Qaydalar azərbaycan respublikasi föVQƏladə hallar nazirliyi sənayedə İŞLƏrin təHLÜKƏsiz göRÜLMƏsi və

Balonların hazırlanması üçün tətbiq edilən polad markalarının

və xəlitələrin siyahısı

		Kimyəvi tərkibi	Müvəqqəti müqavimət,		Axıcılıq həddi,	Termiki	Tətbiq olunma		Mühitin təzyiqi,	Balonun silindrik
N			MPa (kqQ/sm^2)		MPa (kqQ/sm^2),		temperaturu, ^oC		MPa (kqQ/sm^2)	hissəsinin maksi-
	Poladın markası	(ГОСТ, TŞ,				emal
s/s					az olmayaraq				çox olmayaraq	mal qalınlığı, mm,
			az	Çox			Aşağı	Yuxarı
		ОСТ)	olmayaraq	olmayaraq			olmayan	olmayan		çox olmayaraq
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
1	20ХН4ФА	ГОСТ 4543	1275	1521	1079(110)	T + B	-80	150	Məhdud deyil	15
			(130)	(155)
2	35ХН3МФА	ТŞ 14-3-883	1128	1373	981(100)	T + B	-80	150	Məhdud deyil	30
	38ХН3МФА	ГОСТ 4543	(115)	(140)
3	40ХН2МА	ГОСТ 4543	981	1177	834(85)	T + B	-50	150	Məhdud deyil	15
			(100)	(120)
			932	1177	785(80)	T + B	-50	150		25
			(95)	(120)
4	30ХМА	ГОСТ 4543	1030	1275	883(90)	T + B	-50	150	Məhdud deyil	15
			(105)	(130)
			932	1177	736(75)	T + B	-60	150		21
			(95)	(120)
			785	981	589(60)	T + B	-50	150		21
			(80)	(100)
5	30ХГСА	ГОСТ 4543	883	1226	687(70)	T + B	-50	150	Məhdud deyil	15
			(90)	(125)
			687	Məhdud	412(42)	N + B	-50	150		Məhdud deyil
			(70)	deyil
6	40Х, 38ХА,	ГОСТ 4543	883	1177	687(70)	T + B	-50	150	40(400)	30
	35ХГМФ,		(90)	(120)
	38ХГР
7	45	ГОСТ 1050	598	Məhdud	353(36)	N	-50	150	25(250)	Məhdud deyil
			(61)	deyil
8	40	ГОСТ 1050	569	Məhdud	334(34)	N	-50	150	25(250)	Məhdud deyil
			(58)	deyil

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
9	35	ГОСТ 1050	530	Məhdud	314(32)	N	-50	150	25(250)	Məhdud deyil
			(54)	deyil
10	30	ГОСТ 1050	491	Məhdud	294(30)	N	-50	150	25(250)	Məhdud deyil
			(50)	deyil
11	25	ГОСТ 1050	451	Məhdud	275(28)	N	-50	150	25(250)	Məhdud deyil
			(46)	deyil
12	20*	ГОСТ 1050	412	Məhdud	245(25)	N	-60	350	25(250)	Məhdud deyil
			(42)	deyil						12
		ГОСТ 1577	373			P	-40	475	5,0(50)
			(38)
						N	-50
13	Ст3сп	ГОСТ 380	373	Məhdud	-	P	-40	425	5,0(50)	12
	Ст3пс*		(38)	deyil		P	-50
14	12Х18Н9	ГОСТ 5632		Məhdud	255(26)	А	-	150	Məhdud deyil	Məhdud deyil
	12Х18Н10Т			deyil			196
	12Х18Н12Т
15	08Х18Н10Т	ГОСТ 5632		Məhdud	255(26)	А	-	150	Məhdud deyil	Məhdud deyil
	08Х18Н12Т			deyil			196
16	08Х18Н12Т	ГОСТ 5632	491	Məhdud	255(26)	А	-	150	Məhdud deyil	Məhdud deyil
	mərkəzdənqaç		(50)	deyil			196
	ma qüvvə ilə
	tökmə
17	Xəlitə 14	ГОСТ 19807	687	Məhdud	491(50)	N	-50	60	Məhdud deyil	Məhdud deyil
			(70)	deyil

___________________________

*Qaynaq olunmuş balonlar üçün.

Əlavə 5

EYNİTİPLİ QAYNAQ BİRLƏŞMƏLƏRİ ANLAYIŞLARININ TƏYİNİ

Eynitipli qaynaq birləşmələri aşağıdakı ümumi əlamətləri olan qaynaq birləşmələri qrupudur:

а) qaynaq üsulu;

2. 
   əsas metalın markası (markaların birləşməsi).
   

Bir qrupda texnologiyaya uyğun olaraq qaynaq üçün eyni markalı (markaların birləşməsini) qaynaq materialların tətbiqi nəzərdə tutulmuş, müxtəlif markalı poladlardan hazırlanmış detalların qaynaq birləşmələrini birləşdirməyə icazə verilir;

3. 
   qaynaq materiallarının markası (markaların birləşməsi). Bir qrupda texnologiyaya uyğun olaraq qaynaq üçün eyni markalı poladlardan hazırlanmış detalların qaynaq olunması üçün müxtəlif markalı (markaların birləşməsini) qaynaq materiallarını tətbiq etməklə yerinə yetirilmiş qaynaq birləşmələrini birləşdirməyə icazə verilir; elektrodlar ГОСТ 9466 üzrə eni növ örtük qatına (əsas, rutil, sellüloz turş) malik olmalıdırlar.
   

3. 
   qaynaq zonasında qaynaq olunan detalların nominal qalınlığı. Bir qrupda nominal qalınlığı aşağıda göstərilən diapazonlardan birinə aid olan, qaynaq zonasındakı detalları birləşdirməyə icazə verilir:
   

3 mm -ə qədər (3mm daxil olmaqla);

3 -dən 10 mm -ə (daxil olmaqla) qədər;

10 -dan 50 mm -ə (daxil olmaqla) qədər; 50 mm -dən böyük.

Bucaq, tavr, və düyünlü birləşmələr üçün göstərilən diapazonlar qaynaq olunan detallara aiddir; əsas detalların qalınlığını nəzərə almamağa icazə verilir;

3. 
   qaynaq zonasında əyrilik radiusu. Bir qrupda qaynaq zonasında (borular üçün – nominal xarici diametrin yarısı ilə) ərilik radiusu aşağıda göstərilən diapazonlardan birinə aid olan detalların qaynaq birləşmələrini birləşdirməyə icazə verilir:
   

12,5 mm -ə qədər (12,5 mm daxil olmaqla); 12,5 -dən 50 mm -ə (daxil olmaqla) qədər; 50 -dən 250 mm -ə (daxil olmaqla) qədər;

250 mm -dən böyük (yastı detallar daxil olmaqla).

Bucaq, tavr və üst-üstə qaynaq birləşmələri üçün göstərilən diapazonlar qaynaq olunan detallara aididdir; əsas detalların əyrilik radiuslarını nəzərə almamağa icazə verilir.

ə) qaynaq birləşməsinin növü (uc-uca, bucaq, tavr, üst-üstə). Bir qrupda ştuserləri (boruları) tutumun elementlərinə birləşdirən qaynaq tikişindən başqa, bucaq tavr və düyünlü birləşmələri birləşdirmək olar;

3. 
   kənarların hazırlanma forması. Bir qrupda aşağıdakı kənarların hazırlanma formasına aid qaynaq birləşmələrini birləşdirmək olar:
   

kənarları bir tərəfli kəsilməklə və çəplik bucağı 8 dərəcədən böyük;

kənarları birtərəfli kəsilməklə və çəplik bucağı 8 (daxil olmaqla) dərəcəyə qədər (dar kəsilmə); kənarları ikitərəfli kəsilməklə;

kənarları kəsilmədən;

3. 
   əsas qatın qaynaq üsulu: qalan astarda (astar halqada), əridilən astarda, astarsız (əks valın sərbəst formalaşması) qaynaq tikişinin kökünün qaynağı ilə.
   

3. 
   qaynağın termiki rejimi: əvvəlcədən, proses zamanı qızdırılmaqla, qızdırılmadan, laylar üzrə soyudularaq;
   

24. 
    qaynaq birləşməsinin termiki emal rejimi.
    

4

M Ü N D Ə R İ C A T

сящ.

I Bölmə. “Təzyiq altinda işləyən tutumlarin quruluşu və təhlükəsiz

istismar qaydalari”nin tətbiqi və təyinati sahəsi

1. Ümümi tələblər

1.1. Qaydalarin tətbiqi və təyinati sahəsi 3

1.2. Layihələndirmə ₃

1.3. Bu qaydalarin tələblərinin pozulmasina görə məsuliyyət ₄

1.4. Qəzalarin və bədbəxt hadisələrin tədqiqat qaydalari ₄

II Bölmə. Tutumlarin konstruksiyasi

2.1. Ümumi tələblər ₆

2.2. Lyuklar, baxiş lyuklari, qapaqlar ₇

2.3. Tutumlarin dibi ₇

2.4. Qaynaq tikişləri və onlarin yerləşməsi ₈

2.5. Tutumun divarlarinda deşiklərin yerləşdirilməsi ₉

III Bölmə. Materiallar 11

IV Bölmə. Hazirlama, yenidən qurulma, montaj, sazlama və təmir

4.1. Ümumi tələblər ₁₃

4.2. Buraxila bilən həddlər ₁₃

4.3. Qaynaq ₁₅

4.4. Termiki emal ₁₈

4.5. Qaynaq birləşmələrinin yoxlanılmasi ₂₀

4.6. Hidravlik (pnevmatik) sinaq ₂₈

4.7. Qaynaq birləşmələrinin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi ₃₁

4.8. Qaynaq birləşmələrində qüsurlarin düzəldilməsi ₃₁

4.9. Sənədlər və markalanma ₃₂

V Bölmə. Armatur, nəzarət-ölçü cihazlari, qoruyucu qurğular

5.1. Ümumi tələblər ₃₃

5.2. Bağlayici və bağlayici-tənzimləyici armatur ₃₃

5.3. Manometrlər ₃₄

5

5.4. Temperatur ölçmək üçün cihazlar ₃₅

5.5. Təzyiqin artmasina qarşi qoruyucu qurğular ₃₅

5.6. Mayenin səviyyəsini göstərən cihazlar 38

VI Bölmə. Quraşdirma, qeydiyyat, tutumlarin texniki müayinə

olunmasi, istismara icazənin verilməsi

6.1. Tutumlarin quraşdirilmasi 40

6.2. Tutumlarin qeydiyyatdan keçirilməsi 40

6.3. Texniki yoxlanma (şəhadətlənmə) 42

6.4. Tutumun istismara buraxilmasina icazə 49

VII Bölmə. Nəzarət, saxlanma, xidmət və təmir

7.1. Nəzarətin təşkili 51

7.2. Tutumlarin saxlanmasi və xidmətin göstərilməsi 51

7.3. Tutumlarin qəzali vəziyyətlərində işinin dayandirilmasi 52

7.4. Tutumlarin təmiri 53

VIII Bölmə. Хариъдя истещсал олунан тутумлар вя йарымфабрикатлар 54

IХ Bölmə. Mayeləşdirilmiş qzların daşinması üçün

sisternlərə və çəlləklərə qoyulan əlavə tələblər .................................................

9.1. Ümumi tələblər 55

Х Bölmə. Balonlara qoyulan əlavə tələblər

10.1. Ümumi tələblər 59

10.2. Balonların şəhadətləndirilməsi 61

10.3. Balonların istismarı 64

ХI Bölmə. Qaydaların tələblərinə riayət edilməsinə nəzarət 68

Ə l a v ə lər 69

6