QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

QUTTASİYA  (lat. Gutta - damcı) – bitkilərdə yarpaqların damcı 

şəklində su ifraz etməsi. 

QÜTB  İQLİMİ  – uzun qış, qısa və  sərin yayı (temperatur hərdən 

0

°-dən yuxarı olur) ilə səciyyələnir. Qış aylarının çoxillik orta tempera-

turu mənfi 50

° (Qrenlandiya), 70° (Antraktida), illik yağmurlarının cəmi 

200-300 mm. (Şərqi Atraktidada 100 mm-dən az) təşkil edir. 

QORUYUCU MEŞƏLƏR  – öz meliorativ və mühit yaradıcı 

xüsusiyyətləri ilə müxtəlif obyektləri  əlverişsiz təbii və antropogen 

amillərin təsirindən qoruyan təbii və süni meşələr. Azərbaycan 

respublikasının bütün meşələri I-qrupa aid edildiyi üçün qoruyucu 

meşələr sayılır. Bu meşələr Azərbaycan Nazirlər Sovetinin qərarına 

əsasən (28 yanvar 1983-cü il, N-47) aşağıdakı qoruyucu kateqoriyalara 

bölünmüşdür. 

 

 

  

 

Ümumi 

sahə, min ha,  

o cümlədən 

Sıra 

№-si 

Qoruyucu kateqoriyalar  Cəmi 

dağ 

meşələri 

düzən  

meşələri 

I 

Əsasən su 

mühafizəedici funksiyalı 

meşələr  

59,6 21,0 

38,6 

II 

Əsasən qoruyucu 

funksiyalı meşələr 

767,7 698,8 

68,9 

III 

Əsasən sanitariya-

gigiyena və 

sağlamlaşdırma 

funksiyalı meşələr 

117,5 90,8 

14,0 

IV Xüsusi təyinatlı 

meşələr 

77.6 53,6 

24,1 

 

I-Əsasən su mühafizəedici funksiyalı meşələrə qiymətli ov 

balıqlarının kürüləmə yerlərini qoruyan qadağan meşə zolaqları aid 

edilmişdir. II-Əsasən qoruyucu funksiyalı meşələrə dövlət qoruyucu 

meşə zolaqları (9,6 min ha), dəmir yolları boyunca qoruyucu meşə 

---

 

274 

 

zolaqları (0,2 min ha), respublika əhəmiyyətli avtomobil yolları boyunca 

qoruyucu meşə zolaqları (4,1 min ha), xüsusilə qiymətli meşə massivləri 

(90,3 min ha), ətraf mühitin qorunması üçün mühüm əhəmiyyəti olan 

yarımsəhra, bozqır, meşəli və azmeşəli dağ rayonlarının sair meşələri 

(663,5 min ha), aid edilmişdir. III-Əsasən sanitariya-gigiyena və 

sağlamlaşdırma funksiyalı meşələrə  şəhərlərin, digər yaşayış 

məntəqələrinin və  sənaye müəssisələrinin  ətrafındakı yaşıllıq 

zonalarının meşələri (47 min ha), su təhcizatı  mənbələrinin sanitariya 

mühafizəsi zonalarnının I və II qurşaqlarının meşələri (48,6 min ha), 

kurortların sanitariya mühafizə dairələrinin meşələri (21,8 min ha) daxil 

edilmişdir. IV-Xüsusi təyinatlı meşələrə dövlət qoruqlarının meşələri 

(59,5 min ha) aid edilmişdir.