Preprint · January 2019 doi: 10. 13140/RG

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI YER FONDI 
O‘zbekistonning umumiy Yer maydoni 45 mln. gektardan kamroq. Bu 
maydonni 33,2 mln. gektaridan qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishida foydalaniladi. 
Buning ham asosiy qismi cho‘ldagi yaylov deb ataluvchi maydonlarga to‘g‘ri keladi 
va 23 mln. gektarni tashkil qiladi. Asosiy qismi Ustyurt, Qizilqum va boshqa 
hududlarga to‘g‘ri keladi.
Dehqonchilik maqsadida 5 mln. gektarga yaqin maydondan foydalaniladi. 
Bundan 4,35 mln. gektar maydon sug‘oriladigan yerlar bo‘lib, dehqonchilikni 
samarasi sug‘orish suvi bilan bog‘liq, ya’ni qishloq xo‘jaligi ekinlarini suvga bo‘lgan 
talabi sug‘orish hisobiga qondiriladi. Bu hududlarda sug‘orish tartiboti, sug‘orish 
me’yori katta rol o‘ynaydi. 
Qishloq xo‘jaligida foydalanadigan lalmikor yerlar miqdori 790,4 ming 
gektarni tashkil qiladi. 
O‘zbekiston Respublikasining "Yer qonuniga" binoan yer fondi foydalanish 
bo‘yicha etti turga (2-jadval) bo‘linadi. 1998 yilda Yer kodeksida o‘zgarishlar 
kiritildi. 
2-jadval. 
O‘zbekiston Yer fondining turlari bo‘yicha taqsimlanishi, ming/ga
(1.01.1993 y.) 
№ 
Egalik qilish va 
foydalanish turlari 
Umumiy 
maydoni 
Shu 
jumladan 
sug‘ori-
ladigan 
yerlar 
Qishloq 
xo‘jalik 
yerlarining 
turlari 
Qishloq 
xo‘jaligida 
foydalanil-
maydigan 
yerlar 
Umumiy 
maydo-niga 
nisba-tan, 
%. 
1.
Qishloq 
xo‘jaligida 
foydalanadigan yerlarning 
hammasi 
32239,6 
4162,6 
25593,2 
6646,4 
72,0 
2.
Davlat yer zahirasi 
4632,0 
- 
616,0 
4016,0 
10,3 
3.
O‘rmon xo‘jaliklari yerlari 
5243,2 
17,8 
1223,0 
4020,2 
11,7 
4.
Sanoat, yo‘l, dam olish, 
1816,3 
15,5 
61,7 
1754,6 
4,0 

---

13 
qo‘riqxonalar va qishloq 
xo‘jaligida foydalanilmay-
digan boshqa yerlar 
5.
Suv inshootlari va boshqa 
gidrotexnik qurilmalar 
635,0 
3,4 
10,8 
624,2 
1,4 
6.
Qishloq yerlari (shahar va 
shahar tipidagi qishloqlar) 
215,4 
38,9 
9,9 
205,5 
0,5 
7.
Tabiatni muhofaza qilish, 
rekreatsion 
va 
tarixiy-
madaniy ahamiyatga ega 
bo‘lgan korxonalar, tash-
kilotlarning yerlari 
Jami: 
44797,7 
4238,6 
27521,6 
17276,1 
100 
O‘zbekiston Respublikasi yer resurslarining 2017 yil 1 yanvar holati to‘g‘risida 
Milliy hisobot O‘zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va 
davlat kadastri davlat qo‘mitasi tomonidan hisobot yilida korxona, muassasa, fermer 
xo‘jaliklari va tashkilotlarning yerlaridagi barcha o‘zgarishlar to‘g‘risidagi 
ma’lumotlar asosida hamda tuman, shahar va viloyat hokimlarining qarorlari bilan 
tasdiqlangan yillik yer hisobotlarini respublika bo‘yicha umumlashtirish natijasida 
tuzildi. 
2017 yil 1 yanvar holatiga O‘zbekiston Respublikasining ma’muriy 
chegarasidagi umumiy yer maydoni 44896,9 ming gektarni tashkil qiladi. Respublika 
bo‘yicha korxona, tashkilot, muassasa, fermer xo‘jaligi va fuqarolar foydalanishidagi 
jami erlar 44892,4 ming gektarni, shundan sug‘oriladigan yerlar esa 4312,9 ming 
gektarni yoki umumiy yer maydonining 9,6 foizini tashkil qiladi. 
O‘zbekiston Respublikasi yer fondi yerlardan foydalanish maqsadi va tartibiga 
ko‘ra o‘ziga xos hususiyatlarga ega bo‘lib, ular O‘zbekiston Respublikasi Yer 
kodeksining 8-moddasiga binoan 8 ta toifaga bo‘linadi. Yer fondining toifalari 
bo‘yicha taqsimlanishi 3-jadvalda hamda yer fondining yer turlari bo‘yicha 
taqsimlanishi 4-jadvalda ko‘rsatilgan. 
3-jadval.