QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

2.2.2. İşıq və onun orqanizmlərin həyatında rolu 

İşıq mühüm ekoloji faktor olub, böyük əhəmiyyət kəsb edir, o, fotosintez prosesləri üçün enerji mənbəyi 

olub Yerin qeyri-üzvi bitki örtüyündən üzvi birləşmələrin yaranmasında iştirak edir. İşıq özünün fiziki 

xassələrinə görə heyvanların müxtəlif həyat proseslərində böyük və çoxşaxəli rol oynayır.  

Qeyd etmək lazımdır ki, ekologiyada «işıq» termini dedikdə günəş şüalanmasının bütün diapazonu nəzərdə 

tutulur, bura 0,05-dən 3000 nm-ə (1 nanometr=10

-6

mm) qədər və daha yüksək dalğalı uzunluqda enerji axını 

nəzərdə tutulur. Bu radiasiya axını canlı orqanizmlərin həyatında fiziki xassələrinə və ekoloji əhəmiyyətinə görə 

bir neçə sahəyə ayrılır. Bu sahələrin sərhədləri (hüdudları) aydın deyil. Ümumi şəkildə onları  aşağıdakı kimi 

təsəvvür etmək olar:  

<150 nm – ionlaşma radiasiyası; 

---

 

35

150-400 nm – ultrabənövşəyi radiasiya (UB); 

400-800 nm – görünən işıq (müxtəlif orqanizmlər üçün sərhədləri fərqlənir); 

800-1000 nm – infraqırmızı radiasiya (İQ). 

Bütün orqanizmlərin həyat fəaliyyəti proseslərini yerinə yetirmək üçün daxil olan enerjinin əsas mənbəyi