Psixikanıń evolyutsiyası hám payda bolıwı (tezis) Annotaciya

Muwapıqlıǵı: Psixika, insan rawajlanıwı hám ózgeriwi hám de haywanlar dúnyası daǵı basqa haywanlar menen salıstırıladı hám psixikanıń evolyutsiyası bul rawajlanıwdıń zárúrli bólegi bolıp tabıladı.
2.Biologiyalıq ózgerisler: Psixikanıń payda bolıwında biologiyalıq ózgerisler, yaǵnıy genetikalıq faktorlar, insan psixikasinıń formalanıwında zárúrli áhmiyetke iye boladı. Bul ózgerisler, haywanlar dúnyasıdaǵı basqa haywanlardan kelip shıqqan insannıń psixikasın tiykarǵı faktorlardan biri bolıp tabıladı.
3.Social Faktorlar: Psixikanıń rawajlanıwı social faktorlar menen de baylanıslı. Insanlardıń óz-ara munasábetleri, social shólkemler, materiallıq hám diniy qıyallar psixikanııń evolyutsiyasın qáliplestiriwde úlken rol oynaydı.
4.Materiallıq, Ilimiy hám Texnologiyalıq Rawajlanıwlar:Psixikanıń evolyutsiyasında materiallıq, ilimiy hám texnologiyalıq rawajlanıwlar da zárúrli áhmiyetke iye. Insanlar ózlerin basqarıw, social sistemalardı qáliplestiriw, ózlerin ózlestiriw hám dúnya menen óz-ara munasábetlerdi úyreniw hám rawajlandırıw ushın materiallıq hám ilimiy ózgerisler zárúrli bolıp tabıladı.
5. Psixika dúzilisi hám basqarılıwı:** Psixikanıń evolyutsiyasında insannıń ózin basqarıw qábiletlerin úyreniw, psixikasini basqarıw, stresske qarsı turǵanlıq hám basqa qábiletlerin rawajlandırıw daǵı ózgerisler zárúrli bolıp tabıladı.
6. Payda bolıw basqıshı :Psixika payda bolıwı ámeldegi waqıttıń mánisi, insanlardıń fizikalıq hám psixik qásiyetleri menen baylanıslı. Bul basqıshda adamlardıń óziniń jámiyetke qaramastan, fizikalıq hám psixik jaǵdayı hám qásiyetleri, ózlerin basqarıw, ózlerin ońlaw, bilim alıw, social munasábetler hám basqa kóplegen faktorlar jámiyettegi psixika payda bolıwın qáliplestiredi.
Házirgi zaman jáhán psixologiyasida biologiyalıq (tábiyiy) jáne social (sosial) faktor (faktor ) dıń, haqıyqatlıqtıń tásiri astında qáliplesken insan shaxsında eki zárúrli bólim bolǵanlıǵın tastıyıqlaytuǵın teoriya joqarı poziciyanı iyelep turıptı. Usı teoriyaǵa qaray " ishki psixik" (" endopsixik" - grekshe " endo" ishki degen mánisti ańlatadı ) bólimlerge ajratıladı, degen ideyanı ilgeri jıljıtıladı. Bul talqinga kóre " endopsixika" shaxstıń psixik dúzilisiniń ishki bólimleri retinde psixik elementler hám funksiyalardıń óz-ara baylanıslılıǵı sáwlelendiriledi.
Iskerlik processinde insan shaxsı, hár tárepleme hám bir pútkil, pútin halda rawajlanadı. Lekin iskerlikti maqsetke muwapıq ámelge asırıwı ushın onı tuwrı shólkemlestiriw kerek. Lekin kóp jaǵdaylarda shaxstıń rawajlanıwı ushın múmkinshilikler jaratılmaydı, tárbiyalaniwshilerdiń social miynet, biliw xızmetleri sheklengen boladı.
Evolyutsion psixologiya - insan tábiyaatınıń waqıt ótken sayin psixologiyalıq uyqaslıqtıń bir qatarı retinde qanday rawajlanıp atırǵanına qaraǵanda salıstırǵanda jańa ilimiy disiplin. Kóplegen evolyutsionizmga biologlar hám basqa ilimpazlar, evolyutsion psixologiyani haqıyqıy ılım dep tán alıwdı qálemeydi.
Charlz Darvinnıń tábiyiy selektsiya haqqındaǵı ideyaları sıyaqlı, evolyutsion psixologiya da insaniy tábiyaattıń jaqsı maslasıwshılıǵı kemrek qolay adaptaciyalar ushın saylanǵan.
Psixologiya salasında bul adaptaciyalar sezim-sezimler yamasa mashqalalardi sheshiw kónlikpelerinde bolıwı múmkin.
Psixika evolyutsiyası haqqında analiz, insan hám haywanlar arasındaǵı munasábetlerdi túsiniwde hám tábiyaat kúshlerine iykemlesiwde qanday ózgerislerdi keltiredi.
Evolyutsion teoriyası, insanlardıń fizikalıq hám ruwxıy rawajlanıwların túsiniw, úyreniw hám olardı tastıyıqlawda zárúrli bolǵan texnikalıq hám metodlardı rawajlandırıwda járdem bere aladı.