Q yo‘ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov iqtisodiy ta’limotlar tarixi

2. 
«Iqtisodiy ta’limotlar tarixi» fanini o'rganishning zaruriyati,
ahamiyati va vazifalari.
Iqtisodiy bilimlar bilan jamiyat iqtisodiyoti orasida bevosita aloqa mavjud. 
Ularning jamiyat taraqqiyotidagi o ‘m i va ahamiyati juda katta.
Iqtisodiy bilimlar iqtisodiyotda yuz beradigan jarayonlami aks ettiradi, 
ijtimoiy taraqqiyotni tezlashtirish yoki sekinlashtirish yo‘li bilan ularga 
ta’sir ko‘rsatadi. M a’lumki, ko‘plab konsepsiyalar (masalan, neoklassik 
yoki Keyns konsepsiyasi) davlat iqtisodiy dasturlari uchun asos bo‘lgan.
Iqtisodiy taraqqiyot jarayonida iqtisodiy bilimlar ham o'sishda va 
o ‘zgarishda bo‘Iadi. Shu bilan birga, iqtisodiy bilimlar tarixi hoziigi zamon 
bilan uzviy bog‘liq. Bu hal qilinayotgan masalalarning muhimligi va 
ahamiyatini belgilanib, «Iqtisodiy ta’limotlar tarixi» fanining muhim 
belgilaridan birini bildiradi.
0 ‘tgan davrdagi iqtisodiy g‘oyalar tahlili yetarli darajada bo ‘lmagani 
sababli, ulam i tanqidiy va ijodiy o ‘rganish lozim bo‘ladi.
Shaxsiy va ijtimoiy farovonlik masalasi tarixiy, iqtisodiy, falsafiy, 
ijtimoiy, statistik va boshqa tadqiqotlarda asosiy o ‘rin egallagani uchun 
ular fundam ental, kom pleks ijtim oiy-iqtisodiy va falsafiy m asala 
hisoblanadi. Farovonlik masalalari bo‘yicha A. Smit, L. Valras, K. Menger, 
V. Pareto, J. Gobson, P. Samuelson, J. Gelbreyt, U. Rostoy, E. Xansen, 
G. Myurdal, G. Jentis, J. Sismondi, N. G. Chemishevskiy vaboshqalaming 
konsepsiyalari mavjud. K o'pgina iqtisodchilar iqtisodiy faoliyat va davlat 
faoliyati uchun shaxs va jam iyat farovonligi asosiy maqsaddir, deb 
ta ’kidlaydilar. Ular farovonlik va uning jamiyatdagi yutuqlarga erishish 
yo‘llarini «Iqtisodiy ta ’limotlar tarixi» fanini o ‘rganish zarurati bilan 
bog‘laydilar.
«Iqtisodiy ta’limotlar tarixi» fanining o ‘ziga xos o‘rganish xususiyatlari 
mavjudligidan uning o ‘z oldiga qo‘yadigan ilmiy muammolari ham o‘ziga 
xosdir. U tarixiy iqtisodiy fan b o ‘lib, ulaming dialektikasini tavsiflaydi.
6

---

«Iqtisodiy ta ’limotlar tarixi» kursi quyidagi masalalarga e’tibom i 
qaratadi:
birincbidan, 
«Iqtisodiyot nazariyasi»dan olingan tafakkurni mustah- 
kamlab, ulam i yanada chuqurlashtirish, iqtisodiyot taraqqiyot o ‘rtaga 
qo‘yayotgan muammolarga yechim topishni osonlashtirish;
ikkincbidan, 
«Iqtisodiyot nazariyasi» fanidagi kategoriyalar va 
qonunlarning m azmun-mohiyatini tushunish va amal qilish mexanizmini 
o ‘rganib olish;