QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

BƏRPA OLUNAN NÖV – yaxın keçmişdə  sıradan çıxmış, nadir 

hesab olunan, hazırda isə fərdlərinin sayı, populyasiyasının müxtəlifliyi 

və arealının ölçüsü təhlükəsiz dərəcəyə (məhv olmaq nöqteyi-nəzərincə) 

çatan növ. B.o.n. xüsusi qərarla müəyyən vaxt keçdikdən sonra Qırmızı 

kitabdan çıxarılır, lakin onun üzərində mükəmməl müşahidələr davam 

etdirilir. 

---

 

44 

 

BƏRPA OLUNMAYAN TƏBİİ RESURSLAR – istifadə olunduq-

dan sonra hazırki dövrdə insan tərəfindən bərpa oluna bilməyən təbii 

resurslar (minerallar, su, bəzi bitki və heyvan növü və s.). B.o.t.r.-

larından da istifadə edilməsinə, onların  əvəzedicisinin axtarıb 

tapılmasına əsaslanmalıdır. 

BƏRPA OLUNMAZ TƏBİİ MÜHİT – 1) təbii mühit (bitki örtüyü, 

torpaq, heyvanların sayının azalması) bütövlüklə  və ya onun hər hansı 

bir komponenti dəyişərkən insanın meliorativ müdaxiləsi olmadan və ya 

uzun müddət (onillər, yüzillər) təbii proseslər nəticəsində ilkin 

vəziyyətinə qayıda bilmir və ilkin bioloji vəziyyətini itirir. Bir sıra 

B.O.t.m. insanın təqsiri üzündən (mühitin çirklənməsi, başdan-başa 

meşənin yox edilməsi və s.) baş verir. 2) B.o.t.m orqanizmin normal 

strukturu və funksiyası kimyəvi maddələrin təsiri nəticəsində yaranır, 

bəziləri bərpa olunmur, bəziləri isə bu maddələrin təsiri dayandırıldıqda 

inkişaf etməyə başlayır.