Q o d IL o V, Q. O d IL o V umumiy elektrotexnika va elektronika asoslari

C,
c.
Cf 
Chiqish
4>
- 0 -
-
0
-
4.3.1-rasm.
Ko‘p zvenoli to'g'rilovchi to'siqlar:
- to'siqga kirishdagi pulsatsiya koefTitsiyenti; 
- to‘siqning chiqishdagi 
berilgan pulsatsiya koeffitsiyenti.
Tekislovchi koeffltsiyent, kuchlanish yoki tokning to ‘g‘rilovchi 
pulsatsiyasini to‘siq necha martaga kamaytirishini ko‘rsatadi.
To‘g‘rilagich uskunalarida ishlatiladigan tekislovchi to ‘siqlar 
sxemalari har xil bo‘ladi:
— oddiy induktiv to ‘siq;
— oddiy sig'imli to'siq;
— G shaklidagi to‘siq;
— P shaklidagi to'siq.
133
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4.3.2-rasm.
To‘siq sxemalari:
a
— oddiy induktiv; 
h
— oddiy hajmiy; 
d —
G shaklidagi; 
e —
uch zvenoli 
G shaklidagi; / — P shaklidagi.
4.4. Tok va kuchlanish stabilizatorlari, ularning vazifasi
Kuchlanish gazorazryad stabilizatoriari. Gazorazryad asboblari 
o'zgarmas tokda kuchlanishni barqarorlashtirishda (stabilizatsiya) 
ishlatiladi. Buning uchun sekin yonadigan yoki toj razryadli 
stabilitronlar ishlatiladi.
V,*
4.4.1-rasm.
Kuchlanish gazorazryad stabilizatorlar: 
a
— stabilizator sxemasi; 
b —
stabilitron tavsifi.
1 3 4
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4 4 .1 -rasm d an k o 'rin ib tu rib d ik i, stab ilitro n d an o ‘tgan 
tokning m iqdoriga, stabilitrondagi kuchlanishning pasayishi 
bog'liq emas. 1—2 uchastka ishchi uchastka. LJshbu uchastka 
atrofidagi stabilitronning kuchlanishi kuchlanish barqarorligi — 
Ubar
deyiladi.
G azorazryad stabilitronlar 5 dan 60 ma.ga teng boMgan 
barqaror toklarda 70 v va undan yuqori kuchlanishlarni barqaror- 
lashda ishlatiladi. Yana shuni aytishimiz kerakki, kuchlanish sta- 
bilizatorlari elektron lampalarda yoki tranzistorlardan iborat bo‘- 
ladi.
Tok stabilizatorlari -
kuchlanishning o'zgari- 
shida zanjirdagi tok miq- 
d o rin i o 'zg a rm a s qilib 
turishini avtomatik tarzda 
saqlab turadigan asbob- 
lardir. Tokni barqaror- 
lashtirish uchun moMjal- 
langan asboblar b aret- 
terlar deb ataladi.
Baretterlar ko‘piricha 
elektron lampa cho'gMa- 
nish tokini barqarorlashda 
ishlatiladi. Uni cho'gMa- 
nish zanjiriga ketma-ket 
ulanadi, bunda lampani 
m a n b a i u c h u n z a r u r 
kuchlanish ko'piigi baret- 
terda o'chadi.
P a ra lle l 
u la n g a n
c h o ‘g‘lanuvchi ham m a 
la m p a la rn in g um u m iy
toki baretterning nominal 
tokiga teng boMadi:
/
nl
+ / , + / *
/
.