri olan ß-blokörler,
   
4. 
   Yalancı kateşolamin transmiterleri
   
5. 
   Adrenerjik nöron bloke edici ilaçlar,
   
6. 
   Dopamin antagonistleri
   

Adrenerjik bloke edici ilaçlar etkilerini şu şekillerde gösterirler:

• 
  Gerek α gerekse ß bloke edici ilaçlar, sempatomimetik reseptörlerle etkileşerek α- ve ß-reseptör uyarısını bloke ederler.
  
• 
  Noradrenalin sentezinde rol oynayan enzimleri inhibe ederler. Örneğin ; Metildopa ve tirozin sırasıyla dopa dekarboksilaz ve tirozin hidroksilazı inhibe eden bileşiklerdir.
  
• 
  Noradrenalinin sempatetik sinir ucunda depolandığı veziküllerden salınımını engelleyerek etki ederler bunlar adrenerjik nöron bloke edici ilaçlar olarak tanımlanmıştır.
  
• 
  Kateşolamin depolanması ile etkileşerek etki ederler. Rezerpin ile temsil edilen bu gruptaki bileşikler antihipertansif ilaçlar bahsinde ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
  

1. α-Adrenerjik bloke edici ilaçlar
En önemli etkileri, damar yatakları üzerindeki sempatik tonusu kaldırıp vazodilatasyon ve buna bağlı hipotansiyon yapmalarıdır.Bu bileşiklerin kalp üzerinde belirgin bir direkt etkileri yoktur. Fakat iki önemli indirekt etkiye sahiptirler ;

• 
  Kalpteki sempatik tonusu arttırırlar
  
• 
  Kalpteki adrenerjik sinir uçlarının presinaptik α₂-adrenerjik reseptörlerini bloke ederek, salıverilen nor adrenalinin miktarını arttırabilirler.
  

α-Adrenerjik reseptör blokörleri altı grup altında incelenebilir.

1. 
   Ergot alkaloidleri
   
2. 
   ß-Haloalkilaminler
   
3. 
   İmidazolinler
   
4. 
   Kinazolin türevleri
   
5. 
   Hidrazinonaftalazin yapısı taşıyan bileşikler ve benzer türevleri
   
6. 
   Değişik yapıdaki bileşikler
   

1.1 Ergot alkaloidleri :


Ergot alkaloidlerinin kompleks etki spektrumları, bu bileşiklerin noradrenerjik, dopaminerjik ve seratojenik reseptörler üzerindeki kısmi agonist ve kısmi antagonist etkilerinden kaynaklanmaktadır. Doğal olarak elde edilen ergot alkaloidleri iki grup altında incelenir.

1. 
   Ergonovin (ergometrin) türevi ergot alkaloidleri
   

Bileşik R’ R’’ R’’’

Ergonovin^+
Metilergonovin^+
Liserjik asit dietilamit^+
Metiserjit^+

1.1.2. Peptit benzeri yapıya sahip ergot alkaloidleri

Bileşik R’ R’’

Ergotamin^+ 12’-Hidroksi-2’-metil-5’α-benzilergotaman-3’,6’,8-trion
Ergosin^+ 12’-Hidroksi-2’-metil-5’α-izobutilergotaman-3’,6’,8-trion
Ergokristin^+ 12’-Hidroksi-2’-izopropil-5’-benzilergotaman-3’,6’,8-trion
Ergokriptin^+ (5’α)-12-Hidroksi-2-izopropil-5-izobutilergotaman-3’,6’,8-trion
Ergokornin^+ (5’α)-12’-Hidroksi-2’,5’-izopropilergotaman-3’,6’,8-trion

1.2. ß-Haloalkilaminler
Bu gruptaki bileşikler, uygun dozda verildiklerinde yavaş gelişen ve uzun süreli bir blokaj oluştururlar. α- reseptör blokörü olarak etki gösterirler.
Fenoksibenzamin⁺ HCl : N-(2-Kloroetil)-N-(1-metil-2-fenoksietil)benzilamin hidroklorür

Bazı tümörlerin kronik tedavisinde kullanılır.Bileşik ayrıca Raynaud sendromu gibi Periferik vasküler hastalıkların tedavisinde ve şokta kullanılır.

Sentezi :

1.3. İmidazolinler
İmidazolin yapısındaki α-agonistler, kompetetif nonselektif, kısa etki süreli α-reseptör blokörü ilaçlardır.Damar düz kasında doğrudan vazodilatör etki gösterirler.
Tolazolin hidroklorür⁺ : 2-Benzil imidazolin hidroklorür


Sentezi :

Fentolamin⁺ : 2-[N-(3-Hidroksifenil)-N-(4-metilfenil) aminometil]imidazolin


Sentezi :



1.4.Kinazolin türevleri
Bu bileşikler selektif α₁-adrenoseptör antagonistidir.

Bileşik R R’

Prazosin^+ 1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)- 4-(2-furoil) piperazin		-H
Terazosin^+ 1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)- 4-(2-tetrahidrofuroil) piperazin		-H
Bunazosin^+ 1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil) hegzahidro-4-(1-oksobutil)-1H-1,4 diazepin		-H
Trimazosin^+ 4-(4-Amino-6,7,8-trimetoksi-2-kinazolinil)-1-[(2-hidroksi-2-metil)propoksikarbonil]piperazin		-OCH3
Doksazosin^+ 1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)-4-[(2,3-dihidro-1,4-benzodioksan-2-il)karbonil]piperazin		-H
Alfuzosin^+ N-[3-[(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil) metilamino]propil]tetrahidro-2-furankarboksamit		-H

1.5. Hidrozinonaftalazin yapısı taşıyan bileşikler ve benzer türevleri

Bileşik Formül

Hidralazin^+ 1-Hidrazinoftalazin
Dihidralazin^+ 1,4-Dihidrazinoftalazin
Todralazin^+ N-karbetoksi-N’-ftalazinilhidrazin
Budralazin^+ 1(2H)-Ftalazinon(1,3-dimetil-2-buteniliden) hidrazon
Kadralazin^+ 2-[6-[N-Etil-N-(2-hidroksipropil)amino]-3-pridazinil] hidrazin karboksilik asit etil ester
Endralazin^+ 6-Benzoil-5,6,7,8-tetrahidroprido[4,3-c]pridazin-3(2H)-on hidrazon

1.6.Değişik yapıdaki bileşikler

Bileşik Formül

Moksisilit ^+ 4-(2-Dimetilaminoetoksi)-5-izopropil-2-metilfenil asetat
Mianserin^+ 1,2,3,4,10,14b-Hekzahidro-2-netildibenzo[c,f] pirazino[1,2-a]azepin
Urapidil ^+ 6-[[3-[4-(o-Metoksifenil)-1-piperazinil]propil] amino]-1,3-dimetilurasil

2. ß-Adrenerjik bloke edici ilaçlar
ß- Blokörler ;

• 
  ß₁-seçicilikleri (kardiyoselektivite)
  
• 
  Kısmi agonist aktivite (intrinsik sempatomimetik aktivite)
  
• 
  Spesifik olmayan membran etkilerine göre gruplandırılabilirler.
  

ß-Blokörler koroner kalp hastalıklarında, fonksiyonel kardiyovasküler hastalıklarda, aritmilerde, hipertansiyonda sıklıkla kullanılırlar. Ayrıca hipertiroidizm, feokromositoma, migren ağrıları, glokom, anksiyete ve tremorda kullanımları vardır.ß-blokörlerle tedavinin glokomda büyük önemleri vardır. Basınç azalmasının mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte göz içi sıvısının oluşumunu azalttıkları düşünülmektedir. Dar açılı glokomda, pilokarpinle birlikte , geni açılı glokomda ise tek başlarına kullanılırlar. Cerrahi müdahale v.b durumlarda anksiyete ile birlikte gelişen otonomik semptomları azaltırlar. Parkinson hastalığında ise klasik antiparkinson ilaçlarla kombine halde tremor tedavisinde kullanlırlar. Aşağıdaki genel yapıya sahiptirler.

Bileşik R R’

Alprenolol^+ 3-[2-(2-Propenil)fenoksi]-1-izopropilamino-2-propanol
Oksprenolol^+ 3-[2-(2-Propeniloksi)fenoksi]-1-izopropilamino-2-propanol
Penbutolol^+ 1-(2-Siklopentilfenoksi)-3-tertbutilamino-2-propanol
Metoprolol^+ 1-[4-(2-Metoksietil)fenoksi]-3-izopropilamino-2-propanol
Betaksolol^+ 1-[4-[2-(Siklopropilmetoksi)etil]fenoksi]-3-izopropilamino -2-propanol
Bisoprolol^+ 1-[4-[[2-(1-İzopropoksi)etoksi]metil]fenoksi] -3-izopropilamino-2-propanol
Atenolol^+ 1-p-Karbamoilmetilfenoksi-3-izopropilamino-2-propanol
Asebutolol^+ N-[3-Asetil-4-[2-hidroksi-3-(izopropilamino)propoksi]fenil] butanamit
Metipranolol^+ 4-[2-hidroksi-3-(izopropilamino)propoksi] -2,3,6-trimetilfenol-1-asetat
Propranolol^+ 3-(1-Naftiloksi)-1-izopropilamino-2-propanol
Nadolol^+ 5-[2-hidroksi-3-(izopropilamino)propoksi] -1,2,3,4-tetrahidro-2,3-naftalendiol
Esmolol^+ 3-[4-[2-hidroksi-3-(izopropilamino)propoksi]fenil] propionik asit metil ester
Pindolol^+ 1-(1H-İndol-4-iloksi)-3-izopropilamino-2-propanol
Timolol^+ 3-[(4-Morfolino-1,2,5-tiyadiazol-3-il)oksi] -1-(tertbutilamino)-2-propanol
Mepindolol^+ 3-[(2-Metil-1H-indol-4-il)oksi]-1-izopropilamino -2-propanol
Levobunolol^+ 5-[2-hidroksi-3-(izopropilamino)propoksi]-3,4-dihidro-1(2H)-1-oksonaftalen

Genel sentez yöntemleri



3. α-Bloke edici etkiye sahip ß-blokörler
Antihipertansif özellikleri olan bu türevler, kardiyovasküler hastalıkların tedavisi yönünden oldukça önemlidirler.
Amosulalol⁺ : 3-[[[2-(3-metoksifenoksi)etilamino]-1-hidroksietil]-6-metilfenil]sülfonilamid


Labetolol⁺ : 2-Hidroksi-5-[1-hidroksi-2-[(1-metil-3-fenilpropil)amino]etil]benzamit


Sentezi :


4. Yalancı kateşolamin transmiterleri
Adrenerjik bloke edici etki, sadece adrenerjik bloke edici ilaçlarla değil aynı zamanda kateşolamin biyosentezi ve metabolizmasını inhibe eden bileşiklerle de oluşturulabilmektedir. Ancak bunların çok azı terapötik öneme sahiptir. Bunlar arasında metirozin ve metildopa sayılabilir. Bu bileşikler biyotransformasyon sonucu noradrenalinin salınımına yol açan metabolitler oluşturdukları için ‘‘yalancı kateşolaminler’’ adını alırlar.
5. Adrenerjik Nöron bloke edici ilaçlar
Etkilerini noradrenalinin sempaetik sinir uçlarından salınımını önlemek suretiyle gösterirler.Antihipertansifler konusunda ele alınacaklardır.
6. Dopamin antagonistleri
Antiparkinson ilaçlar konusunda inceleneceklerdir.
KOLİNERJİK İLAÇLAR
Kolinerjik bileşikler, direkt veya indirekt olarak asetilkolinin oluşturduğu etkilere benzer etkiler meydana getiren bileşiklerdir. Asetilkolin sempatetik ve parasempatetik pregangliyonik sinir uçlarından ve parasempatetik postgangliyonik sinir uçlarından salınan bir nörotransmitterdir.

Asetilkolin

Organizmada Kolin’den Asetilkolin esteraz enzimi ile sentez edilir. Asetilkolin esteraz enzimi ile de parçalanır.

Kolinerjik reseptörler ( Asetilkolin reseptörleri)
Birbirinden yapı, ve bulunduğu yer, farmakolojik aktivite bakımından farklı iki asetilkolin reseptörü vardır. Spesifik agonist ve antagonistleri olan bu bileşikler nikotinik ve muskarinik asetilkolin reseptörleri olarak tanımlanır.
Nikotinik asetilkolin reseptörleri
Asetilkolin bu reseptöre bağlandığı zaman membran geçirgenliğinde artışa yol açarak Ca+2 , Na+ ve K+ gibi küçük katonların geçişine izin verir. Bunun fizyolojik etkisi motor uçlarda depolarizasyon oluşması ve buna bağlı olarak nöromüsküler kavşakta müsküler kasılma veya sinir uyarısının devam etmesidir.