QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov
Açıq fonda tünd hərflər daha asan oxunur. 3
Yüklə 4,26 Mb.
|
|
2. Açıq fonda tünd hərflər daha asan oxunur.
3. Hər 10 dəqiqədən bir 5-10 saniyə ekrandan kənara nəzər salmalıdır. Hər 40-45 dəq. işdən sonra idman fasiləsində gözləri saat əqrəbi istiqamətində və əksinə çevirməli, əl üçün sadə gimnastika hərəkətləri yerinə yetirmək lazımdır. Həkimlər həyəcan təbili çalaraq, qeyd edirlər ki, uşaqların kompüterlə aludə olması onların görmə qabiliyyətini pisləşdirir, məktəbdə onların kompüterlə məşğul olması da, izsiz-əlamətsiz qalmır – uzağı görməmə əlaməti, uşaqlarda 1-ci sinifdən 10-cu sinifə qədər 10 dəfədən də çox artır, təhsilin sonunda 11-ci sinifdə hər dörd uşaqdan biri uzağı görməkdən əziyyət çəkir. Aşağı keyfiyyətli displeydən istifadə etdikdə və otağın düzgün işıqlanmamasından yeniyetmələrdə il ərzində dioptrinə (optik şüşə) qədər görmə qabiliyyətinin itirilməsi qeydə alınmışdır. Lazımi dəqiqliyi, kontrastlığı, təsvirin stabilliyini təmin etməyən köhnəlmiş kompüter texnikasından məktəblərdə istifadə olunmasını həkimlər çoxdan qadağan etmişlər. Beş Moskvaətrafı şəhərlərin 37 məktəbində aparılan tədqiqatlar göstərdi ki, kompüterlərdə yol verilən şüalanma normaları hər yerdə 2-20 dəfə yüksəkdir. Moskva şəhərində 1998-ci ildə kompüter siniflərinin 60%-i gigiyenik tələbata cavab verməyən və uşaqlar üçün təhlükə törədən birinci və ikinci nəslə aid olan kompüterlərdən ibarətdir.
istifadə edilir. Ölçü işləri göstərdi ki, elektromaqnit şüalanması İsveç standartı MPR II-in ekoloji normativini xeyli keçir.
354
Musiqi və reklam kliplərində və multifilmlərində təsvirlərin tez-tez sayrışması (parlayıb sönməsi), xüsusən təhlükəli sayılır. 1997-ci ildə 700 yapon uşaqları epilepsiya tutmasına oxşar simptomla xəstəxanaya gətirildi. Tutmadan əvvəl bu uşaqlar «Karmannıyı monstrı» multifilminə baxırlarmış. Uşaqların sağlamlığının pozulması səbəbi bütün televiziya ekranı boyu təsvirlərin tez-tez 10-30 Qs tezlikli sayrışması olmuşdur. Aydın olmuşdur ki, belə tezlikli diapazonda ekranın parlaqlığı beynin neyronlarının bioritmlərinin xüsusi tezliyi ilə rezonansa düşür (girir). Televiziya təsvirlərinin insana, onun görmə aparatına və beyinə nəzarətsiz təsiri problemi olduqca real olduğundan, son vaxtlar alimlər televiziya ekologiyası adlı yeni fənn inkişaf etdirir. Yaşı 10-dan 14-ə qədər olan uşaqlar əvvəlcə 30 dəqiqədən 2 saata qədər müxtəlif televiziya proqramlarına baxdıqdan sonra psixoloqların testləşdirilməsindən keçmişlər. Məlum olmuşdur ki, yarım saat «boyevik»in fraqmentinə baxdıqdan sonra dərs materialının adi mənimsənilmə sürəti, 20 dəqiqədən sonra müsiqi klipi proqramına həmin müddət ərzində baxdıqdan sonra isə 2 saatdan sonra bərpa olunmuşdur.
Yaponiyada aparılan tədqiqatlar göstərdi ki, uşaqların televiziya verilişlərinə aludə olması, onların «beyinlərinin pozulması», «leksik anomaliyası» ilə kifayətlənmir, bu həm də onların görmə qabiliyyətinin pisləşməsi, oynaqlarının xəstələnməsi, kökəlməsi, qan təzyiqinin yüksəlməsinə səbəb olur. Televiziya verilişlərinə baxmaq ən çox hamilə qadınlar və doğulan uşaqlar üçün təhlükə yaradır. Yapon mütəxəssislərinə görə, ailədə söhbətlər və sadə «dil» ünsüyyəti psixoloji iqlimi yaxşılığa doğru dəyişdirir, sinir sistemini möhkəmlədir, uşaqları daha təmkinli və sakit edir.
|