QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

MİNERAL QİDALANMA  –  orqanizmlər tərəfindən mineral 

elementlərin istifadəsi. Kation və anionlar qəbul olunur. N, P, S, K, Cf, 

Mg və bir sıra mikroelementlər (Fe, B,   Zn, Mg və s.) çox mühüm he-

sab olunur. Heyvanlar onları trofik zənciri üzrə qəbul edirlər: avtotroflar 

– fitofaqlar -zoofaqlar. 

MİNERAL MADDƏLƏR – qeyri-üzvi kimyəvi maddələr. 

MİNERAL RESURSLAR – hər hansı rayon, ölkə, kontinent və 

planetdə (bütövlüklə) Yeraltı faydalı qazıntıların ehtiyatının məcmusu 

(neft, daş kömür, qızıl, gümüş, volfram, dəmir və s.). 

MİNERAL SULAR – bioloji aktiv mineral komponentlərin çoxluğu 

ilə xarakterizə olunan və insan orqanizmini müalicə edən spesifik fiziki-

kimyəvi xassələrə malik təbii (əsasən, yeraltı) sular. Kimyəvi tərkibi və 

fiziki-kimyəvi xassələrindən asılı olaraq müalicə məqsədi ilə (daxili və 

xarici) işlədilir. M.s. minerallaşma dərəcəsinə görə  zəif, çox 

minerallaşmış, duzlu, çox duzlu, ion tərkibinə görə xlorlu, 

hidrokarbonatlı, sulfatlı, natriumlu, kalsiumlu, maqneziumlu və s. sulara 

bölünür: qazların və spesifik elementlərin çoxluğuna görə karbon qazlı, 

sulfidli, azotlu, bromlu, yodlu, dəmirli, mərgümüşlü, radioaktivli (ra-

---

 

311 

 

donlu) və s., temperaturuna görə soyuq (20

°C-dək), ilıq (20-37°C), isti 

(termal 37-42

°C), çox isti (42°C-dən daha çox) olur. Müalicə 

baxımından üzvi maddələrlə  zəngin, zəif minerallaşmış sular daha 

əhəmiyyətli hesab edilir. Azərbaycan Respublikasında 1000-dən çox 

termal və soyuq sulu mineral bulaq qeydə alınmışdır. Karbon qazlı M.s. 

əsasən Kiçik Qafqazda, o cümlədən Naxçıvan Muxtar Respublikasında 

(İstisu, Turşsu, Sirab, Darıdağ, Badamlı, Vayxır və s.); hidrogensulfidli 

sular Böyük Qafqazda (Qalaaltı, Suraxanı,  İlisu), Lənkəranda, 

Masallıda; metanlı sular Abşeronda, Xəzəryanı sahədə və s. yerlərdədir.