QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

Süni geotermal mənbələrdə işçi cisim kimi maye və ya qaz tətbiq olunur, onlar qazılmış quyularda yüksək 

temperaturlu dağ süxurları layında sirkulyasiya edir.  

ABŞ-da neçə illərdən bəridir ki, dərinliyi 4 km, isti çatlı, susuz süxur olan qazılmış quyulara soyuq su bu-

raxmaq üzrə  təcrübələr yerinə yetirilir. Suyun təxminən 3/5 hissəsi digər quyular vasitəsilə isti buxar halında 

Yerin səthinə  çıxır. Bu buxardan yalnız turbinləri hərəkətə  gətirərək elektrik istehsal etməkdə deyil, həm də 

mərkəzi istixanalarda istifadə etmək olar.  

Soyuq suyu Yerin təkinə vurmaqla geotermal enerjidən istifadə olunması üzrə tədqiqatlar Yaponiya, Böyük Bri-

taniya, Fransa və Rusiyada aparılır. Hələlik yeraltı istiliyin çıxarılması baxımından ən perspektivli müasir vulkanizm 

rayonları hesab olunur. Vulkanların özü sakit fəaliyyət dövründə, xüsusilə püskürmə zamanı böyük isti su və buxar 

mənbəyi sayılır.  

Geotermika – hələlik energetikanın yeni bir budağı olub böyük perspektivləri vardır. Geotermal 

---

 

214

stansiyaların elektrik enerjisi hər halda hidroelektrik stansiyalarında əldə edilən enerjidən iki dəfə, bərk və maye 

yanacaqlardan alınan enerjidən isə dəfələrlə ucuz başa gəlir.