QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

VİTRİFİKASİYA  (lat. vitrum - şüşə) – kəskin soyuq şəraitdə (-

20

°C-dən aşağı) bitki və heyvan orqanizm toxumalarının donaraq şüşə 

halına duşməsi, lakin həyatilik qabiliyyətini itirməməsi. 

VOLF ƏDƏDİ – Günəşin fəallığını xarakterizə edən ədədlərdən bi-

ri. Günəş diskində görünən ləkələrin tutduğu ümumi sahə ilə  təqr. 

mütənasibdir və X=K(10d+f) düsturu ilə hesablanır. Burada K – 

müşahidəçinin vəziyyəti, teleskopun ölçüləri və b. səbəblərdən asılı 

əmsal, f – günəş diskindəki ləkələrin sayı, “d” isə  həmin ləkələri 

birləşdirən qrupların sayıdır.  İsveçrə astronomu R.VOLF elmə daxil 

etmişdir. 

VULKAN BOMBASI – vulkan püskürməsi vaxtı atılmış lava 

parçaları. Püskürmə məhsulunun havada soyumasından əmələ gəlir. 

VULKAN QAZLARI – vulkan püskürməsi zamanı və püskürmədən 

sonra kraterdən, vulkan yamaclarındakı çatlardan, lava axınlarından və 

piroklastik süxurlardan ayrılan qazlar. 

VULKAN TUFU – vulkan külü, vulkan qumu, lapilli və s. bərk 

---

 

483 

 

püskürmə  məhsulları  yığımının sementləşməsindən  əmələ  gələn süxur. 

Tərkibinə görə bazaltlı, andezitli, dasitli, liparitli və s. olur. V.t.-dan 

inşaat materialı kimi istifadə edilir. Azərbaycanda (Kəlbəcər, Xanlar və 

s. rayonlarınlarda) yataqları məlumdur.