Pul – kredit tizimi. Banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi roli. Reja: Soliq tizimi va uning vazifalari

Muomalani ta`minlash uchun zarur bo`lgan pul miqdori quyidagi omillarga bog`liq:

• Tovarlarvaxizmatlarqanchako`pbo`lsa,ularningnarxiqanchabalandbo`lsa,ularnisotishvasotibolishuchunshunchako`ppulmiqdortalabqilinadi.

1.Muayyandavrda(masalan,biryildavomida)sotilishivasotibolinishilozimbo`lgantovarlarsummasi.

• Pulqanchaliktezaylansa,muomalauchunzarurbo`lganpulmiqdorishunchakambo`ladi.

2.Pulbirliginiaylanishxizmati.

• Ko`pinchatovarlarqarzga(kreditga)sotiladivaularninghaqikelishuvgamuvofiqkeyingidavrlardato`lanadi.

3.Kreditningrivojlanganlikdarajasi,puldanto`lovvositasisifatidafoydalanish.
Muomala uchun zarur bo`lgan pul miqdori quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi:
Pm = ---------------------------
At
Tb -- Xk + Xt
Pm
Tb
Xk
Xt
At
- muayyan davrda muomala uchun zarur bo`lgan pul miqdori;
- sotilish lozim bo`lgan tovarlar summasi( tovarlar miqdori narxi) ;
- to`lash muddati kelgan tovarlar va xizmatlar hamda boshqa to`lovlar summasi;
- kreditga sotilgan tovarlar summasi;
- pulning aylanish tezligi.
Boshqa sharoitlar o`zgarmay qolganda, muayyan davrda muomala uchun zarur bo`lgan pul miqdori sotishga chiqariladigan tovarlar summasiga to`g`ri mutanosib , pulning aylanish tezligiga teskari mutanosibdir.
Likvidlik – bu turli aktivlarning o`z qiymatini yo`qotmasdan ( ya`ni eng kam xarajatlar asosida) tezlik bilan naqd pulga aylana olish qobiliyatidir.
Pul bozori – bu mamlakatdagi pul miqdori hamda foiz stavkasining turli darajalarida pul mablag`lariga bo`lgan talab va pul taklifining o`zaro nisbatini ifodalovchi mexanizm.
Pul taklifi – bu bozorda pul sifatida muomalada bo`lgan turli –tuman moliyaviy mablag`lar, ya`ni pul agregatlari yig`indisi hisoblanadi.