Protokol numarasi

GÖREV YERİ / ADRES	TELEFON
İMZA
A.      			     
B.      			     
C.      			     
D.      			     
E.      			     
F.      			     
G.      			     
Gerektiğinde Satır Ekleyebilirsiniz
HAYVAN DENEYLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLECEĞİ YER: (Laboratuvar, Anabilim Dalı, Araştırma Merkezi)      				ARAŞTIRMANIN SÜRESİ:       (Onaylar en fazla 5 yıl geçerlidir)
KULLANIMI PLANLANAN HAYVANLARIN:				A- TÜRÜ      	B- SOY/IRKI      			C- YAŞI      	D- SAYISI      
KULLANIMI PLANLANAN HAYVANLARIN NEREDEN TEMİN EDİLECEĞİ: (Yasal kaynaklardan temin edilmelidir)				     
ARAŞTIRMA DESTEĞİ ALINAN KURULUŞ VARSA KURUM ADI VE PROJE NO:
ARAŞTIRMA DESTEĞİ BAŞVURUSU YAPILMIŞ / YAPILACAK KURULUŞ:
 YOKTUR  H.Ü. BAP  TÜBİTAK  DİĞER (BELİRTİNİZ):
ARAŞTIRMANIN NİTELİĞİ  TEMEL BİYOLOJİK ARAŞTIRMA  TANI İLE İLGİLİ ARAŞTIRMA  TIBBİ ÜRÜN VE/VEYA CİHAZ KEŞFİ, GELİŞTİRİLMESİ VE KALİTE KONTROLÜ İLE İLGİLİ ARAŞTIRMA  KİMYASAL-BİYOLOJİK MADDELERİN TOKSİKOLOJİSİ VEYA GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ ARAŞTIRMA  BAŞLICA ZİRAİ ALANDA KULLANILAN MADDE  BAŞLICA SANAYİDE KULLANILAN MADDE  BAŞLICA EVLERDE KULLANILAN MADDE  KİŞİSEL TEMİZLİK MADDESİ  GIDA KATKI MADDELERİ			HAYVANLARIN MARUZ KALACAĞI AĞRI-EZİYET VE ZARARIN DERECESİ – ŞİDDET SINIFLANDIRMASI (12 ve 13. Soruları formun sonundaki Tablo A ve B’yi inceledikten sonra cevaplayınız)  PROSEDÜRDEN ÖNCE ÖTANAZİ (Örn: İzole organ deneyleri)  HAFİF  ORTA  ŞİDDETLİ  DÜZELMEZ HAYVANLAR BAŞKA DENEYLERDE TEKRAR KULLANILACAK MI?  EVET  HAYIR
BU ARAŞTIRMA BİR TEZ ÇALIŞMASI MIDIR?  HAYIR  EVET  YÜKSEK LİSANS  TIPTA UZMANLIK  DOKTORA			TEZ İSE TEZ ÖĞRENCİSİNİN ADI: (Hayvan Deneyi içeren tezlerde tez öğrencisinin Sertifikalı olması zorunludur)      

FORM 2: ARAŞTIRMA PROTOKOLÜ

PROTOKOL NO.:      

BAŞVURU TARİHİ:      

ARAŞTIRMA YÜRÜTÜCÜSÜ:      

İMZASI

BÖLÜM A: PROJE ÖNERİSİ

A1. PROJENİN NİTELİĞİ (Uygun seçeneği işaretleyiniz. Bilgi için ekte Tablo C’ye bakınız)  PİLOT (ÖN ÇALIŞMA)  KEŞİF (TETKİK) AMAÇLI	 DOĞRULAYICI - HİPOTEZ TESTİ  PARAMETRE BELİRLEYİCİ  OPTİMİZASYON  GÖZLEMSEL - HİPOTEZ TESTİ
A2. PROJENİN ÖZETİ (Herkesin anlayabileceği bir dilde, teknik terim kullanmaksızın, bilgi edinme hakları çerçevesinde başkalarının görebileceğini öngörerek projenin özetini yazınız)      
A3. PROJENİN AMACI: (Kısa ve anlaşılır bir şekilde hipotezinizi yazınız)      
A4. HAYVANLAR ÜZERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK PROSEDÜRLERİ ve 3R İLKESİNİN NASIL UYGULANACAĞINI AÇIKLAYINIZ (3R: Replacement=hayvan kullanımını azaltıcı alternatif yöntem kulanımı, Reduction= mümkün olan en az sayıda hayvan kullanımı, Refinement= hayvan kaybını azaltıcı ve hayvan refahını arttırıcı önlemler. Web sayfamızdaki “Kılavuzda” bu kısmın doldurulması ile ilgili daha geniş bir açıklama bulabilirsiniz.)      
Proje Metni Hatırlatması: Proje metninizi; iş paketleri, araştırmacıların görev dağılımları, materyal metod, veri analiz yöntemlerini de içerecek şekilde hazırlayarak başvuru dosyanıza ayrı bir çıktı olarak ekleyiniz. Araştırma konunuza ilişkin en az 2 makaleyi de başvuru dosyanıza eklemeyi unutmayınız. Bu makalelerden 1 tanesi mutlaka hayvanlar üzerinde uygulayacağınız modelin kaynak makalesi olmalıdır. Formun ilk sayfasında EKLER kısmında ilgili kutucukları işaretlediniz mi?  HAYIR  EVET

DİKKAT: Eğer Birden Çok Hayvan Türü Kullanılacaksa Bu Sayfa Her Tür İçin Ayrı Ayrı Doldurulmalıdır.

A5. DENEY HAYVANI KİMLİĞİ

TÜR      

SOY/IRK      

CİNSİYET  E  D

YAŞ/AĞIRLIK ARALIĞI      

A6. DENEY GRUPLARI VE SAYILARI

DENEY VE KONTROL GRUPLARI	GRUP BAŞINA HAYVAN ADEDİ (A)	TEKRAR SAYISI (B)	KULLANILAN TOPLAM HAYVAN SAYISI (AxB)
     	     	     	     
     	     	     	     
     	     	     	     
     	     	     	     
     	     	     	     
     	     	     	     
     	     	     	     
     	     	     	     
     	     	     	     

A6.1. DENEYDE KULLANILACAK TOPLAM HAYVAN SAYISI:

      ADET

A6.2. HER GRUPTAKİ HAYVAN SAYISININ NEYE GÖRE HESAPLANDIĞINI AÇIKLAYINIZ (Burada kullandığınız ön istatistik analiz (power analiz) yöntemi ve hangi istatistiksel güç beklentinize göre “n” sayısını belirlediğinizi açıklayınız)      

A6.3. HER GRUPTAKİ DENEY TEKRARI SAYISI NEYE ÖRE HESAPLANMIŞTIR? AÇIKLAYINIZ:      

A7. CANLI DENEY HAYVANINDA KULLANILACAK KİMYASAL/BİYOLOJİK AJANLAR

 PROTOKOLE UYGULANMASI OLANAKLI DEĞİLDİR

AJAN	DOZ	VERİLİŞ YOLU	HACİM	VERİLİŞ SIKLIĞI	ETKİ SÜRESİ
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     

A8. CANLI HAYVANDA KULLANILACAK NÖROMÜSKÜLER BLOKE EDİCİ AJANLAR

 YOKTUR

AJAN	DOZ	VERİLİŞ YOLU	HACİM	VERİLİŞ SIKLIĞI	ETKİ SÜRESİ
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     

A9. ORTAYA ÇIKABİLECEK TEHLİKELİ MADDE VE/VEYA DURUMLAR

 YOKTUR

 MİKROBİYOLOJİK KONTAMİNASYON RİSKİ. TANIMLAYINIZ:       KANSEROJEN MADDELER. SIRALAYINIZ:        RADYOİZOTOPLAR. SIRALAYINIZ:        BİYOLOJİK TOKSİNLER. SIRALAYINIZ:        ANTİNEOPLASTİK/SİTOTOKSİK AJANLAR. SIRALAYINIZ:        DİĞER AJANLAR. SIRALAYINIZ (YOKSA BELİRTİNİZ):        DİĞER RİSK FAKTÖRLERİ. SIRALAYINIZ (YOKSA BELİRTİNİZ):      

A10. OLUŞACAK TIBBİ ATIKLAR VE ALINAN ÖNLEMLER NELERDİR? AÇIKLAYINIZ:

     

BÖLÜM B. ANESTEZİ VE ANALJEZİ

B1. PREANESTEZİK-ANALJEZİK YA DA SEDATİF İLAÇLAR

AJAN	DOZ	VERİLİŞ YOLU	HACİM	VERİLİŞ SIKLIĞI	ETKİ SÜRESİ
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     

B2. ANESTEZİK AJANLAR

AJAN	DOZ	VERİLİŞ YOLU	HACİM	VERİLİŞ SIKLIĞI	ETKİ SÜRESİ
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     

B3. ANESTEZİ DERİNLİĞİNİN İZLENMESİ	B4. İZLENME SIKLIĞI
 PROTOKOLE UYGULANMASI OLANAKLI DEĞİLDİR  CİLT YA DA PARMAK KISTIRMA YANITLARI  PALPEBRA YA DA KORNEA REFLEKSİ (Kemirgenler İçin Uygun Değildir)  ÇENE YA DA İSKELET KASI TONUSU İZLENMESİ  FİZYOLOJİK YANITIN İZLENMESİ  DİĞER. AÇIKLAYINIZ:      	 PROTOKOLE UYGULANMASI OLANAKLI DEĞİLDİR  HER 2-3 DAKİKADA BİR  HER 4-5 DAKİKADA BİR  DİĞER.       DAKİKA. AÇIKLAYINIZ:      

B5. İŞLEM SONRASI (POST-OP) VERİLECEK ANALJEZİK VE TRANKİLİZAN İLAÇLAR

AJAN	DOZ	VERİLİŞ YOLU	HACİM	VERİLİŞ SIKLIĞI	ETKİ SÜRESİ
     	     	     	     	     	     
     	     	     	     	     	     

BÖLÜM C: SAĞLIK PARAMETRELERİ

 PROTOKOLE UYGULANMASI OLANAKLI DEĞİLDİR

C1. DENEY PROTOKOLÜNE BAĞLI ORTAYA ÇIKMASI MUHTEMEL SAĞLIK DEĞİŞİKLİKLERİ

 VÜCUT AĞIRLIĞININ %     ’İ KADAR KİLO KAYBI  ÖLÜM  DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ:        GIDA VE SU ALIMINDA AZALMA  ENFEKSİYON  ABSE  DEHİDRATATASYON  MALNÜTRİSYON  GENEL GÜÇSÜZLÜK  DİYARE  KONSTİPASYON YA DA İLEUS

 KOMA  KONVÜLSİYON  SOLUNUM GÜÇLÜĞÜ  HİPOTERMİ  CİLT-KÜRK DEĞİŞİKLİKLERİ  PAREZİ/PARALİZİ  ATAKSİ  İNKONTİNANS  DİÜREZ  DİĞER:        HİÇBİRİ

C2. SAĞLIK DEĞİŞİKLİKLERİNİ TAKİP ETME YÖNTEMLERİ (Uygun Şıkların Tümünü İşaretleyiniz)

 TARTI. SIKLIĞINI YAZINIZ:        DAVRANIŞ, AKTİVİTE VE POSTÜR KONTROLÜ  LOKALİZE AĞRI YA DA RHATSIZLIK AÇISINDAN GÖZLEM  İŞLEM YAPILAN BÖLGENİN YAPIŞIKLIK, AKINTI, KIZARIKLIK VE ŞİŞME AÇISINDAN İZLENMESİ  HAREKET KABİLİYETİNDE MEYDANA GELEN AZALMALAR  GÜNLÜK GIDA VE SU TÜKETİMİNİN İZLENMESİ  DİĞER:      

C3. SAĞLIK DEĞİŞİKLİKLERİNİ GÖZLEMLEME SIKLIĞI (Sadece bir şıkkı işaretleyiniz)

 GÜNDE BİR DEFA  GÜNDE İKİ DEFA  İKİ GÜNDE BİR

 HAFTADA BİR DEFA  HAFTADA İKİ DEFA  DİĞER:      

C4. HAYVANLARIN ARAŞTIRMADAN ÇIKARILMA ÖLÇÜTLERİ (Uygun şıkların tümünü işaretleyiniz)

 VETERİNERİN UYGUN GÖRMESİ (İNSANİ NEDENLER)  VÜCUT AĞIRLIĞININ %15’İNDEN FAZLA KİLO KAYBI  DÜZGÜN YÜRÜYEMEME  DÜZGÜN GIDA VE SU ALAMAMA  UYARANLARA BELİRGİN DERECEDE AZALMIŞ YANIT  DİĞER:      

C5. DENEY PROTOKOLÜNDEN ÇIKARILAN HAYVANLARIN ÖNGÖRÜLEN AKİBETİ

 ÖTENAZİ  TEKRAR KULLANIM  DİĞER:      

C6. ÖTENAZİ ZAMANLAMASI  DOKU VE ORGAN ÇIKARMAK AMAÇLI ÖTENAZİ YAPILACAKTIR  DENEY PROTOKOLÜ TAMAMLANDIKTAN VE       (Saat/Gün/Ay) YAŞATILDIKTAN SONRA ÖTENAZİ YAPILACAKTIR  DENEY PROTOKOLÜ TAMAMLANDIKTAN HEMEN SONRA ÖTENAZİ YAPILACAKTIR  ÖZGÜL BELİRTİLERİN ORTAYA ÇIKMASINDAN SONRA ÖTENAZİ YAPILACAKTIR. AÇIKLAYINIZ:        %15’TEN FAZLA KİLO KAYBI OLURSA ÖTENAZİ YAPILACAKTIR  GENEL DURUM KÖTÜLEŞİRSE VE VETERİNER HEKİM GEREKLİ GÖRÜRSE ÖTENAZİ YAPILACAKTIR. BEKLENEN GENEL DURUM KÖTÜLEŞMESİNİ TANIMLAYINIZ:        DENEYSEL İŞLEMLERDEN SONRA HAYVAN ÖLEBİLİR. OLASI NEDENLERİ AÇIKLAYINIZ:      

BÖLÜM D: KISITLAMA, YOKSUN BIRAKMA VE ÖTENAZİ

 PROTOKOLE UYGULANMASI OLANAKLI DEĞİLDİR

D1. HAREKET KISITLAMA (Standart kafeslerde barındırılacaksa, rutin seçeneğini işaretleyiniz)

 RUTİN BARINMA KOŞULLARI

 KISITLAYICI CİHAZ (RESTRAINER) KULLANIMI. KISITLANMA SÜRESİ:      

KISITLAYICI CİHAZ İÇİNDE İZİN VERİLEN HAREKETLER:

 KISITLI DA OLSA HAREKET EDEBİLİYOR

 NORMAL POSTÜRAL POZİSYONUNU DEĞİŞTİREBİLİYOR

 NORMAL POSTÜRAL POZİSYONUNU DEĞİŞTİREMİYOR

 HİÇBİR HAREKETE İZİN VERİLMİYOR

RUTİN DIŞI KISITLAYICI CİHAZ KULLANIMININ GEREKÇELERİ NELERDİR? AÇIKLAYINIZ:

     

KISITLANAN HAYVANDA ORTAYA ÇIKABİLECEK İSTENMEYEN DAVRANIŞ, SAĞLIK VE İYİLİK HALİ DEĞİŞİKLİKLERİ NELERDİR?

     

HAYVANIN KISITLAYICI KOŞULLARA UYUM GÖSTERMESİ İÇİN YAPILANLAR NELERDİR?

     

HAYVANIN KISITLAYICI KOŞULLAR ALTINDA İZLENME SIKLIĞI NEDİR?

     
D2. ÖZEL BARINMA, KOŞULLAMA, YOKSUN BIRAKMA İÇEREN DENEYSEL UYGULAMALAR

 HİÇBİR ÖZEL KOŞUL UYGULANMAYACAKTIR

 DENEYLERDE AŞAĞIDA BELİRTİLEN UYGULAMALAR YAPILACAKTIR

(Geçerli olanların tümünü işaretleyiniz)

 UZUN SÜRELİ YÜKSEK/DÜŞÜK SICAKLIĞA MARUZ BIRAKILMA

 UZUN SÜRELİ STANDART DIŞI NEMLİ/KURU ORTAMDA BIRAKILMA

 UZUN SÜRELİ STANDART DIŞI ATMOSFERİK BASINÇ ALTINDA TUTULMA

 UZUN SÜRELİ STANDART DIŞI ATMOSFERDE TUTULMA

 STANDART DIŞI KAFESTE BARINDIRILMA (Örn: Metabolik Kafes)

 UZUN SÜRELİ STANDART DIŞI IŞIK-KARANLIK DÖNGÜSÜNDE TUTULMA

 12 SAATTEN UZUN SÜRE SUSUZ BIRAKILMA

 24 SAATTEN UZUN AÇ BIRAKILMA (Geviş Getiren Hayvanlar İçin 48 Saat)

 DİĞER:      

D3. ÖTENAZİ YÖNTEMLERİ (Deney hayvanı için deneyin bitiş şekli - İnsani son noktalar)

 KARBON DİOKSİT SOLUTMA

 YÜKSEK DOZ ANESTEZİK

 ANESTEZİ/TRANKİLİZASYON ALTINDA DEKAPİTASYON

 ANESTEZİ/TRANKİLİZASYON ALTINDA SERVİKAL DİSLOKASYON (1 Kg’ın altındaki kemirgenler, tavşan ve kanatlılarda uygulanabilir. 150 Gramdan küçük kemirgenlerde sakinleştirici kullanmadan uygulanabilir )

 CERRAHİ SIRASINDA EKSSANGUİNASYON (Kanatma Veya Yüksek Miktarda Kan Alma)

 ELEKTROŞOK

 DİĞER:      

BÖLÜM E: HAYVAN SAĞLAMA VE BARINDIRMA BİLGİLERİ

E1. DENEY HAYVANLARININ KAYNAĞI

 HÜ DENEY HAYVANALARI ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİNDEN SAĞLANACAKTIR

 DİĞER BİR YASAL SATICIDAN ALINACAKTIR. BELİRTİNİZ:      

 BİR ÇALIŞMADA KULLANILMIŞ VE TEKRAR KULLANILACAKTIR. 1. ARAŞTIRMANIN ONAY NO:      

 YABAN ORTAMDAN İZOLE EDİLECEKTİR

 BAĞIŞ OLARAK YASAL BİR KAYNAKTAN ALINACAKTIR. KAYNAK:      

E2. DENEY HAYVANLARININ BARINDIRILMASI

 HÜ DENEY HAYVANALARI ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ

 HÜ İÇERİSİNDE BULUNAN RUHSATLI BİR BAŞKA BARINAK. BELİRTİNİZ:      

 DİĞER:      

E3. CANLI HAYVANLAR ÜZERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK PROSEDÜRLER NEREDE GERÇEKLEŞTİRİLECEKTİR

 PROSEDÜRLERİN TÜMÜ H.Ü. DENEY HAYVANALARI A.U.M ‘NDE GERÇEKLEŞTİRİLECEKTİR.

 PROSEDÜRLERİN TÜMÜ AŞAĞIDA BELİRTİLEN LABORATUVAR/BİRİMDE GERÇEKLEŞTİRİLECEKTİR.

İSİM/ADRES:      

 PROSEDÜRLER İÇİN HAYVANLAR BİRDEN FAZLA LABORATUVAR/BİRİME GÖTÜRÜLECEKSE İSİM/ADRES :      

BÖLÜM F: HAYVAN KULLANIMININ GEREKÇELERi, SEÇİLEN TÜRÜN UYGUNLUĞU VE PROJENİN BİLİME KATKISI

F1. BU ÇALIŞMADA CANLI HAYVAN KULLANMAK GEREKLİDİR, ÇÜNKÜ:

 İNCELENEN SÜREÇLERİN KARMAŞIKLIĞI NEDENİYLE DAHA BASİT SİSTEMLERDE OLUŞTURULMASI VE MODEL KURULMASI OLANAKSIZDIR

 İNCELENECEK SİSTEMİN CANLI OLMAYAN MODELLERDE TAKLİT EDİLEBİLMESİ İÇİN YETERLİ BİLGİ BİRİKİMİ YOKTUR

 PREKLİNİK ÇALIŞMALARDA İNSAN ÜZERİNDE DENENMEDEN ÖNCE CANLI HAYVAN ÜZERİNDE DENEY YAPMAK ZORUNLUDUR

 DİĞER:      

F2. BU HAYVAN TÜRÜ SEÇİLMİŞTİR, ÇÜNKÜ:

 DAHA ÖNCE ELDE EDİLEN VERİLERLE KARŞILAŞTIRMA YAPMAYI OLANAKLI KILAN GENİŞ VERİTABANLARI BULUNMAKTADIR

 AŞAĞIDA BELİRTİLDİĞİ ÜZERE, ÖNERİLEN TÜRÜN ANATOMİK VE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ YAPILACAK ÇALIŞMA İÇİN YEGANE UYGUN MODELDİR. AÇIKLAYINIZ:      

 ÖNERİLEN TÜR, BU PROJENİN GERÇEKLEŞTİRİLEBİLMESİ İÇİN UYGUN DOKU, BOYUT VE ANATOMİYE SAHİP VE FİLOGENETİK BAKIMDAN EN DÜŞÜK OLANIDIR

 BU TÜR İNSANDAKİ DURUMU SİMÜLE ETMEK İÇİN UYGUN BİR FİZYOLOJİK MODEL OLUŞTURMAKTADIR

 BU PROJENİN KÖKEN ALDIĞI ÖNCEKİ ÇALIŞMALARDA DA AYNI TÜR KULLANILMIŞTIR

 BU TÜRÜN AŞAĞIDA BELİRTİLEN ÖZELLİKLERİ PROJE İÇİN EN UYGUN SEÇİM OLMAKTADIR:      

 DİĞER:      

F3. BU PROJENİN BİYOLOJİ VE TIP BİLİMİNE YAPABİLECEĞİ POTANSİYEL KATKILAR ŞUNLARDIR:

     

TABLO - A: PROSEDÜRLERİN ŞİDDET SINIFLANDIRMASI

Düzelmez:	Tamamen genel anestezi altında gerçekleştirilen ve hayvanın bilincinin açılmasının beklenmediği, yani prosedürler tamamlandığında hayvanın anestezi altında ötenazi edildiği prosedürler “düzelmez” olarak sınıflandırılır
Hafif:	Hayvanlar üzerinde uygulanan ve hayvanın kısa süreyle hafif ağrı, eziyet ve sıkıntı çekmesinin mümkün olduğu prosedürler ve hayvanların genel durumu ve afiyeti üzerinde önemli bir bozulmaya yol açmayan prosedürler hafif olarak sınıflandırılır. Belirleme kriterleri şöyledir; Yalnızca öldürmek amacıyla uygulananlar dışındaki anestezi uygulaması; Tek dozun uygulandığı, toplam dolaşım hacminin %10’u veya daha az kan örneğinin alındığı ve maddenin herhangi bir belirgin ters etkiye neden olmasının beklenmediği farmakokinetik çalışma, Hayvanların uygun sakinleştirici veya anestezi etkisi altında invazif olmayan örneğin MR ile görüntülenmesi, ç) Yüzeysel prosedürler, örneğin kulak ve kuyruk biyopsileri, mini-pompa ve sinyal verici gibi transponderlerin cerrahi olmayan subkutan implantasyonu; Hayvanlarda sadece ufak rahatsızlıklara ya da normal faaliyet ve davranışlarda ufak sorunlara yol açan harici telemetri cihazlarının uygulanması, Hayvan üzerinde maddenin artık hafif etkiye sahip olduğu ve hacimlerin hayvanın büyüklüğü ve türü için uygun sınırlar dahilinde bulunduğu subkutan, intramüsküler, intraperitonel yollarla, lastik sonda ile besleme ve intravenöz olarak yüzeysel kan damarları yoluyla uygulama, Belirgin olumsuz klinik etki oluşturmayan tümör veya örneğin, küçük, subkutan, invazif olmayan nodüller gibi spontan tümör indüksiyonu, Fenotipte hafif etkilerle sonuçlanması beklenen genetiği değiştirilmiş hayvanların üretilmesi, ğ) Hayvanın yem ihtiyacını tam olarak karşılamayan ve çalışmanın zaman süreci içinde hafif klinik anormalliğe yol açması beklenen modifiye diyetlerle beslenmesi, Metabolik kafeste 24 saat ve daha kısa süreli tutulması, Sosyal ortamda yaşayan hatlardan olan fare ve sıçanların kısa süreli olarak tek başlarına kafese kapatılmalarını ve sosyal partnerlerden kısa süreli olarak ayrı kalmalarını içeren çalışmalar, Hayvanların zararlı uyarıcılara maruz bırakıldığı, kısa süreyle ağrı, eziyet ve sıkıntı veren işlem sonrası hayvanların bu durumdan kurtulabileceği modeller. Aşağıdaki örneklerin tamamı veya birkaçından oluşan kombinasyonu “hafif” olarak sınıflandırılır. İnvazif olmayan önlemler ve minimal kısıtlamayla vücut kompozisyonunun değerlendirilmesi, Alışkın hayvanlarda minimal veya hiç kısıtlama oluturmayan EKG’nin invazif olmayan tekniklerle izlenmesi, Sosyal olarak uyum sağlamış hayvanlarda bozukluğa yol açması beklenmeyen ve normal faaliyet ve davranışa engel olmayan harici telemetri cihazları uygulaması, Klinik olarak belirlenebilir olumsuz fenotip oluşturması beklenmeyen genetiği değiştirilmiş hayvanların üretilmesi, Sindirilen besinlerin geçişini izlemek için diyete, vucuda zararsız olan inert markerler katmak, Yetişkin sıçanlara 24 saatten az bir süreyle yem verilmemesi, Saha testi uygulaması.
Orta:	Hayvanlar üzerinde uygulanan ve hayvanın kısa süreyle orta düzeyde ağrı, eziyet ve sıkıntı çekmesinin ya da uzun süreli hafif düzeyde ağrı, eziyet ve sıkıntı çekmesinin mümkün olduğu prosedürler veya hayvanların genel durumu ve afiyeti üzerinde orta derecede bozulmaya yol açan prosedürler “orta” olarak sınıflandırılır. Belirleme kriterleri şöyledir; Orta derecede klinik etki yaratan test maddelerinin sık sık uygulanması ve bilinci açık bir hayvandan birkaç gün içinde hacim ilavesi yapılmaksızın kan örneklerinin alınması, Ölümcül olmayan son-noktalarla akut doz belirleme çalışmaları, kronik toksisite testleri, Genel anestezi ve uygun analjeziklerin etkisi altında yapılan ameliyatla bağlantılı örneğin torakotomi, kranyotomi, laparotomi, orkidektomi, lenfadenektomi, tiroidektomi, efektif stabilizasyonla ortopedik cerrahi ve yara yönetimi, reddin etkin yönetimiyle organ nakli, cerrahi kateter implantasyonu veya telemetri trasmiterleri, mini pompa gibi biomedikal cihaz takma gibi ameliyat sonrası ağrı, sıkıntı ve genel durumda bozulma, ç) Orta düzeyde ağrı ve sıkıntıya yol açması veya normal davranışı engellemesi beklenen tümör veya spontan tümör indüksiyonu modelleri, Ters etkileri hafif veya orta şiddette ve 5 gün veya daha kısa süreli olan subletal dozda ya da bağışıklık sisteminin rekonstitüsyonu olmasa ölümcül olabilecek dozda ışın veya kemoterapi, Orta derecede etkilenmiş fenotiple sonuçlanması beklenen genetiği değiştirilmiş hayvanların üretilmesi, Cerrahi prosedürlerle genetiği değiştirilmiş hayvan oluşturulması; Orta derecede hareket kısıtlaması yaratan metabolik kafeslerde hayvanların 5 güne kadar tutulması, ğ) Hayvanın yem ihtiyacını tam olarak karşılamayan ve çalışmanın zaman süreci içinde orta klinik anormalliğe yol açması beklenen modifiye diyetlerle beslenmesini içeren çalışmalar, Yetişkin sıçanlara 48 saat süreyle yem verilmemesi, Hayvanın kaçamayacağı veya kaçma dürtüsünü engelleyemeyeceği durumlarda orta derecede sıkıntı oluşturması beklenen kaçma ve kaçınma reaksiyonlarını hatırlatmak.
Şiddetli:	Hayvanlar üzerinde uygulanan ve hayvanın kısa süreyle şiddetli ağrı, eziyet ve sıkıntı çekmesinin ya da uzun süreli orta düzeyde ağrı, eziyet ve sıkıntı çekmesinin mümkün olduğu prosedürler veya hayvanların genel durumu ve afiyeti üzerinde şiddetli bozulmaya yol açan prosedürler “şiddetli” olarak sınıflandırılır. Belirleme kriterleri şöyledir; Ölümün son-nokta olduğu veya ölümlerin beklendiği ve şiddetli patofizyolojik durumların tetiklendiği örneğin OECD test kılavuzunda tanımlanan tek doz akut toksisite testleri gibi testler, Başarısız olma durumunda şiddetli ağrı, eziyet ve sıkıntıya yol açabilecek örneğin kardiyak yardımcı cihazları gibi cihaz testleri, İlerleyen hastalığın ölüme yol açtığı, uzun süreli orta şiddette ağrı, eziyet ve sıkıntıyla bağlantılı, hayvanın durumunda kalıcı hasarlarla karakterize olan aşı potens testleri, ç) Letal dozda ve bağışıklık sisteminin rekonstitüsyonu ya da graft versus host hastalığı oluşumuyla rekonstitüsyon olmadan ışın veya kemoterapi, Uzun süreli orta şiddette ağrı, eziyet ve sıkıntıyla bağlantılı olarak ilerleyerek ölümcül hastalığa yol açması beklenen örneğin kaşeksiye yol açan tümörler, invazif kemik tümörleri, metastaz yayılımıyla sonuçlanan tümörler ve ülserleşmesine izin verilen tümörler gibi tümör veya spontan tümör indüksiyon modelleri, Orta ve şiddetli düzeydeki ameliyat sonrasında ağrı, eziyet, sıkıntı veya hayvanın genel durumunda ciddi ve kalıcı bozulmayla sonuçlanması beklenen, genel anestezi etkisi altında yapılan ameliyatlar ve diğer müdahaleler ile stabil olmayan kırıkların oluşturulması, yeterli analjezik olmadan torakotomi ya da mültipl organ bozukluğu oluşturmak için yapılan travma, Organ reddinin şiddetli sıkıntı veya hayvannın genel durumunda bozukluğa yol açması muhtemel yabancı organ nakli gibi organ nakilleri, Genel durumda şiddetli ve kalıcı bozukluklar yaşaması beklenen ve genetik bozukluğu olan Huntington hastalığı, müsküler distrofi, kronik nükseden nörit modeller gibi hayvanların üretilmesi, ğ) Şiddetli derecede hareket kısıtlaması oluşturan metabolik kafeslerin uzun süreyle kullanımı, Edinilmiş çaresizlik oluşturma gibi zaruri elektroşok uygulamaları, ı) Köpek ve insan-dışı primatlar gibi sosyal türlerin uzun süreli tam izolasyonu, Sıçanlarda gastrik ülser veya kardiyak yetmezliğe yol açan hareketsizlik stresi, Hayvanın aşırı yorgunluk sonucu ölümüne neden olabilecek kadar zorunlu yüzme veya egzersiz testlerine tabi tutulması.

TABLO – B: HAYVANLARIN TEKRAR KULLANIMI

İlk araştırmadaki prosedürlerin şiddet sınıflandırması	İkinci araştırmadaki prosedürlerin şiddet sınıflandırması	Etik Kurul
Hafif veya Orta	Hafif, Orta veya Düzelmez	İzin verilebilir
Hafif veya Orta + Veteriner Hekimin “Kullanımı Uygundur” görüşü	Hafif, Orta veya Düzelmez	İzin verilebilir
Şiddetli	Bakılmaksızın	İzin verilmez

TABLO – C: PROJENİN NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİ

PROJE TİPİ	AMAÇ	Hipotez	DENEK SAYISI	ÖRNEK
Pilot	“Lojistik”, yapılabilirlik	?	+	Yöntem geliştirme, uygulama
Keşif-tetkik	Hipotez oluşturmak	YOK	++	DNA mikro-aray
Doğrulayıcı	Hipotez test etmek	VAR	+++	Alfa reseptörler G-proteinleri ile kenetlidir
Parametre belirleyici	Yanıt büyüklüğünü tahmin etmek	YOK	++(+)	Doz-yanıt eğrileri, toksik doz belirleme
Optimizasyon	Tekrar	?	++(+)	Etkin madde tarama
Gözlemsel	Denekler farklı gruplara “random” atanamıyorsa	VAR	+++	Tür, cinsiyet vb. bağımlı öğrenme