Predikatlar va kvantorlar Tayanch iboralar

2-Ta’rif. Predikat tarkibiga kirgan o`zgaruvchi qabul qilishi mumkin bo`lgan barcha qiymatlar to`plami predikatning aniqlanish sohasi deyiladi va X,Y,Z,… kabi belgilanadi.
3 -Ta’rif. O`zgaruvchi o`rniga qo`yilganda predikatni rost mulohazaga aylantiruvchi qiymatlar predikatning rostlik to`plami deyiladi va T<sub>A</sub> ko`rinishda belgilanadi (rasm).
Ta’rifga ko`ra istalgan tenglama yoki tengsizlik predikat bo`ladi.
Masalan, 1) A(x): “x shahar – O`zbekiston Respublikasining poytaxti”. Bunda X={Toshkent, Samarqand, Xiva, Dushanbe, Buxoro, Moskva,…} bo`lib, T_A = {Toshkent} bo`ladi.
2) B(x):“4≤x ˂ 11”, x ϵ N. X=N bo`lib, T_B = {4; 5; 6; 7; 8; 9; 10} bo`ladi.
3) D(y):“y – 12 sonning bo`luvchisi” bo`lsa, Y=N bo’lib, T<sub>D</sub>={1; 2; 3; 4; 6; 12}bo`ladi.
Predikatlar ustida amallar.
Biz asosan bir o`rinli prеdikаtlаr bilаn to`liqrоq tаnishib chiqаmiz. Prеdikаtlаr ustidа hаm mulоhаzаlаr ustidа bаjаrilgаn ù, Ù, Ú,  ,   аmаllаri kiritilgan.
Predikat inkori. Aytaylik, X to`plamda A(x) predikat berilgan bo`lsin.
4-Tarif. A(x) rost bo`lganda yolg`on, yolg`on bo`lganda rost bo`ladigan  predikat A(x)ning inkori deyiladi.
A(x) ning rostlik to`plami T bo`lsa,
ning rostlik to`plami T^/ bo`ladi (rasm).
Masalan, 1) X={  x ϵ N, x˂10 } to`plamda A(x):”x-tub son” predikati berilgan bo`lsa, T<sub>A</sub> = {2; 3; 5; 7} bo`ladi.  ” x- tub son emas” da esa T^/_A = {1; 4; 6; 8; 9}bo`ladi.
2) X-hafta kunlari to`plamda A(x):”x-haftaning juft kuni” predikati berilgan bo`lsa, T={seshanba, payshanba, shanba}, T<sup>/</sup><sub>A</sub>={yakshanba, dushanba, chorshanba, juma} bo`ladi.