Personalni strategik boshqarish

Axolining geografik o‘zgarishi. Davlatlararo va davlatlar ichidagi katta migratsiya davrlari mavjud. Amerikaliklar, masalan, xarakatchan odamlar, kariyb bir yilda 12% kuchuvchi AKSH rezidentlari bilan. Oxirgi ikki un yillik davomida AQSH axolisi kueshga boy shtatlarga surildi. Garb va janub usdi, xolbuki urta-garb va shimoliy-shark axolisini yukotdi¹⁸. Bunday axoli kuchishlari marketingchilarni kiziktiradi, chunki xar xil xududdagi odamlar turlicha sotib olishadi. Masalan, urta- garbdagi odamlar janubiy-sharkga karaganda kuprok kishki kiyimlar sotib olishadi. Shuningdek, asrdan oshik davr mobaynida, amerikaliklar kishlokdan poytaxtga kuchib kelishmokda. 1950 yillarda ular ommaviy shaxarlardan shaxar atroflariga chikib ketishgan. Bugungi kunda shaxar atroflariga migratsiya davom etmokda. Ko’plab amerikaliklar «mikropolit xududlarga», axolisi goyat kup poytaxt shaxarlardan uzokda joylashgan Bozeman, Montana; Natchez, Mississippi; va Torrington, Connecticut ga uxshash kichik shaxarlarga kuchib ketishmokda. Bu kichik mikrolar poytaxt xududlarning ustunliklarini taklif etadi – ish joylari, restoranlar, kungil ochish joylari, jamoa tashkilotlari – bular xammasi axoli zichligi, xarakat tirbandligi, yukori darajadagi jinoyatchilik va kupincha kuchli urbanizatsiya darajasidag xudular bilan boglik bulgan yukori mulk soligidan xoli. Odamlarning yashash joyi siljishi ularning ish joylari xam uzgarishiga olib keldi. Masalan, mikropolit va shaxar atrofi tomon migratsiya
Sifatli ta’lim olgan, ziyoli va yanada professional aholi
Amerika aholisi yuqori savodli bo‘lib bormoqda. Misol uchun, 2010 yilda 25 yoshdan yuqori amerika aholisining 87 foizi o‘rta maktabni tugatishgan, 30 foizi kolledjni tugatishgan, 1980 yilda bu kuo‘rsatkich 66 foiz bilan 16 fozni tashkil etilgan

edi. Bundan tashqari, endilikda o‘rta maktablarning 3/2 qism bitiruvchilari kolledjlarda 12 oylik oliy ta’lim olgan sifatida ro‘yxatda turishadi.

Ichshi resurslari tarkibida ziyolilar ham ko‘paymoqda. Professional ishchilar uchun ish o‘rinlarining o‘sishi kuchli bo‘lib, oddiy ishchilar uchun kuchsiz hisoblanmoqda. 2010 va 2030 yillar oralig‘i uchun bandlikni tezkorlik bilan ko‘tarish uchun 30 turdagi aniq ishlar rejalashtirilgan bo‘lib, 17 turdagisi ayrim turdagi o‘rta ta’limni ta’lim etadi. O‘qitilgan ta’lim ko‘rsatkichining o‘sishi nafaqat odamlar nimani sotib olishiga balki qanday sotib olishiga ta’sir etadi¹³.
Xilma xillikning o‘sishi
Davlatlar millat va ellatlariga qarab farqlanadi. Bir tomonda YAponiyani oladigan bo‘lsak, aholisining asosiy qismi yaponlardan iborat. Boshqa tomonda Qo‘shma shtatlarni oladigan bo‘lsak, turli millatga mansub aholiga ega. Qo‘shma shtatlarni turli madaniyatga ega bo‘lgan turli xildagi millatlar bir joyga to‘plangan davlat sifatida e’tirof etishadi.
Qo‘shma shtatlarda turli millat vakillari “katta idish” ichidagi kabidir, turli guruhlar qo‘shiluvi, madaniy uyg‘unlashuvi etnik madaniyatini saqlagan holda istiqomat qilishadi.
Marketologlar bugungi kunda o‘z davlatida va davlatidan tashqarida ham yanada turli tuman xalqaro darajadagi bozorlarga duch kelishmoqda. Amerika aholisi deyarli 65 %, oq tanli lotin amerikaliklar 16 %, afrikaliklar 13 % ni tashkil etishadi. Amerikalik osiyo-amerikalik aholi endilikda umumiy aholining 4,7 % ni tashkil etadi, qolgan 1,3 % ni gavvayaliklar, Tinch okeani yashovchilari, hindular, eskimoslar, aleutlar yoki ikki va undan ortiq elatga mansub odamlar tashkil etadi. Bundan tashqari,AQSH da yashovchi 40 milliondan ortiq odam deyarli 13 % boshqa davlatlarda tug‘ilishgan. Milliy etnik aholi taxminlarga qaraganda yaqin 10 yilda ko‘payada. 2050 yilda lotin amerikaliklar 30 % ga yaqin, afroamerikaliklar 13 %, osiyoliklar 8 % gacha bo‘lishadi.
Ko‘pgina katta kompaniyalar, P&G, Wal-Mart, Allstate, Levi SHtraus Amerika banki va Xarli Devidson maxsulotlarni, e’lonlarni hamda bir va undan ortiq shu kabi guruhlarning aksiyalarini maxsus dizaynlashtirishni maqsad qilgan. Masalan, Xarlli Devidson yaqinda lotin amerikalik Xarli chavandozlarining iftixori va g‘ururi ramzi bo‘lmish tamg‘a va brend bilan munosabatlarini ishlab chiqishdi. Xarli hattoki Harlista jamiyatining a’zosi bo‘lish nimani anglatishi va o‘zlarining tajribalarini bo‘lishish uchun Ispaniyalik chavandozlarni ham taklif qildi. Bu masala Harlistas filmida Harlista ishtiyoqi va burchlarini kursatib berdi. Amerika sayohati – mukofot sovrindori tomonidan ishlangan. “Harlista bo‘lish” deydi bir reklamada “qo‘rquvsiz yashash, ochiq yo‘lning ruhini buy sundirishdagi qiyinchiliklarni enga bilish degani” deydi. Bundan tashqari, Xarli Devidson uzoq vaqt AQSH da Lotin Amerika


¹³ Philip Kotler., Gari Armstrong. “Prinsiples of marketing”2014.719p

mototsiklchilar assotsiatsiyasining lotincha Billboard Music Awards, Lowrider Tours, Los Angeles, Fiesta Broadway and one of the largest Hispanic motorcycle clubs larning tarafdori edi¹⁴.

Har xillik etnik mansublikdan tashqarida rivojlanadi. Masalan, ko‘pgina yirik kompaniyalar gomoseksual iste’molchilar uchun ham mo‘ljallangan. Birgina bahoga ko‘ra, amerikaliy katta yoshdagi 6-7 % turli jinsiy qiziqishga ega aholida $ 790 mlrd. dollargacha bo‘lgan to‘lov qobiliyati mavjud. Modern family and Glee, Brokeback Mountain va The Kids are all right nomli serial va filmlarda yoki jinsiy qiziqishini yashirmaydigan mashhurlar va davlat arboblari tufayli, misol uchun Nil Patrik Xarris, Ellen Dedjeneres, Devid Sedaris hamda Kongressmen Barni Frank singari tufayli LGBT lar (lesbiyanka, gey, biseksual, transseksuallar) bora bora jamoat nazariga tushib bormoqda.
Ko‘pgina OAV lar kompaniyalarga shu bozorga kirib borish imkoniyatini ochib berishmoqda. Misol uchun, Planet Out Inc., LGBT larga xizmat qiluvchi kungilochar OAV kompaniyalari bir nechta mvaffaqiyatli jurnallarni (Zaщitnik, Puteshestvennik) va veb-saytlarni (Gay.com i PlanetOut.com) taklif etishadi. Bundan tashqari, gigant OAV Viacom`s MTV Network LGBT larning do‘stlari va oilalariga xizmat qilayotgan set, kabel televidenielar uchun Emblema taklif qilishmoqda. Bu emblema endilikda 46 million amerika xonadonlariga ko‘rinib turadi. Ameriprise Financial, Anheuser-Busch, Continental Airlines, Dell, Levi Strauss, eBay, J$J, Orbitz, Sears, Sony and Subaru kabi 100 dan ziyod yirik marketologlar emblemaga buyurtma berishdi.
Kompaniyalar hozir keng xilma xillikda LGBT jamiyatlari uchun marketing faoliyatini bilan bog‘liq maxsus e’lonlar tayyorlashni maqsad qilgan. Masalan, American Airlines maxsus LGBT savdo xodimlariga, gey-jamiyatlari tadbirlariga homiylik qiluvchilarga, geylarga xizmat qiluvchi veb-saytlarga taklif beruvchilarga ega. Aviakompaniyaning bu kabi mijozlarga e’tibori 2 barobarga ko‘p foyda olib keldi. Boshqa o‘ziga jalb etuvchi segment bu 54 million imkoniyati cheklangan Amerikalik aholi bo‘lib, ular afroamerikalik yoki lotin amerikaliklardan ko‘ra ko‘p. Ularning to‘lov qobiliyati yiliga 220 mlrd.dollarni tashkil etadi.
Imkoniyati cheklangan ko‘pgina odamlar – aktiv iste’molchilar hisoblanadi. Masalan, bir tadqiqot ishining aniqlashicha bir segment har yili 31,7 million biznes safarlari uchun 13,6 mlrd. dollar sarflar ekan. Agar ma’lum bir iste’mollar qoniqtirilganda edi safarlarga qilinadigan sarf-xarajatlar 2 barobarga ortgan bo‘lardi va 27 mlrd.dollarga etardi. Qanday qilib kompaniyalar imkoniyati cheklangan iste’molchilarni qamrab olishi mumkin. Endilikda ko‘pgina marketologlar imkoniyati cheklangan va sog‘lom insonlarning dunyosi bir ekanini tan olishmoqda. McDonald`s, Verizon Wireless, Nike, Samsung, va Honda kabi marketologlar


¹⁴ Philip Kotler., Gari Armstrong. “Prinsiples of marketing”2014.719p

o‘zlarining marketlarida imkoniyati cheklanganlarni ajratishgan edi. Misol uchun, Samsung and Nike paraolimpiya sportchilarining takliflarini qo‘llab-quvvatlashga va reklamalarini namoyish etishga kirishishdi.

Qo‘shma shtatlar aholisi turli tuman rivojlanayotgan bir paytda muvafaqqiyati marketing bozorlari o‘z imkoniyatlari doirasida tez o‘suvchi segmentlarga taalluqli dasturlarini rivojlantirishda davom etishmoqda

6-mavzu
6- MAVZU. 

Reja:
1.1. Firma strategiyasini mavjud sharoitga moslashtirish
1.2. Yangi tarmoklarda rakobat strategiyasi.Etuklik boskichida bulgan tarmoklarda rakobat strategiyasi.
1.3. Depsinayotgan yoki tushkunlik xolatidagi korxonalar uchun strategiya.Tarqoq tarmoqlarda rakobat strategiyasi.
1.4. Xalqaro bozorlarda rakobat strategiyasi.
1.5. Ikkinchi darajali urinda bulgan firmalar strategiyasi.Muvaffakiyatli ishbop strategiya ishlab chikish uchun tavsiyalar.
6.1. Firma strategiyasini mavjud sharoitga ko’niktirish.
Firma strategiyasini mavjud sharoitga kuniktirish vazifasi ancha murakkabdir, chunki bunda bir kancha ichki va tashki omillarni taxlil qilish kerak buladi. Eng asosiy omillarni ikkita katta guruxga ajratish mumkin:

1. Tarmoq xolatini va undagi rakobat shartlarini tavsiflovchi omillar.

2. Firmaning rakobat imkoniyatlarini, uning bozordagi pozitsiya va imkoniyatlarini tavsiflovchi omillar.
Marketing strategiyasini mavjud sharoitga moslashtirishni amalga oshirish uchun tarmokdagi vaziyatning beshta klassik variantini va firma axvolining uchta klassik variantini kurib chikib, namoyish etish mumkin.