- Stress (inglizcha stress - taranglik) - bu o'ziga xos bo'lmagan adaptiv sindrom (tananing reaktsiyalari majmuasi) bo'lib, u uzoq davom etadigan, kuchli yoki o'ta kuchli stimullarning ta'siriga javoban paydo bo'ladi.
STRESS TURLARI - Fiziologik (ochlik, sovuqlik va boshqalar)
- Psixologik (g'azab, hasad ...): hissiy va axborot
- Konstruktiv (kundalik)
- Vayron qiluvchi (sezuvchanlik chegarasi oshib ketganda).
STRESSNI SHAKLLANTIRISH OMILLARI - Stress:
- 1.Sotsial bosim
- 2.Malumaotlarning haddan kop yuklanishi
- 3.Gipodinamiya
- 4.Xarakterning tajavuzkorligi
- 5.Gayrioddiy holatlar
- 6.Sorovnoma imkonini mos kelmasligi
- 7.Monotoniya
- 8.Ziddiyatli holatlar
Aniqlanishicha, stressga kuchli va uzoq vaqt javob berilmasligi inson tanasida nafaqat funktsional, balki organik buzilishlarni ham keltirib chiqaradi va ma'lum sharoitlarda shok yoki komaga olib kelishi mumkin. Stress natijasida G. Selye "moslashish kasalliklari" deb atagan sharoit rivojlanishi mumkin. Adaptiv kasalliklar ko'pincha aqliy (axborot) faoliyatining haddan tashqari zo'riqishidan kelib chiqadi. STRESS BOSQICHLARI - Xavotirlik bosqichi - bu himoya gormonlariga yoki parvozga tayyorgarlik ko'rishga qaratilgan reaktsiya.
- Qarshilik (qarshilik) bosqichi - stressning bu bosqichga o'tishi, agar tananing moslashish qobiliyati stressor bilan kurashishga imkon bersa sodir bo'ladi.
- Charchash bosqichi stressning birinchi bosqichiga o'xshaydi. Ammo bu holda, tananing zaxiralarini keyingi safarbar qilish mumkin emas.
- Stress tushunchasiga parallel ravishda, qayg'u (charchoq, baxtsizlik) tushunchasini ham ko'rib chiqish kerak. Xafagarchilik stress omillariga uzoq vaqt ta'sir qilish natijasida tananing charchashi va chuqur disfunktsiyasi majmui sifatida yuzaga keladi.
1.Tasir qilish omili - 1.Tasir qilish omili
- 2.Retseptor birlik
- 3.Afferent oqimlar
- 4.Qobiq osti ildiz tizimlari
- 5.Miyya katta yarim aylanalarining qobigi
- 6.Limbik tizim
- 7.Simpato-adrenalin kompleksi
- 8.Endokrin tizim
- 9.Psixoemotsional pattern
- 10.Javob reaksiyasi patterni
Adaptatsiya sindromining boshlang'ich bosqichida boshlanishi va shakllanishining etakchi bo'g'ini qon, limfa va to'qima suyuqligida adrenalin va norepinefrin kontsentratsiyasining oshishi hisoblanadi. Xavotirlik, qo'rquv, dahshat va boshqa hissiy salbiy namoyishlar tashvish gormoni deb ataladigan qonga adrenalinning chiqishi bilan birga keladi. Norepinefrin - gomeostatik gormon. XAVFLI JAVOBLARNI JORIY ETISH TIZIMI - Xavf qochish,qarshilik,stupor,
- Sensor tizim,xotira mexanizmlari,tajriba,ichki his-tuygu
- Holatni baholash,javob reaksiyasi stereotipini shakllantirish,reaksiya
Vaziyatga tananing reaktsiyasining biokimyoviy komponentlari
Высокий уровень норадреналина
- Holat
- Organizm reaksiyasi qarshilik,hayajon,asabiylik,tajavuzkor holat,noadrenalinni baland bosqichi,
- Qochish hayajon,asabiylik,qorquv,adrenalinni baland bosqichi
- Boysunish ezilgan tushkunlikka tushgan holat,tashvish,glukokartikoidlarni baland bosqichi
Shunday qilib, stressli sharoitda har xil sifatdagi xulq -atvor reaktsiyalarining namunalari turli xil biokimyoviy mexanizmlar yordamida ta'minlanadi. Ba'zi hollarda katexolaminlar, boshqalarda esa buyrak usti korteks gormonlari ustunlik qiladi. - Stress miya yurak tomir, endokrin tizim,immunitet,gomeostaz muvozanati
Yurak -qon tomir tizimining stressga moyilligiga ko'ra, odamlarni ikki turga bo'lish mumkin: koronar stress A turi yurak va qon tomirlariga stress omillarining ta'siriga eng sezgir (simpatik tip). B turi - yurak -qon tomir tizimining stress omillariga reaktsiyalariga chidamli (parasempatik tip). - Tashqi Ichki
- Fiziologik Psixologik va
- Sezgi azolari bilan his malumot tarzida
- qilmoq Fikrlash jarayonlari
- Kognitiv baho
- Xavfsiz Xavfli
- Stress yoq Stress
Stress darajasini pasaytirish - Oqish 68%
- Musiqa 61%
- Choy kofe 54%
- Sayr qilmoq 42%
Dostları ilə paylaş: |
