Psixikanıń evolyutsiyası hám payda bolıwı (tezis) Annotaciya

Psixikanıń evolyutsiyası hám payda bolıwı (tezis)

Annotaciya. Psixika evolyutsiyası, organizmlerdiń hám mámleketlikler ara rawajlanıwınıń ózgeriwshen procesi, tiykarlanıp genetikalıq tábiyiy tańlawlar, hám zárúr ortalıq ózgeriwshileri menen baylanıslı. Bul processtiń mánisi, bólek organizm túrlerin, olardıń munasábetleri hám háreketlerin túsindiredi. Tábiyiy ayrıqshalıqlarǵa qaray, haywanlar hám adamlar ózlerin ortalıǵına maslastırıwǵan ayrıqshalıqlardı rawajlanıwsa asırıwadı. Bul ortalıq ózgerisleri, haywanlar hám adamlardıń zehniy qábiletlerin ózgertiwi múmkin.
Gilt sózler: Psixika, evolyutsiyon, social, materiallıq hám diniy qıyallar, insan shaxsı, evolyutsion teoriyası.
Gilt sózler: Психика, эволюция, социальные, материальные и религиозные фантазии, человеческая личность, эволюционная теория.
Gilt sózler: Psychology, evolution, social, material and religious fantasies, human personality, evolutionary theory

Psixika (áyyemgi grekshe:, psychikos — „ruhiy“) yamasa ruwxıylıq — joqarı dárejede shólkemlesken materiya (mıy) dıń haqıyqatlıqtı bólek formada sáwlelendiriwden ibarat ózgesheligi. Tiykarınan, sezim, oyda sawlelendiriw, oylaw, shıdamlılıq minez-qulıq hám basqa subyektiv obrazlarda sawlelenedi. Psixika materiyaga salıstırǵanda ekilemshi. Bul psixikanıń ámelde barlıq usılı (psixika mıy ózgesheligi) de jáne onıń mazmunı (psixika — obiektiv álemniń subyektiv obrazı ) da kórinedi.

Psixika payda bolıwı múddeti hám sisteması barlıq sebepli ózgeriwi múmkin. Bul processler úyreniw, dóretiwshilik qılıw, social munasábetler hám tábiyiy menen baylanıslı bolıwı múmkin. Psixika rawajlanıwı insaniyattıń óz-ara munasábetleri, ózin ońlaw ushın saylanǵan jónelisler, sonıń menen birge, insannıń ózin basqarıw hám basqa maqsetlerge erisiwge qaratılǵan bolıwı menen baylanıslı.
Evolyutsiyon teoriyası boyınsha, insan psixikası haywanlar dúnyasıdaǵı basqa haywanlardan kelip shıqqanlıǵı, yaǵnıy biologiyalıq ózgerisler nátiyjesinde payda bolǵanlıǵı túsinikleri bar. Bunda, insan psixikasınıń birinshi forması haywanlar dúnyasındaǵı aldıńǵı haywanlardıń psixikası rawajlanıwı menen baylanıslı bolǵan, yaǵnıy adamlar payda bolǵan halda onı sisteması kóbirek joqarı dárejede rawajlantırǵanlıǵı ilgeri jıljıtıladı.
Social tariyxıy processler, insanlardıń basqa insanlar menen óz-ara munasábetleriniń, social shólkemleriniń hám diniy ańlawlardıń ózgeriwi de psixika evolyutsiyasına óz úlesin qosqan. Bul ózgerisler tarıyxı, materiallıq, social, hám basqa kóplegen tiyisli faktorlar menen baylanıslı bolǵanlıǵı ushın psixika rawajlanıwın analiz qılıw zárúrli bolıp tabıladı.
1.