QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

QUTTAPERÇA, QUTTAPERÇALI BİTKİLƏR  – qətran, gitrə; 

həmin qətranın alındığı  ağac; – əsasən  Şərqi Asiya, Yeni Qvineya və 

CAR-da bitən palakvaum, payena, bassia cinslərinə  mənsub olan ağac 

növlərinin süd şirəsindən alınan məhsul. Əsas komponenti (təqr. 90%-i) 

qutta – təbii kauçuku əmələ  gətirən və emprik formulu (C

5

H

3

) olan 

irimolekulalı polizoprendən ibarətdir. Texniki Q.-da müxtəlif qətranlar, 

zülali maddələr, su və s.-də olur. O, otaq temperaturunda bərk haldadır, 

rəngi ağ-sarımtıl-qəhvəyidir, rütubəti keçirmir, yaxşı izolyatordur. 

Başlıca olaraq sualtı kabellərin izolyasiya edilməsində, habelə 

---

 

272 

 

turşuyadavamlı və yapışdırıcı materiallar hazırlanmasında işlədilir. 

Tropik zonada palakvium, payena, bassia cinsindən olan bitkilər, 

həmçinin bəzi gərməşov və evkomiya növləri Q.-lı bitkilərə aiddir. 

Azərbaycanda da evkomiya əkilir. Quttaperçalı bitkilər dərman bitkisi 

kimi də istifadə olunur.