|
16.5. Parnik (istilik) effekti. temperaturun yüksəlməsi
Parnik (istilik) effekti nədir? Parnik effekti atmosferin Günəş radiasiyasını buraxıb, lakin yer şüalanmasını
saxlayaraq, bununla da, Yerin istilik toplanmasına kömək etmək xassəsidir. Yer atmosferi qısadalğalı günəş
radiasiyasını nisbətən yaxşı buraxır və o, albedosu olduğundan yer səthi tərəfindən tamamilə udulur. Yer səthi
günəş radiasiyasının udulması hesabına yerin, əsasən uzundalğalı istilik şüalanmasının mənbəyi olur; bu
dalğalar üçün atmosferin şəffaflığı azdır və onlar atmosferdə əsasən su buxarı tərəfindən udulur. Yer
şüalanmasının yalnız 10 …. 20%-i atmosferə keçərək kosmos fəzasına daxil olur. Beləliklə, atmosferin parnik
və ya istilik effekti, günəş şüaları tərəfindən istixananın qızması zamanı onun şüşəsinin təsirinə oxşardır.
Əgər yerin istilik qazları olan atmosferi olmasaydı, onun səthinin orta temperaturu 33
0
C aşağı olardı.
Hazırda yer səthinin orta temperaturu +15
0
C təşkil edir, deməli, parnik effekti olmasa idi, o, (-18
0
) olardı. Odur
ki, parnik effekti Yerdə həyatın mövcudluğu üçün mexanizmlərdən biri sayılır.
Parnik effekti yaratmaqda su buxarı böyük rol oynayır. Bu baxımdan, atmosferdə yüksək konsentrasiyalı
qazların da rolu böyükdür. Əsas istilik effekti yaradan qazlar aşağıdakılardır: karbon 2-oksid (CO
2
), metan
(CH
4
), azot oksidləri, xüsusilə NO
Dostları ilə paylaş: | 
