Academic Research in Educational Sciences Volume 3 | Issue 2 | 2022 ISSN: 2181-1385 Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12 DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-12-17 SJIF: 5,7 | UIF: 6,1 15 February, 2022 https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal tadbirkorlikning salmog„ini oshirishga tadbiq etishni maqsadga muvofiq deb
hisoblaymiz.
Darhaqiqat, mamlakatimizda 2019 yil davomida 92,9 mingta yangi kichik
korxona va mikrofirmalar (dehqon va fermer xo„jaliklaridan tashqari) tashkil etildi va
bu ko„rsatkich 2018-yildagiga nisbatan 1,9 barobar ko„pdir. Kichik korxonalar va
mikrofirmalarning eng ko„p soni savdo (39,1 %), sanoat (21,0 %), qurilish (9,4 %),
qishloq, o„rmon va baliq xo„jaligi (8,0 %), yashash va ovqatlanish bo„yicha xizmatlar
(7,8 %), tashish va saqlash (3,2 %) sohalarida tashkil etildi. 2019 yil yakunlari
bo„yicha, kichik tadbirkorlik (biznes) sub‟ektlari tomonidan 262 984,4 mlrd. so„m
miqdorida qo„shilgan qiymat yoki iqtisodiyotda yaratilgan jami qo„shilgan qiymat
hajmining 56,5 %i yaratildi. Iqtisodiyotning asosiy tarmoqlari bo„yicha yalpi
qo„shilgan qiymatda kichik tadbirkorlik (biznes) ning ulushi qishloq, o„rmon va baliq
xo„jaligida 98,6 %, qurilishda 78,7 %, xizmatlar sohasida 40,7 % va sanoatda 31,1 %
ni tashkil etdi.
2020 yilda esa yangi kichik korxona va mikrofirmalar soni 46,6
mingtani(dehqon va fermer xo„jaliklaridan tashqari) tashkil etdi. Kichik korxona va
mikrofirmalar soni savdoda (35,6 %), sanoatda (20,9 %), qishloq, o„rmon va baliq
xo„jaligida (18,3 %), qurilishda (7,1 %), yashash va ovqatlanish bo„yicha xizmatlar
(5,3 %), tashish va saqlash (2,5 %) sohalarida tashkil etildi.
Rivojlangan mamlakatlarda kichik biznesni qo„llab-quvvatlash davlat
ahamiyatiga ega bo„lgan majmuaviy kompleks tuzilma bo„lib, bunda tadbirkorlarning
huquq va manfaatlarini himoya qilish qonuniy asoslab qo„yilgan hamda tadbirkorlar
imtiyozli sur‟atda kredit resurslari imkoniyatlaridan foydalanadilar. Imtiyozli soliq
to„lash imkoniyatlariga ega, ishlab chiqarish, moliya, fan, bozor infratuzilmasidagi
jami afzalliklar va yangiliklardan, o„zlariga manfaatli bo„lgan iqtisodiy o„sishga
ko„maklashuvchi barcha omillardan foydalanadilar. SHuni alohida ta‟kidlash
o„rinliki, biror bir mamlakatda davlat kichik biznesni qo„llab-quvvatlashga doir
maqsadli va qat‟iy iqtisodiy siyosat yuritar ekan, albatta o„z hududida yashovchi
aholining iqtisodiyotdagi tuzilmalarining o„ziga xos xususiyatlarini, mentalitetini va
shu kabi boshqa omillarni ham hisobga olishi zarur .
Jahon tajribasiga nazar tashlaydigan bo„lsak, rivojlangan mamlakatlarda ham
dastavval kichik biznesning iqtisodiyotda tutgan o„rniga alohida ahamiyat berilgan.
Yaponiya ham iqtisodiyotda kichik biznesni jadal rivojlantirishi natijasida “yapon
mo„jizasi”ni yaratib, dunyoda bu boradagi eng yuksak natijalarni
qo„lga kiritdi, ya‟ni, Yaponiyada aholi jon boshiga 38000 AQSH
dollari hisobida daromad kela boshladi, xolbuki, kichik biznesni