Adolatlilik tamoyili – daromadlari va hukumat dasturlaridan foydalanish darajasi bo`yicha teng bo`lgan kishilar teng miqdorda soliq to`lashi zarur.
Soliq solishning umumiy tamoyillari : R = --------- X 100 % R D ‘ Soliq stavkasi ( R ) – bu olinadigan soliq summasining (R ) ,soliq solinadigan daromad midoriga (D) nisbatining foizdagi ifodasi.
‘ Progressiv , proporsional va regressiv soliqlarning grafik ko`rinishi Progressiv soliq . Proporsional soliq. Regressiv soliq. Soliq
stavkasi
Daromad hajmi.
Daromad hajmi o`sib borishi bilan o`rtacha stavkasi o`sib boruvchi soliqlar progressiv soliqlar deyiladi.
Daromad hajmi o`sib borishi bilan o`rtacha stavkasi pasayib boruvchi soliqlar regressiv soliqlar deyiladi.
Daromad hajmi o`sib borishi bilan o`rtacha stavkasi o`zgarishsiz qoluvchi soliqlar proporsional soliqlar deyiladi.
Markaziysoliqlar
Mahalliysoliqlar
Amalqilishdoirasigako`ra
To`g`ri soliqlar
Egrisoliqlar
Jalbqilishxarakterigako`ra
Daromadsolig`i
Foydadanolinadigansoliq
Mulksolig`i
Resurslaruchunto`lovlar.
Soliqqatortishobyektlariturigako`ra
Huquqiyshaxslarto`laydigansoliqlar
Jismoniyshaxslarto`laydigansoliqlar
Soliqqatortishsubyektlaribo`yicha Soliq turlari: R1
R
0
V1
V
Davlat budjetining daromadlari va soliq stavkasi o`sishi o`rtasidagi bog`liqlikning grafikda tasvirlanishi << Laffer egri chizig`i >> nomini oldi.
Davlat bujeti daromadlari va soliq stavkasi o`rtasidagi bog`liqlikni A.Laffer asoslab bergan. Uning mulohazalariga ko`ra ,<< korparatsiyalar daromadiga soliq stavkasini xaddan tashqari oshirish, ularning kapital quyilmalariga bo`lgan rag`batini susaytiradi,fan- texnika taraqqiyotini va iqtisodiy o`sishni sekinlashtiradi hamda bular oxir oqibatda davlat budjeti-ga tushumlarni kamaytiradi. Aksincha soliq stavkalarining pasaytirish jamg`armalar investitsiyalar va bandlikning ortishi orqali soliq undiriladigan daromad hajmining o`sishini ta`minlaydi.>>
Soliq
stavkasi
Davlat budjetiga tushumlar.
Soliq stavkasining optimal miqdori ( R1) davlat budjetiga eng yuqori tushum (V1)ni ta`minlaydi.
